Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ο Γιώργος Θεοδοσίου είναι ιδιοκτήτης ενός μπαρ στο Βισμπάντεν. Δεν πίστευε στα μάτια του βλέποντας το τιμολόγιο του φυσικού αερίου: Από 220 ευρώ το μήνα, καλείται να πληρώσει τώρα 774 ευρώ, μια αύξηση κατά 250%. Διαφορετικά, οι πελάτες του θα πρέπει να καθίσουν στο κρύο το χειμώνα, που έρχεται. Ο Θεοδοσίου δεν θέλει να περάσει αυτή την αύξηση της τιμής στους πελάτες του και ας ανήκουν οι περισσότεροι στη μεσαία τάξη. «Και αυτοί είναι ήδη στο όριο, για όλους η ενέργεια έχει γίνει πολύ πιο ακριβή».
Ένα μεγάλο μέρος των νοικοκυριών στην Ευρώπη ξοδεύει πάνω από το 10% των εισοδημάτων τους για ενέργεια-φυσικό αέριο, ηλεκτρισμό και πετρέλαιο. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η αύξηση των τιμών της ενέργειας οδηγεί το 25% του πληθυσμού στη λεγόμενη ενεργειακή φτώχεια, σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Ινστιτούτου (IW). Πέρυσι το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 14,5%. Ανάλογα είναι τα στοιχεία στις περισσότερες χώρες. Στη Γαλλία, οι τιμές της ενέργειας διαπραγματεύονται αυτή τη στιγμή στην εκπληκτική τιμή των 790 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) για τον Οκτώβριο-Δεκέμβριο 2022 στο χρηματιστήριο EPEX, δηλαδή δύο έως τρεις φορές περισσότερο από ό,τι στις γειτονικές χώρες. Και υπάρχει κίνδυνος να φτάσει στα 1.500 ευρώ ανά MWh για τιμές αιχμής, έναντι λιγότερο από 500 ευρώ στη Γερμανία. Μια «τεράστια διαφορά» που δείχνει ότι η αγορά «προεξοφλεί μια αποτυχία στη Γαλλία», προειδοποιεί ο Νικολά Γκολμπέργκ, ειδικός σε θέματα ενέργειας στην Colombus Consulting. Υπενθυμίζουμε ότι πριν την υγειονομική κρίση η τιμή ήταν γύρω στα πενήντα ευρώ τη μεγαβατώρα.
«Ο κίνδυνος ενεργειακής φτώχειας έχει αυξηθεί πάρα πολύ», λέει ο οικονομολόγος του IW, Ραλφ Χένκερ στη Welt am Sonntag. Ανάλογη αύξηση δεν υπήρχε ούτε κατά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970. «Οι τρέχουσες τιμές της ενέργειας βάζουν ολοένα και περισσότερο τα ιδιωτικά νοικοκυριά υπό οικονομική πίεση».
Δύο στους τρεις Ευρωπαίους με χαμηλό εισόδημα επλήγησαν από ενεργειακή φτώχεια τον Μάιο. Αλλά οι υψηλές τιμές της ενέργειας γίνονται πλέον αισθητές και στη μεσαία τάξη. Σύμφωνα με τον Χένγκερ, αυξάνεται το ποσοστό των νοικοκυριών με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας ,ειδικά στην κατώτερη μεσαία τάξη. Τον τελευταίο χρόνο διπλασιάστηκε το ποσοστό των νοικοκυριών της μεσαίας τάξης με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας.
Πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναγκάζονται να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων τους. «Πάνω από όλα, η εξαιρετικά έντονη άνοδος των τιμών πολλών πρώτων υλών και ενδιάμεσων προϊόντων προκαλούν ολοένα και μεγαλύτερους κινδύνους για τις μεσαίες επιχειρήσεις», αναφέρουν σε έκθεσή τους η DZ Bank και η τραπεζική ένωση BVR. Από τις περισσότερες από 1.000 μικρομεσαίες εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα, το 80% ανησυχεί για τις εξαιρετικά υψηλές τιμές της ενέργειας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό εταιρειών που δηλώνουν κάτι τέτοιο, από τότε που ξεκίνησαν οι σχετικές έρευνες το 1995.
Η κρίση του φυσικού αερίου θα μπορούσε να επιδεινώσει το πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας, αν η Ρωσία σταματήσει να προμηθεύει φυσικό αέριο μέσω του αγωγού Nord Stream 1. Η καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Νυρεμβέργης, Βερόνικα Γκριμ προειδοποιεί μάλιστα ότι και οι εταιρείες ενέργειας θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν οικονομικές δυσκολίες, καθώς τώρα αγοράζουν φυσικό αέριο σε υψηλές τιμές στην αγορά. Και θα αναγκαστούν να μετακυλήσουν το κόστος στους πελάτες τους.
