Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Με την τιμή του φυσικού αερίου να ξεπερνά έστω και για λίγο τα 300 ευρώ τη μεγαβατώρα στο χρηματιστήριο TTF του Αμστερνταμ, οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη επεξεργάζονται πλέον σχέδια εξοικονόμησης ενέργειας, ενόψει του επερχόμενου χειμώνα.

Ήδη, στο  ενεργειακό «τραπέζι» της ΕΕ έχει τεθεί προς συζήτηση και το χειρότερο σενάριο-της πλήρους διακοπής της ροής ρωσικού φυσικού αερίου, αν και οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο θεωρούνται μικρές.

Οι τιμές στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί πάνω από 10 φορές- κατά μέσο όρο- τους τελευταίους 12 μήνες, αποσταθεροποιώντας τις οικονομίες, υπονομεύοντας το ευρώ και αυξάνοντας την πίεση στις κυβερνήσεις για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο του χειρότερου πληθωρισμού των τελευταίων δεκαετιών. Οι αποστολές φυσικού αερίου από τη Ρωσία παραμένουν περιορισμένες και αναμένεται να μειωθούν οι ροές από τη Νορβηγία τον Σεπτέμβριο, λόγω εργασιών συντήρησης. 

Στις ΗΠΑ, επίσης ,αναμένεται νέα καθυστέρηση  στις εξαγωγές LNG από τον σταθμό Freeport, στο Τέξας. Το εργοστάσιο υγροποιημένου φυσικού αερίου που είχε υποστεί ζημιές από έκρηξη πριν λίγους μήνες, αναμένεται ότι θα καθυστερήσει την επαναλειτουργία για τον Νοέμβριο, έναντι του προηγούμενου στόχου, για τον Οκτώβριο.

Η κρίση περιόρισε επίσης τη βιομηχανική παραγωγή και ενέτεινε τον κίνδυνο ύφεσης στην ευρωζώνη. 

Ο κατάλογος των επιπτώσεων αυξάνεται συνεχώς μάλιστα, καθώς πλήττονται πολλοί τομείς - από το αλουμίνιο μέχρι τα λιπάσματα- από το αυξανόμενο κόστος ενέργειας. Σε μια τελευταία εξέλιξη, η εταιρεία CF Industries Holdings Inc ανακοίνωσε ότι η μονάδα της στο Ηνωμένο Βασίλειο σκοπεύει να σταματήσει προσωρινά την παραγωγή αμμωνίας καθώς είναι «ασύμφορη», με βάση τις τρέχουσες τιμές αερίου και άνθρακα.

Την ίδια ώρα, τα προβλήματα του εφοδιασμού έχουν επιδεινωθεί αυτή την εβδομάδα, λόγω και ανταγωνισμού με την Ασία για εφεδρικές αποστολές LNG. «Η Ευρώπη απλά δεν έχει πρόσβαση σε αρκετές εναλλακτικές προμήθειες για να αντισταθμίσει εύκολα αυτές τις απώλειες ρωσικού αερίου», δήλωσε στο Bloomberg TV η Σαμάνθα Νταρτ, επικεφαλής στον τομέα φυσικού αερίου της Goldman Sachs.

Ρεκόρ για το LNG στην Ασία

Τα ασιατικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης υγροποιημένου φυσικού αερίου σημείωσαν άνοδο 18%, καταγράφοντας  υψηλό όλων των εποχών. 

 Το κόστος των πιο ακριβών ασιατικών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου τον Ιανουάριο του 2023 αυξήθηκε στα 2.560 δολάρια ανά 1000 κυβικά μέτρα. 

Οι τιμές LNG στην Ασία συνεχίζουν να αυξάνονται μετά την ανακοίνωση της Gazprom για αναστολή των προμηθειών μέσω Nord Stream από τις 31 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεμβρίου, καθώς και την αναβολή της μερικής επανέναρξης της λειτουργίας του αμερικανικού τερματικού σταθμού LNG Freeport.

Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλει στην άνοδο των τιμών είναι ο έντονος ανταγωνισμός στην αγορά μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας, που δημιουργούν αποθέματα πριν από το χειμώνα.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Nikkei πάντως, θετικός παράγοντας στην αγορά spot για την Ευρώπη είναι η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στην Κίνα, η οποία οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας LNG μεταπωλεί τα πλεονάζοντα αποθέματά του. Ωστόσο-σύμφωνα με την ιαπωνική εφημερίδα –το γεγονός αυτό αυξάνει σε κάποιο βαθμό την εξάρτηση της Ευρώπης από τις εξελίξεις την Κίνα, αφού μια αλλαγή στην οικονομική κατάσταση θα οδηγήσει σε αλλαγή στην αγορά ενέργειας. «Ενώ η Ευρώπη προσπαθεί να ξεπεράσει την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, η ειρωνεία είναι ότι εξαρτάται περισσότερο από την Κίνα», γράφει η Nikkei

Παρέμβαση Στίγκλιτς

Για να αντιμετωπίσει την κρίση, η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε σε ένα σχέδιο εξοικονόμησης αερίου για μείωση της χρήσης φυσικού αερίου κατά περίπου 2% μειώνοντας τη θέρμανση σε δημόσια κτίρια και κλείνοντας τα φώτα τη νύχτα. Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα πρόκειται να τεθούν σε ισχύ την 1η Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσουν 6 μήνες,Αν και οι δεξαμενές φυσικού αερίου στη Γερμανία είναι γεμάτες περίπου κατά 80%, ανησυχητικές ενδείξεις, όπως η επερχόμενη τριήμερη διακοπή λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 1 υποχρεώνουν τη Γερμανία να επιβάλει  σημαντική μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου για να περάσει τον χειμώνα χωρίς έλλειψη φυσικού αερίου. «Είναι σημαντικό να εξοικονομηθεί πολύ περισσότερο φυσικό αέριο: στη δημόσια διοίκηση, σε εταιρείες και σε όσο το δυνατόν περισσότερα νοικοκυριά», δήλωσε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας και Δράσης για το κλίμα. Ο Χάμπεκ είπε ότι με τα μέτρα αυτά θα υπάρξει εξοικονόμηση αερίου σε ποσοστό 2-2,5%.

Ο αμερικανός Νομοπελίστας Οικονομίας Τζόζεφ Στίγκλιτς κάλεσε μάλιστα την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αντιμετωπίσει ρεαλιστικά την ενεργειακή κρίση. «Η Γερμανία πρέπει να κινητοποιήσει όλα τα αποθέματα για να αποτρέψει τα σημεία συμφόρησης στον εφοδιασμό», είπε ο Στίγκλιτς στην εφημερίδα «Die Welt». «Δεν είναι τώρα η ώρα για μισόλογα μέτρα. Δεν αρκεί η επένδυση δισεκατομμυρίων σε εναλλακτικές λύσεις ενέργειας. Βραχυπρόθεσμα, η Γερμανία πρέπει επίσης να άρει τις επιφυλάξεις της σχετικά με την πυρηνική ενέργεια και την τεχνολογία fracking για άντληση σχιστολιθικού αερίου», υποστήριξε ο αμερικανός οικονομολόγος. « Η πυρηνική ενέργεια είναι μια άλλη δυνατότητα. Δεν είμαι λάτρης αυτής της τεχνολογίας, αλλά αν μπορείτε να αφήσετε τους πυρηνικούς σταθμούς να λειτουργούν περισσότερο ή ακόμα και να επαναφέρετε τις μονάδες που έχουν κλείσει και να είναι ακόμα ασφαλείς, τότε να το κάνετε τώρα».

Επιπλέον, ο Αμερικανός οικονομολόγος τάχθηκε υπέρ της αύξησης του ρυθμού των εναλλακτικών μορφών ενέργειας: «Γιατί να μην πούμε απλώς εδώ: Ας χρησιμοποιήσουμε όλα τα ηλιακά πάνελ που μπορούμε να βρούμε, ας ενεργοποιήσουμε όλες τις ανεμογεννήτριες που έχουμε. Έχετε τόσο πολύ αέρα εδώ στη Γερμανία – απλώς χρησιμοποιήστε τον», τόνισε ο Στίγκλιτς.