Την ανησυχία τους για το νέο στέλεχος του ιού SARS-CoV-2 «Όμικρον», που πρωτοπαρουσιάστηκε στη Νότιο Αφρική, και το οποίο ο ΠΟΥ το χαρακτήρισε ένα στέλεχος «ανησυχίας» εκφράζουν οι ειδικοί παγκοσμίως. Οι μεταλλάξεις του στελέχους αυτού στην περιοχή της ακίδας (spike του ιού) προκαλούν ανησυχία για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν ο αυξημένος αριθμός των μεταλλάξεων του συγκεκριμένου στελέχους του ιού, οδηγεί σε αυξημένη μολυσματικότητα, αλλά κάποια πρώτα δεδομένα υποστηρίζουν τη θεώρηση αυτή.
Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Πάνος Μαλανδράκης, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα δεδομένα που υπάρχουν ως τώρα για το νέο στέλεχος.
Είναι αποτελεσματικά τα εμβόλια;
Οι μεταλλάξεις του στελέχους στην περιοχή της ακίδας (spike του ιού) προκαλούν ανησυχία για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν ο αυξημένος αριθμός των μεταλλάξεων του συγκεκριμένου στελέχους του ιού, οδηγεί σε αυξημένη μολυσματικότητα, αλλά κάποια πρώτα δεδομένα υποστηρίζουν τη θεώρηση αυτή.
Το πρώτο κρούσμα του στελέχους «Όμικρον» ανακοινώθηκε στις ΗΠΑ σε έναν ταξιδιώτη που επέστρεψε από τη Νότιο Αφρική με ήπια συμπτώματα. Όλες οι στενές επαφές του πρώτου κρούσματος «Όμικρον» βρέθηκαν αρνητικές στον ιό. Με αφορμή το γεγονός αυτό οι ΗΠΑ απαγόρευσαν όλες τις μετακινήσεις από διάφορες χώρες της Νότιας Αφρικής. Ωστόσο, προς το παρόν η συντριπτική πλειονότητα των κρουσμάτων αφορά το στέλεχος «Δέλτα», έναντι του οποίου τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά.
Δεν υπάρχουν ακόμη επαρκείς αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων για το νεότερο στέλεχος, ωστόσο κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ειδικά με τις δόσεις ενίσχυσης θα είναι αποτελεσματικά έναντι του ιού. Οι δόσεις ενίσχυσης παρέχουν αυξημένη προστασία έναντι στα νεότερα στελέχη, γιατί οδηγούν σε υψηλότερους τίτλους εξουδετερωτικών αντισωμάτων, και στη χειρότερη περίπτωση θα παρέχουν μερική προστασία έναντι του όμικρον που είναι καλύτερη από την «καθόλου προστασία».
Αν θεωρηθεί ότι το νέο στέλεχος είναι πιο μεταδοτικό, αλλά προκαλεί λιγότερο σοβαρή νόσο και τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά, τότε ίσως τα πράγματα είναι λιγότερο ανησυχητικά. Αν θεωρηθεί ότι προκαλεί μεν σοβαρότερη νόσο, αλλά δεν είναι τόσο μεταδοτικό δεν θα επικρατήσει έναντι του δέλτα. Αν είναι και πιο μεταδοτικό και προκαλεί πιο σοβαρή νόσο τότε θα αποτελεί ένα πολύ πιο ανησυχητικό στέλεχος.
Δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι του στελέχους «Όμικρον» αναμένεται να δημοσιευτούν μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, ωστόσο είναι πιθανό να είναι λιγότερο αποτελεσματικά από ότι ήταν για το στέλεχος Δέλτα.
Η παραγωγή ενός νέου εμβολίου μπορεί να χρειαστεί μερικούς μήνες και η μαζική του παραγωγή σε ένα δισεκατομμύριο δόσεις δεν θα είναι εφικτή πριν το καλοκαίρι του 2022. Ήδη οι εταιρείες Pfizer, Moderna και AstraZeneca ξεκινούν να ετοιμάζουν ένα εμβόλιο που θα είναι πιο αποτελεσματικό για το στέλεχος «Όμικρον», αν αυτό κριθεί απαραίτητο τους επόμενους μήνες. Στην ανακοίνωση του Άντονι Φάουτσι στον Λευκό Οίκο, αναφέρεται ότι οι μοναδικές μεταλλάξεις αυτού του στελέχους, το καθιστούν διαφορετικό σε σχέση με όσα έχουμε δει ως τώρα, δημιουργώντας πιθανή ανησυχία για την αυξημένη μεταδοτικότητα και την διαφυγή του από την προστασία των εμβολίων.
