Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Το «Ατσάλι» της Ρόνα Μονρό, με πρωταγωνίστρια τη Γιασεμί Κηλαηδόνη, παρουσιάζεται στο Θέατρο «Μεταξουργείο» [Ακαδήμου 14, Αθήνα].
Τι μπορεί να οδηγήσει μια γυναίκα στον φόνο; Τι μπορεί να οδηγήσει μια γυναίκα να σκοτώσει τον άντρα της; Μπορεί μια κόρη να κατανοήσει και να συγχωρέσει τη μάνα της για τον φόνο του πατέρα της;
Αυτά είναι τα ερωτήματα, στα οποία προσπαθεί να απαντήσει η συγγραφέας Ρόνα Μονρό στο έργο της, που θα παρουσιαστεί για 20 μόνο παραστάσεις, σε σκηνοθεσία της Νάντιας Φώσκολου. Η απάντηση δεν είναι πάντα ούτε εύκολη, ούτε η αναμενόμενη.
Το έργο αναλύει τις πολιτικοοικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες που παράγονται στο σωφρονιστικό σύστημα και τις φυλακές. Διερευνά τη σχέση μητέρας-κόρης μέσα από τη διαβρωτική φύση του ποινικού συστήματος, αποφεύγοντας την «πολιτική βεβαιότητα» και τις «δογματικές δηλώσεις».
Διεισδύει στις προσωπικές σχέσεις, στη σχεδόν αδιόρατη διαφορά ανάμεσα στη σχέση της αγάπης και της επιβολής εξουσίας. Μας βοηθά να δούμε τα όριά μας, τις πιο σκοτεινές πλευρές του εαυτού μας και να διερευνήσουμε αν είμαστε ικανοί να τις ελέγξουμε. Γιατί τότε μόνο μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ώριμοι άνθρωποι, έτοιμοι ν’ αποδεχθούμε τον εαυτό μας και τους άλλους.
Με την πρωταγωνίστρια, ηθοποιό Γιασεμί Κηλαηδόνη είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε.
Κάποια συναισθήματα που σας προκάλεσε η επαφή με το κείμενο της Μονρό; Και τι χρειάστηκε να κάνετε για να μπείτε στην ψυχοσύνθεση της ηρωίδας σας;
«Η αξία του κειμένου της Μονρό είναι ότι δεν εκβιάζει συναισθήματα, αλλά με μια υπόγεια και ανατρεπτική δύναμη σε κάνει να αισθανθείς αλλά, κυρίως, να σκεφτείς το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούνται συχνά οι ανθρώπινες σχέσεις, πράγμα που οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις.
Όσο για την ψυχοσύνθεση της ηρωίδας μου, έκανα αυτό που καλούμαστε κάθε φορά να κάνουμε οι ηθοποιοί προσεγγίζοντας έναν ρόλο, δηλαδή να βρούμε στον ψυχισμό μας αντιστοιχίες με τα συναισθήματα των ηρώων που ερμηνεύουμε».
Η ισοβίτισσα Φέι, η ηρωίδα την οποία ενσαρκώνετε, εκτίει την ποινή της σε φυλακή υψίστης ασφαλείας μετά τη δολοφονία του άντρα της. Τελικά, ποιο μπορεί να είναι τι αίτιο, το κίνητρο που οδηγεί μια γυναίκα σε φόνο και δη του συζύγου της; «Η “ασφυξία” που οδηγεί η επιβολή κάθε είδους βίας».
Μπορεί μια κόρη, με το πέρασμα του χρόνου, να συγχωρέσει τη μάνα της για τον φόνο του πατέρα της; «Εξαρτάται από τους λόγους, οι οποίοι οδήγησαν τη μητέρα στον φόνο».
Επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίσατε την ηρωίδα σας το γεγονός ότι είστε και η ίδια μητέρα;
«Ναι, και ειδικά το γεγονός ότι η κόρη μου βρίσκεται περίπου στην ηλικία που είχε η κόρη της ηρωίδας όταν η μητέρα της διέπραξε τον φόνο».
Οι ήρωες καλούνται να δουν τις πιο σκοτεινές πλευρές του εαυτού τους και να διερευνήσουν αν μπορούν να τις ελέγξουν. Εσείς πώς διαχειρίζεστε δικές σας σκοτεινές πλευρές; «Προσπαθώ να τις βγάλω στο φως, μέσα από την τέχνη του ηθοποιού...»
Το «Ατσάλι» εστιάζει και στο ίδιο το σωφρονιστικό σύστημα. Πόσο επηρεάζουν οι «νόμοι της φυλακής» τους χαρακτήρες του έργου -εργαζομένους, επισκέπτες και έγκλειστους; «Εκτός από την προφανή ιεραρχία και εξουσία που επιβάλλει το σύστημα, το έργο εστιάζει και στην άσκηση εξουσίας σε προσωπικό επίπεδο και στην ψυχολογική διαχείριση προσωπικοτήτων από άτομο σε άτομο μέσω της τριβής τους με το σωφρονιστικό σύστημα αλλά και μεταξύ τους».
Η πλοκή εκτυλίσσεται σε μια φυλακή, κάπου στη Σκωτία. Την ίδια στιγμή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδικάζει την Ελλάδα για τις συνθήκες στις φυλακές, όπως εκείνη του Μαλανδρίνου. Είμαστε μια κοινωνία τιμωρητική;
«Το σωφρονιστικό σύστημα δεν πρέπει να είναι τιμωρητικό· οφείλει να είναι υποστηρικτικό γιατί τότε μόνο έχει αποτελέσματα».
Έχουμε την τάση να καταδικάζουμε ανθρώπους πολύ πριν τους καταδικάσει η δικαιοσύνη. Γιατί θεωρείτε πως συμβαίνει αυτό και τι ρόλο έχουν παίξει τα social media; «Οι άνθρωποι, δυστυχώς, με αυτόν τον τρόπο, βρίσκουν την ευκαιρία να εκτονώσουν τα προσωπικά τους συναισθήματα οργής και ανικανοποίητου, που έχουν συσσωρεύσει στη διάρκεια της ζωής τους και βρίσκουν αυτήν την ευκαιρία μέσω εύκολου βήματος καταγγελίας που δίνουν τα social media».
Ταυτότητα παράστασης
Συγγραφέας: Ρόνα Μονρό
Μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου - Παγκουρέλη
Σκηνοθεσία: Νάντια Φώσκολου
Σκηνογραφία: Αλέγια Παπαγεωργίου
Ενδυματολόγος: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Μουσική επιμέλεια: Γιάννης Καραγιάννης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Σίμος Στυλιανού
Φωτογραφίες: Κέλλυ Φώσκολου
Ερμηνεύουν: Γιασεμί Κηλαηδόνη, Κατερίνα Παπαδάκη, Ανδρέας Κωνσταντινίδης, Ασπασία Μπατατόλη. Προβολή και επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will Έναρξη: Από Παρασκευή 6/5 και για είκοσι παραστάσεις (έως και Παρασκευή 3/6)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 9 μ.μ. και Κυριακή στις 8 μ.μ. Διάρκεια: 105΄ (χωρίς διάλειμμα).
