Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Σε επικίνδυνη τροχιά εισέρχονται οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, καθώς αναμένεται μέσα στην εβδομάδα να φθάσουν στη Μαύρη Θάλασσα δύο αμερικανικά πολεμικά πλοία. Το ΝΑΤΟ εξελίσσεται σε μέρος του ουκρανικού ζητήματος, χωρίς καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές, Κίεβο, Μόσχα, Ουάσιγκτον, να δείχνει διάθεση εκτόνωσης της κρίσης, εκτοξεύοντας εκατέρωθεν κατηγορίες και απειλές. Η Ρωσία αποκάλεσε μάλιστα χθες τις ΗΠΑ «αντίπαλο», υιοθετώντας μια πιο σκληρή ρητορική σε σχέση με το «εταίρος» με το οποίο αποκαλούσε συνήθως την Ουάσιγκτον.
Η παρουσία αμερικανικών πολεμικών πλοίων και η ανάλογη επιθετική ρητορική είναι επικίνδυνα παιχνίδια, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θερμό επεισόδιο και ανεξέλεγκτες καταστάσεις στη διακεκαυμένη ζώνη της Μαύρης Θάλασσας. Η ανατολική Ουκρανία κινδυνεύει να μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη, σε μια εποχή που οι ποικιλώνυμες προκλήσεις, από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέχρι την πανδημία του Covid-19, χρειάζονται τη διεθνή συνεργασία.
Την εποχή του «ψυχρού πολέμου» ένα θερμό επεισόδιο επί ευρωπαϊκού εδάφους θεωρούνταν αδιανόητο, παρόλο που πολλές από τις πολιτικές εξελίξεις στη γηραιά ήπειρο οφείλονταν έμμεσα ή άμεσα στον ανταγωνισμό ανάμεσα στα δύο κυρίαρχα τότε μπλοκ. ΗΠΑ και Σοβ. Ένωση επιδίδονταν σε έναν διά αντιπροσώπων πόλεμο, στην προσπάθεια γεωπολιτικής και ιδεολογικής επικράτησης έναντι του αντιπάλου.
Παρόλο που σήμερα η «οικονομία της αγοράς» είναι κοινός τόπος για τη Ρωσία, την Ουκρανία και τις χώρες της Δύσης, άρα δεν υπάρχει η παλιά ιδεολογική αντιπαράθεση, οι εντάσεις γίνονται όλο και μεγαλύτερες. Η επικράτηση του μοντέλου της «ελεύθερης αγοράς», ειδικά με τον τρόπο που αυτό επιβλήθηκε στις χώρες της άλλοτε ΕΣΣΔ, αντί να προκαλεί ιδεολογική σύμπνοια, πυροδοτεί όλο και περισσότερες αντιπαραθέσεις.
Η Ρωσία του Πούτιν δεν είναι η Ρωσία του... Γέλτσιν, ενώ η Ουκρανία, με τις πολυποίκιλες οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις από τότε που απέκτησε την ανεξαρτησία της, αναζητεί πότε στην Ανατολή και πότε στη Δύση πολιτικοοικονομικά στηρίγματα. Η Ουκρανία δεν είναι η μόνη επικίνδυνη πυριτιδαποθήκη. Το τελευταίο περιστατικό με το σαμποτάζ στο πυρηνικό εργοστάσιο του Ιράν στη Νατάνζ, το οποίο η Τεχεράνη αποδίδει στο Ισραήλ, απειλεί να αναζωπυρώσει μία εστία έντασης που φάνηκε με την εκλογή Μπάιντεν να σβήνει...
Διαμορφώνεται διεθνώς ένα σκηνικό όλο και μεγαλύτερης αστάθειας, χωρίς καν το αντίβαρο του ΟΗΕ, που τουλάχιστον στην εποχή του «ψυχρού πολέμου» διατηρούσε τις ισορροπίες.
