Του Μιχάλη Ψύλου 
[email protected]

«Πώς μπορεί να τερματιστεί η κρίση στην Ουκρανία;» είναι το ερώτημα που θέτει η κινεζική εφημερίδα HUANQIU SHIBAO: «Όλα δείχνουν μια σύγκρουση, που θα διαρκέσει. Ακόμη και ο κίνδυνος περαιτέρω κλιμάκωσης είναι υπαρκτός. Όπως στην Κορέα και το Βιετνάμ, τον περασμένο αιώνα, η Ουκρανία έχει γίνει πλέον το θέατρο πολέμου στη γεωπολιτική αναμέτρηση μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ», υποστηρίζει η κινεζική εφημερίδα με μπόλικη δόση απαισιοδοξίας.

Οι καθημερινοί πλέον βομβαρδισμοί σε όλα τα μέτωπα, οι εικόνες της «κόλασης» στην πολιορκημένη Μαριούπολη με τις σορούς αθώων αμάχων στους δρόμους, η χρήση υπερηχητικών πυραύλων και οι πρώτες επιθέσεις στην Οδησσό, συνθέτουν μια εικόνα ζόφου και αποτροπιασμού.  Ο Γερμανός Χάινριχ Μπράους, απόστρατος στρατηγός και πρώην Βοηθός Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, στη Γερμανική Ραδιοφωνία (Dlf) ότι «αναμένει έναν μακρύ πόλεμο φθοράς. Όπως εξηγεί ο Μπράους, ο ουκρανικός στρατός είναι καλύτερα προετοιμασμένος από ό,τι στον Κριμαϊκό πόλεμο πριν από οκτώ χρόνια. Η Ρωσία έχει κάνει λάθος υπολογισμό, η προέλαση δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο για μέρες. Τα logistics δεν είναι προετοιμασμένα για τις μεγάλες αποστάσεις στην Ουκρανία, που είναι σχεδόν διπλάσια  σε έκταση από τη Γερμανία.

VIA REUTERS/SOCIAL MEDIA

Στην πράξη, είναι μάλλον απίθανο να υπάρξει μια «ικανοποιητική νίκη» για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Τουλάχιστον προς το παρόν. Ο Ρώσος πρόεδρος αντιμετωπίζει μια απρόσμενη, σκληρή αντίσταση από τους Ουκρανούς και σκληρές κυρώσεις, από μια απροσδόκητα ενοποιημένη Δύση. Αλλά τίποτα δεν υποδηλώνει ότι πρόκειται να υποχωρήσει. Αντίθετα, εντείνει τις επιθέσεις.

Ηρθε η ώρα του συμβιβασμού

Παρά το γεγονός όμως ότι από τη Μόσχα δεν φαίνεται φως, στη Δύση αρχίζουν να πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν λύσεις για να τελειώσει ο πόλεμος. Είναι δικαίωμα των Ουκρανών, φυσικά, να αποφασίσουν τους αποδεκτούς όρους για τον τερματισμό της ένοπλης αντίστασής τους στη ρωσική επιθετικότητα. Αλλά οι διαπραγματεύσεις δεν θα περιοριστούν στην Ουκρανία και τη Ρωσία, καθώς οποιαδήποτε επίλυση της κρίσης θα πρέπει να αντιμετωπίσει όχι μόνο τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της Ουκρανίας, αλλά και τις ευρύτερες ανησυχίες της Μόσχας για την αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης.

REUTERS/MARKO DJURICA

Το αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs, απευθύνει μάλιστα έκκληση σε κύριο άρθρο του «να κινηθεί γρήγορα η Δύση για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία». Ουσιαστικά ζητώντας συμβιβαστικές προτάσεις από το Κίεβο!  «Ποιους όρους πρέπει να δεχτεί η Ουκρανία για να τερματίσει τον απρόκλητο, αδικαιολόγητο πόλεμο της Ρωσίας; Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν το ερώτημα αναιδές», γράφει το αμερικανικό περιοδικό που διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με το Στέιτ Ντηπάρτμεντ. Αλλά, εξηγεί: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έχουν απορρίψει τη δυνατότητα άμεσης στρατιωτικής επέμβασης για την υπεράσπιση της Ουκρανίας, δεδομένου του κινδύνου να προκληθεί πυρηνικός πόλεμος.

Είτε έτσι είτε αλλιώς, ο ρωσικός στρατός θα καταλάβει σημαντικό ουκρανικό έδαφος: εκτός από την Κριμαία που ήδη ελέγχει, αναμένεται να καταλάβει και τμήματα της βόρειας, βορειοανατολικής και ανατολικής Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου ενός χερσαίου διαδρόμου που συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία. Συνεπώς, η Ουκρανία και η Δύση θα πρέπει να καθορίσουν ποιους συμβιβασμούς μπορούν να κάνουν για να παρακινήσουν τον Πούτιν να σταματήσει τον πόλεμό του και να αποσύρει τις δυνάμεις του…το Κίεβο και οι εταίροι του πρέπει τώρα να εξετάσουν τι  διατεθειμένοι να παραχωρήσουν».

Οι αποδεκτοί όροι

Από τις αξιώσεις του Κρεμλίνου, δεν μπορούν να γίνει αποδεκτές η αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας ή η υποταγή της χώρας στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Όμως,  η προσπάθεια του Κιέβου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ -και, πιθανώς, η περαιτέρω διεύρυνση της συμμαχίας στον πρώην σοβιετικό χώρο- πιθανότατα θα πρέπει να αποκλειστεί, τονίζει το Foreign Affairs. H Ρωσία θα πρέπει επίσης να αποδεχθεί ότι μια ουδέτερη Ουκρανία θα διατηρήσει στενούς δεσμούς ασφαλείας με τη Δύση. Η συμφωνία πρέπει επίσης να περιλαμβάνει σχέδια για τη Ρωσία να συμβάλει στο κόστος της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας και για δημοψηφίσματα για τη διευθέτηση του πολιτικού μέλλοντος της Κριμαίας και των «δημοκρατιών» του Λουχάνσκ και του Ντόνιετσκ. «Ουδεμία πλευρά θα είναι ικανοποιημένη με όλες τις πτυχές της τελικής διευθέτησης, αλλά χωρίς σκληρούς συμβιβασμούς, ο πόλεμος μπορεί να μην τελειώσει», προειδοποιεί το αμερικανικό περιοδικό

REUTERS/GLEB GARANICH

Οι δυτικές κυρώσεις, όσο σκληρές κι αν είναι, δεν μπορούν να  τερματίσουν τον πόλεμο σύντομα. Ανάλογα παραδείγματα από την ιστορία, δείχνουν ότι οι κυρώσεις χρειάζονται πολύ χρόνο για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους, δεν μπορούν άλλωστε να περιμένουν να μάθουν πόσο καιρό το Κρεμλίνο μπορεί να καλύπτει το τεράστιο κόστος του πολέμου του. Οι κυρώσεις έχουν άλλωστε και αντίστροφα αποτελέσματα. Οι τιμές του φυσικού αερίου εκτινάσσονται στα ύψη, όπως και το κόστος των σιτηρών, καθώς τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία είναι σημαντικές εξαγωγικές χώρες. Ο πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην ευρωζώνη, εκτοξεύεται και η ανάπτυξη περιορίζεται. Για πρώτη φορά από τη δεκαετία του`70, ο κίνδυνος του  στασιμοπληθωρισμού, φαντάζει ορατός!

Όπως αναφέρει το Foreign Affairs,η Δύση κέρδισε τον Ψυχρό Πόλεμο όχι με ένα χτύπημα, αλλά μέσω μιας σειράς βημάτων και συμβιβασμών με τη Μόσχα. «Το αποτέλεσμα ήταν η σταθερή συσσώρευση πλεονεκτημάτων για 40 χρόνια. Αυτή είναι η προσέγγιση που πρέπει να υιοθετήσει η Δύση σήμερα».