Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]

Τελικά ήρθαν οι κυρώσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη «δείχνουν τα δόντια» τους ενάντια στη Ρωσία για την επέμβασή της στην Ουκρανία και την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των «δημοκρατιών» του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ.

Δύο πακέτα κυρώσεων που πλήττουν τη ρωσική οικονομία, μετά και την αναστολή επ´αόριστον της λειτουργίας  του αγωγού φυσικού αερίου της Gazprom ,Nord Stream 2, που ανακοίνωσε  ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς .

Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν ανακοίνωσε επίσης μια «πρώτη δόση» οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ως πρώτο βήμα, η ρωσική κυβέρνηση θα αποκοπεί από τη «δυτική χρηματοδότηση». Τα τιμωρητικά μέτρα στοχεύουν δύο μεγάλες τράπεζες, εμπόρους ρωσικών κρατικών ομολόγων και υποστηρικτές του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και των οικογενειών τους.

«Οι κυρώσεις έχουν σκοπό να απαγορεύσουν στις τράπεζες των ΗΠΑ να διαπραγματεύονται ρωσικά κρατικά ομόλογα στο μέλλον»,τόνισε ο Μπάιντεν.

REUTERS/KEVIN LAMARQUE

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε ήδη απαγορεύσει στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ΗΠΑ να διαπραγματεύονται κρατικά ομόλογα στην πρωτογενή αγορά πέρυσι, αλλά όχι στη σημαντική δευτερογενή αγορά. Εάν η κυβέρνηση της Μόσχας συνεχίσει την επιθετική της πορεία, υπάρχει κίνδυνος αυστηρότερων κυρώσεων από τις ΗΠΑ, προειδοποίησε ο Μπάιντεν.
 

Οι κυρώσεις της ΕΕ

Σύμφωνα με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ,στοχεύουν συγκεκριμένα άτομα και εταιρείες που εμπλέκονται στις παράνομες ενέργειες της Ρωσίας. Οι τράπεζες που χρηματοδοτούν τον ρωσικό στρατιωτικό μηχανισμό επηρεάζονται επίσης. Επιπλέον, θα περιοριστεί η πρόσβαση του ρωσικού κράτους στις χρηματοπιστωτικές αγορές της ΕΕ.

«Κατά κάποιο τρόπο, είναι μια επέκταση των στοχευμένων κυρώσεων που έχουν τεθεί σε ισχύ από το 2014», λέει η Ελίζαμπεθ Κρίστεν  από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (WIFO) στη Βιέννη. Στόχος είναι «να περιοριστούν οι συνέπειες για τον πληθυσμό και να χτυπηθούν μόνο άτομα ή εταιρείες που βρίσκονται σε άμεση επαφή με την ελίτ εξουσίας της Ρωσίας».

Πόσο σοβαρή είναι η εξέλιξη αυτή για τα ταμεία του Κρεμλίνου;

Η Τζούλια Φριντλάντερ , εμπειρογνώμονας στο Atlantic Council, εκτιμά ότι οι Ρώσοι θα χάσουν την πρόσβαση στις  δυτικές πιστώσεις. «Η Ρωσία έχει τεράστια αποθέματα χρυσού και ευρώ, μπορεί να βρει τους πόρους για να μετριάσει το πλήγμα. Ο έλεγχος των εξαγωγών είναι πιο αποτελεσματικός: υπάρχουν προϊόντα που η Ρωσία μπορεί να αγοράσει μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Εάν μελετηθούν σωστά, μπορεί οι κυρώσεις στις εξαγωγές να είναι πολύ αποτελεσματικές»,τονίζει

Το 2014, μετά την εισβολή στην Κριμαία, η στρατηγική των κυρώσεων ήταν να πληγεί ο στενός κύκλος  του Πούτιν .«Σήμερα ο τρόπος λειτουργίας των κυρώσεων έχει αλλάξει. Οι κυρώσεις δεν είναι πλέον απλώς τιμωρητικές, αλλά χρησιμεύουν για αποτροπή»,λέει η εμπειρογνώμονας στο Atlantic Council.

Σύμφωνα με την Ελίζαμπεθ Κρίστεν,η μεγαλύτερη «δυνητική απειλή» είναι η προγραμματισμένη απαγόρευση διαπραγμάτευσης των ρωσικών κρατικών ομολόγων. Το μέτρο καθιστά πιο δύσκολη την αναχρηματοδότηση του ρωσικού κράτους στις ευρωπαϊκές αγορές. «Εάν αυτές οι κυρώσεις διαρκέσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα έχουν συνέπειες για τη ρωσική οικονομία», λέει η Κρίστεν .

Η τιμή του πετρελαίου είναι όμως σήμερα σημαντικά υψηλότερη, γεγονός που ενισχύει τη ρωσική ενεργειακή βιομηχανία και ωφελεί τον Πούτιν. Σύμφωνα με την Κρίστεν, η Ρωσία έχει αποθέματα συναλλάγματος και χρυσού αξίας περίπου 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

«Η Ρωσία είναι πολύ πιο δύσκολο να πληγεί από τις κυρώσεις σήμερα και είναι πολλές φορές σε καλύτερη θέση από ό,τι το 2014», συμφωνεί ο ειδικός για την Ανατολική Ευρώπη στο Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής στο Βερολίνο, Γιάνις Κλούγκε.

Τα έσοδα από το πετρέλαιο γεμίζουν τα ρωσικά ταμεία. 

Επιπτώσεις και στη Δύση

«Το φαινόμενο μπούμερανγκ στις δυτικές οικονομίες δεν μπορεί να αποφευχθεί: ας συνηθίσουμε να βλέπουμε μεγάλες ουρές στα βενζινάδικα» προσθέτει η οικονομολόγος του Atlantic Council.

Η Δύση πρέπει επίσης να είναι προετοιμασμένη ότι η Ρωσία θα αντιδράσει με αντίμετρα. Αυτό έδειξε και η εμπειρία από το 2014, λέει η οικονομολόγος Κρίστεν. Εκείνη την εποχή, η ρωσική κυβέρνηση επέβαλε απαγόρευση εισαγωγής γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Τώρα θα μπορούσε να χτυπήσει άλλους τομείς - για παράδειγμα, εταιρείες αυτοκινήτων, την μεταποιητική ή την χημική βιομηχανία.

Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ απειλεί ήδη ότι θα αυξηθούν σημαντικά οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη. «Καλώς ήρθατε στον νέο κόσμο στον οποίο οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν σύντομα 2.000 ευρώ τα 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου», έγραψε  στο Twitter μετά την απόφαση για την αναστολή του Nord Stream 2

Οι προηγούμενες κυρώσεις που επιβλήθηκαν το 2014, είχαν αρνητικό αντίκτυπο στη γερμανική οικονομία, αν και όχι τόσο μεγάλο όσο στη ρωσική. Ενώ οι χώρες της ΕΕ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, μόνο το 2% των γερμανικών εξαγωγών πηγαίνει στη Ρωσία.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ifo του Μονάχου , το εμπόριο μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας στον τομέα της γεωργίας, για παράδειγμα, έχει μειωθεί κατά 55% από το 2014 και κατά 40% στον εξορυκτικό τομέα. Οι κυρώσεις μείωσαν τη γερμανική οικονομική παραγωγή κατά περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, που αντιστοιχεί σε μόλις περίπου 0,16% του Γερμανικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Θα αντέξει η Μόσχα;

«Η ρωσική οικονομία δεν είναι τόσο αδύναμη. Φυσικά, δεν μιλάμε για μια χώρα που υπερηφανεύεται για ένα μεγάλο κοινωνικό κράτος, αλλά έχει ένα ισορροπημένο ισοζύγιο πληρωμών»,λέει η Τζούλια Φριντλάντερ του Atlantic Council. «Μια πιο προσεκτική εξέταση δείχνει ότι υπάρχει μια αδυναμία: η ρωσική οικονομία εξαρτάται πάρα πολύ από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τα ορυκτά. Είναι επίσης αλήθεια ότι οποιεσδήποτε κυρώσεις σε αυτόν τον τομέα, αυξάνουν τις τιμές.

Θα βοηθήσει η Κίνα τον Πούτιν;

Το Πεκίνο διατηρεί μια περίπλοκη σχέση με τη Μόσχα. Σε αντίθεση με τους δυτικούς πιστωτές, που μπορεί να είναι επιφυλακτικοί με τη Ρωσία για λόγους εξωτερικής πολιτικής, οι Κινέζοι πιστωτές σκέφτονται διαφορετικά. Η Κίνα προσφέρει ένα σημαντικό δίαυλο πίστωσης στη Ρωσία, μαζί με συμφωνίες δισεκατομμυρίων για φυσικό αέριο και πετρέλαιο.Αλλά το κάνει με τους δικούς της όρους και πάντα με την προϋπόθεση ότι δεν θίγει τα εθνικά της συμφέροντα.

Το Πεκίνο θα κάνει τους υπολογισμούς με εξαιρετική προσοχή.

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο naftemporiki.gr