Οι αριθμοί είναι άκρως εντυπωσιακοί: σύντομα σχεδόν ένας στους τρεις ενήλικες στη Μεγάλη Βρετανία θα έχει κάνει ήδη την πρώτη δόση του εμβολίου, καθημερινά προστίθενται εκατοντάδες χιλιάδες, ενώ ο αριθμός των νέων κρουσμάτων εμφανίζει συνεχή μείωση. Σχεδόν καθημερινά ο πρωθυπουργός Τζόνσον και το επιτελείο του παρουσιάζουν με μια δόση απροκάλυπτης υπερηφάνειας τα νέα στοιχεία και την πρόοδο που συντελείται.

Η εικόνα αυτή όμως δεν είναι πλήρης. Διότι η εν εξελίξει εμβολιαστική εκστρατεία που ξεκίνησε σχεδόν πριν από δυο μήνες δεν έχει την ίδια απήχηση σε όλες τις πληθυσμιακές και κοινωνικές ομάδες. Μεταξύ μαύρων, Ασιατών και εθνικών μειονοτήτων η προθυμία και διάθεση εμβολιασμού είναι εμφανώς χαμηλότερη απ' ότι σε άλλες ομάδες.

«Πανδημία της παραπληροφόρησης»

Η ανησυχία είναι μεγάλη. «Εάν δεν εμβολιαστεί μια ομάδα, τότε ο ιός θα την εντοπίσει και θα εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά», προειδοποίησε ήδη ο αρμόδιος υφυπουργός Ζαχάουι. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι αποδίδουν εν πολλοίς την επιφυλακτική έως και απορριπτική στάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας ΝΗS Στίβεν Σίμονς έκανε μάλιστα λόγο για «πανδημία της παραπληροφόρησης». Μέσω υπηρεσιών messenger διαδίδονται διαρκώς ψευδείς ειδήσεις και θεωρίες συνωμοσίας. Όπως, για παράδειγμα, ότι το εμβόλιο επηρεάζει τη γονιμότητα ή ότι στο σκεύασμα είναι κρυμμένο ένα gps-tracker. 

Ιδιαίτερα επιρρεπείς σε τέτοιου είδους θεωρίες φαίνεται πως είναι οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, στις οποίους ανήκουν μαύροι, Ασιάτες και εθνικές μειονότητες (BAME από το Black, Asian and minority ethnic). «Στους μαύρους υπάρχουν μεγάλες προκαταλήψεις έναντι του εμβολίου», επιβεβαιώνει ο γιατρός Αζίμ Μαζίντ από το Imperial College του Λονδίνου, σε δηλώσεις του στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων. Στη συνοικία Croydon, για παράδειγμα, όπως λέει, πολλοί μαύροι ασθενείς απορρίπτουν τον εμβολιασμό. 

Την ανησυχία του για την σχετικά ελλιπή προθυμία και συμμετοχή των μειονοτήτων στην εκστρατεία εμβολιασμού εκφράζει και ο ιατρικός σύνδεσμος Royal College of General Practicioners, όπως λέει ο Αζίμ Μαζίντ. «Είναι μεγάλο πρόβλημα, πόσο μάλλον που τα μέλη αυτών των κοινοτήτων διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν λόγω Covid-19».

Ο ίδιος αποδίδει τη στάση αυτή σε μια γενικότερη καχυποψία των ανθρώπων έναντι κρατικών υπηρεσιών αλλά και στις δύσκολες συνθήκης διαβίωσης. «Παρότι ζουν σε μικρότερα σπίτια απ' ότι οι λευκοί βρετανοί, μέλη των ΒΑΜΕ ζουν συχνότερα μαζί με άλλα 4 ή και περισσότερα άτομα μέσα σε ένα διαμέρισμα», εξηγεί ο κοινωνιολόγος Αλί Μεγκχί από το Πανεπιστήμιο του Cambridge. «Σχεδόν το ήμισυ των μαύρων παιδιών ή παιδιών πακιστανικής καταγωγής και πάνω από τα μισά παιδιά με καταγωγή από το Μπαγκλαντές ζουν σε συνθήκες φτώχειας». 

Οι ευθύνες της κυβέρνησης

Μεταξύ μαύρων, Ασιατών και εθνικών μειονοτήτων η προθυμία και διάθεση εμβολιασμού είναι εμφανώς χαμηλότερη απ΄ ότι σε άλλες ομάδες

Έρευνες καταδεικνύουν ότι πολίτες με καταγωγή από το Πακιστάν ή το Μπαγκλαντές που ζουν στη Βρετανία έχουν «δραματικά» αυξημένο κίνδυνο να πεθάνουν από κορωνοϊό. Και αυτό διότι ζουν πιο συχνά σε υποβαθμισμένες περιοχές και σε σπίτια και διαμερίσματα με πολλά άτομα όπου είναι πιο εύκολη η μετάδοση του ιού. Επιπλέον απασχολούνται σε τομείς όπου διατρέχουν εκ των πραγμάτων μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης, όπως σε ταξί και καταστήματα. 

Οι ανησυχίες των ειδικών εισακούσθηκαν και στην βασιλική οικογένεια. Στη μάχη της πειθούς ρίχνεται από την Πέμπτη και ο πρίγκιπας Κάρολος με βιντεοσκοπημένο μήνυμά του υπέρ των εμβολιασμών. «Τα εμβόλια σώζουν ζωές, αποτρέπουν βαριές αρρώστιες, προστατεύουν το δημόσιο σύστημα υγείας και βοηθούν στην επιστροφή στην κανονικότητα», αναφέρει μεταξύ άλλων ο Κάρολος.

Ειδικοί υποστηρίζουν όμως ότι και η κυβέρνηση φέρει μερίδιο ευθύνης στη χαμηλή αποδοχή της εμβολιαστικής εκστρατείας από μέλη των ΒΑΜΕ, αφού ουσιαστικά δεν ασχολήθηκε ποτέ με το ζήτημα. 

Μέχρι στιγμής και με εξαίρεση το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό η σειρά προτεραιότητας στη Βρετανία έχει αμιγώς ηλικιακά κριτήρια. Και μάλιστα με επιτυχία, αφού η συντριπτική πλειονότητα των άνω των 75 ετών έχει κάνει ήδη το πρώτο εμβόλιο. Εντούτοις το μερίδιο των μαύρων, Ασιατών και λοιπών μειονοτήτων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα είναι ελάχιστο. «Τα μέλη αυτών των ομάδων γερνούν όμως βιολογικά γρηγορότερα εξαιτίας των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν», λέει ο Τζέιμς Ναζρού από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Αυτό σημαίνει ότι οι ευπαθείς αυτές ομάδες δεν λαμβάνονται υπόψη στη σειρά προτεραιότητας». Γι' αυτό και ειδικοί προτείνουν να λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια.