Του Μιχάλη Ψύλου
«Η εποχή της αποικιοκρατίας τελείωσε, ηλίθιε! Γύρνα στην Αμερική, όπως ήρθες»! Τα σκληρά αυτά λόγια ανήκουν στον Ιμπραήμ Καραγκιούλ , τον διευθυντή της Yeni Safak,της πιο φιλο-Ερντογανικής εφημερίδας στην Τουρκία! Ποιος είναι «ο ηλίθιος», στον οποίο αναφέρεται; Ο Τζεφ Φλέικ, ο νεοδιορισμένος από τον πρόεδρο Μπάιντεν, νέος πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αγκυρα. Τι ήταν αυτό που προκάλεσε την απίστευτη έκρηξη στον Τούρκο δημοσιογράφο; Ο Αμερικανός πρεσβευτής έκανε λόγο για «ελευθερία του Τύπου» και για «δημοκρατία» στην Τουρκία, προσθέτοντας ότι «η σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία αντιμετωπίζει επίσης βαθιές προκλήσεις». Και κάτι ακόμη: Κάλεσε την Αγκυρα «να μην αγοράσει νέα ρωσικά όπλα», προσθέτοντας ότι η Ουάσιγκτον «θα καταστήσει την Τουρκία υπεύθυνη». Απόψεις που θα μπορούσαν να συζητηθούν με φυσιολογικό τρόπο μεταξύ δύο, υποτιθέμενων, συμμαχικών χωρών. Μόνο που για το «καθεστώς Ερντογάν»-και αυτή τη φράση χρησιμοποίησε ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αγκυρα- οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες του Μπάιντεν, έχουν περιέλθει στο χειρότερο δυνατό σημείο .Και αυτό ακριβώς, εκφράζει ο στενός συνεργάτης του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καραγκιούλ, ξιφουλκώντας με αμετροέπεια εναντίον του πρεσβευτή, τον οποίο κατηγορεί ευθέως ότι μεταβαίνει στην Αγκυρα για να ανατρέψει τον Πρόεδρο Ερντογάν! «Σας έδωσαν εντολή να πάτε να ανατρέψετε τον Ερντογάν; Να κάνετε πραξικόπημα; Είστε ο αποικιοκράτης κυβερνήτης;», διερωτάται με απειλητικό τρόπο ο διευθυντής της Yeni Safak.
Μέσα στο παραλήρημά του, ο Τούρκος δημοσιογράφος δεν ξεχνά επίσης και τις τουρκικές επεκτατικές βλέψεις στο Αιγαίο: «Ο χάρτης του Αιγαίου θα καταρρεύσει επίσης. Βλέπουμε τι οργανώνετε Τζεφ Φλέικ. Γνωρίζουμε το σκοπό των στρατιωτικών σας βάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Καταλαβαίνουμε για τι ετοιμάζεστε,εξοπλίζοντας τα νησιά του Αιγαίου, δημιουργώντας βάση ακόμη και στην Αλεξανδρούπολη»…
Ο Ερντογάν δεν έχει μάθει να τον…κόβουν
Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν γραφικές αυτές οι απειλές, αν δεν αποτελούσαν όμως μια de profundis αποκάλυψη των συζητήσεων που διεξάγονται στους πιο στενούς κύκλους του «καθεστώτος Ερντογάν». Ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος άλλωστε το τελευταίο διάστημα εξαπολύει συνεχώς και με κάθε ευκαιρία, τα πυρά του εναντίον του Αμερικανού ομολόγου του, ιδιαίτερα μετά την άρνηση του Μπάιντεν να τον δεχτεί έστω και για λίγα λεπτά, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη. «Οι σχέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν δεν ξεκίνησαν καλά », δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, επιστρέφοντας από τη Νέα Υόρκη. Αναφέρθηκε μάλιστα ιδιαίτερα, στο ζήτημα των αμερικανικών μαχητικών αεροσκαφών F-35-η Τουρκία έχει παραγγείλει 100-αλλά η Ουάσιγκτον έχει παγώσει τη σύμβαση ,στο πλαίσιο των κυρώσεων για την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400. Με αυτά και μ` αυτά-όπως γράφει η αυστριακή εφημερίδα Die Presse- «ο Τούρκος πρόεδρος τα έσπασε με τον Μπάιντεν και αναζητά προσέγγιση με τον Πούτιν, γιατί δεν έχει μάθει να τον …κόβουν. Θεωρεί ότι η άρνηση του Αμερικανού προέδρου να του μιλήσει στη Νέα Υόρκη ,αποτελεί μεγάλο αδίκημα». Στο ίδιο πνεύμα, η γερμανική Tagesschau τονίζει ότι «ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν αισθάνεται ότι τον αντιπαθεί ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν».
Σε αντιπερισπασμό λοιπόν, ο Ερντογάν έτρεξε την περασμένη Τετάρτη στο ρωσικό θέρετρο Σότσι για συνομιλίες με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν. Σε μια κίνηση, που θύμιζε περισσότερο προσπάθεια ενίσχυσης του ηγετικού προφίλ του Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας, καθώς η δημοτικότητά του κατρακυλά συνεχώς.Ο Τούρκος πρόεδρος είχε μια τρίωρη συνάντηση με τον Πούτιν ,αλλά μετά το πέρας των επαφών, δεν ακολούθησε κοινή συνέντευξη Τύπου, γεγονός που εξέπληξε τους περισσότερους αναλυτές. Ο Πούτιν περιορίστηκε να ευχαριστήσει τον Ερντογάν για την επίσκεψη και ο Τούρκος πρόεδρος να ανεβάσει-φεύγοντας για το αεροδρόμιο-στο twitter ότι «αναχωρήσαμε από το Σότσι μετά από μια παραγωγική συνάντηση με τον συνάδελφό μου Πούτιν». Λόγια τυπικά, που δεν μπορούν να κρύψουν ότι «ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ερντογάν δεν είναι πλέον τόσο κοντά όσο στο παρελθόν», γράφει η Le Figaro.
Νέα κρίση με το ΝΑΤΟ
Ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται να εξασφάλισε μεν την αγορά από τη Ρωσία μιας δεύτερης συστοιχίας πυραύλων S-400. Για τον Πούτιν βέβαια, η πώληση ενός στρατηγικού οπλικού συστήματος όπως το S-400 σε μια χώρα του ΝΑΤΟ όπως η Τουρκία είναι μια επιτυχία, όχι μόνο όσον αφορά τη ρωσική βιομηχανία όπλων, αλλά και όσον αφορά τις «ρωγμές» που προκαλεί στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως ,αυτό δεν εμπόδισε τον Ρώσο πρόεδρο να ψάλλει τα εξ αμάξης στον Ερντογάν για την πώληση μη επανδρωμένων μαχητικών αεροσκαφών από την Τουρκία στην Ουκρανία, αλλά και την αντι-ρωσική στάση του Ερντογάν στην Κριμαία. Η Άγκυρα επέκρινε πρόσφατα τη διεξαγωγή εκλογών στη χερσόνησο της Κριμαίας που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία και επανέλαβε την υποστήριξή της για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Ισως και σε αντίποινα, ρωσικές δυνάμεις βομβάρδισαν πρόσφατα θέσεις φιλοτουρκικών πολιτοφυλακών στη Συρία ,που προσπαθούν να εμποδίσουν το συριακό καθεστώς και τους συμμάχους του να ανακαταλάβουν το Ιντλίμπ, το τελευταίο φρούριο των ανταρτών. Ο πολύ γνωστός Τούρκος σχολιαστής Σεντάτ Εργκίν γράφει μάλιστα στη Hurriyet ότι «η συνάντηση του Σότσι διέφερε σημαντικά από τις προηγούμενες συνόδους κορυφής Πούτιν -Ερντογάν,γιατί πιθανότατα, δεν έχει βρεθεί ακόμη σημείο συμφιλίωσης ανάμεσα στη διαφορετική στάση των δύο χωρών, ειδικά στη Συρία»
Ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει λοιπόν, ότι βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος. Εάν προκύψει η εντύπωση ότι η Τουρκία οδηγείται ξανά στην αγκαλιά της Ρωσίας και ο Πούτιν δώσει στον Ερντογάν οπλικά συστήματα -μια προσφορά στην οποία ο Ερντογάν δεν μπορεί φυσικά να πει όχι- η επόμενη κρίση μεταξύ της Αγκυρας και των άλλων συμμάχων του ΝΑΤΟ , θα είναι θέμα χρόνου να ξεσπάσει. Ενδεχόμενη παράδοση στην Τουρκία της δεύτερης συστοιχίας των S-400 θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε νέες κυρώσεις από την αμερικανική κυβέρνηση, αλλά και θα κλονίσει ανεπανόρθωτα τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις .
