Την μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια οικονομία εδώ και εκατό χρόνια αποτελούν οι μεταλλάξεις του νέου κορωνοϊού.

Οι παραλλαγές του Covid-19 που εντοπίστηκαν για πρώτη φορά στη Βρετανία, τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία είναι περισσότερο μολυσματικές, δυνητικά περισσότερο θανατηφόρες και εξαπλώνονται πάνω ακριβώς στη χειρότερη στιγμή, καθώς είναι σε εξέλιξη η εκστρατεία εμβολιασμού παγκοσμίως η οποία είχε δημιουργήσει ελπίδες για δυναμική οικονομική ανάκαμψη.

Τα νέα στελέχη του ιού συνιστούν διπλή απειλή.

Πρώτον, γιατί για να ελεγχθεί η διασπορά των νέων μεταλλάξεων στην κοινότητα ενδέχεται να επιβληθούν πιο αυστηροί περιορισμοί στην οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Αυτό με την σειρά του κινδυνεύει να οδηγήσει κάποιες οικονομίες σε νέα ύφεση.    

Στην Βρετανία, όπου μια παραλλαγή του ιού έχει εξαπλωθεί σημαντικά,  επιβλήθηκε εκ νέου πλήρες lockdown στις 5 Ιανουαρίου. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποβάθμισε τις προβλέψεις του  την Τρίτη για την βρετανική οικονομία εκτιμώντας ότι θα αναπτυχθεί κατά  4,5% φέτος, ενώ τον Οκτωβρίου έβλεπε ανάπτυξη 5,9%.

Η δεύτερη απειλή αφορά την πιθανότητα κάποια από τις νέες παραλλαγές του ιού να αποδειχτεί ανθεκτική στο εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, που πρακτικά σημαίνει πως τα εμβόλια γίνονται λιγότερα αποτελεσματικά. Και αυτό το ενδεχόμενο καταλήγει σε νέο κύκλο περιορισμών. Οδηγεί όμως και σε μια νέα προσπάθεια ανάπτυξης αποτελεσματικού εμβολίου.

Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν εκφράσει την βεβαιότητά τους ότι μπορούν να τροποποιήσουν τα διαθέσιμα εμβόλια σε μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό το σενάριο, ωστόσο, διατρέχει τον κίνδυνο να διαρκέσει πολύ περισσότερο, προειδοποιεί ο Τζέημς Στον, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Όλες οι αλλαγές θεωρήθηκαν προσωρινές, εξηγεί φέρνοντας το παράδειγμα της εστίασης όπου τα εστιατόρια λειτουργούν με χωρητικότητα 25%. «Αν αυτό αποκτούσε διάρκεια, θα έπρεπε να υπάρξουν πραγματικά τεράστιες αναδιοργανώσεις» της οικονομίας των ΗΠΑ, υποστήριξε.

Ο υπουργός Παιδείας της Σιγκαπούρης Λόρενς Ουόνγκ ο οποίος συμπροεδρεύει την task force της κυβέρνησης για τον Covid-19, δήλωσε τη Δευτέρα, ότι «μπορεί να χρειαστούν τέσσερα έως πέντε χρόνια για να δούμε επιτέλους το τέλος της πανδημίας και να ξεκινήσουμε μια νέα κανονικότητα μετά τον κορωνοϊό».

Μεταλλάξεις και οικονομία

Οι μεταλλάξεις αποτελούν κάτι φυσιολογικό για τους ιούς - και τις οικονομίες. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις επαναλαμβάνονται επειδή η καινοτομία καταστρατηγεί τελικά τους κανονισμούς που ίσχυσαν μετά την τελευταία οικονομική κρίση. Ομοίως, οι ιοί μεταλλάσσονται συνεχώς, και η φυσική εξέλιξη υπαγορεύει ότι οι παραλλαγές που είναι περισσότερο ικανές να αναπαραχθούν, αυτές τελικά να κυριαρχούν.

Οι ιοί όμως μεταλλάσσονται πιο συχνά από την οικονομία. Πέρυσι εντοπίστηκαν περίπου 300.00 παραλλαγές του ιού, σύμφωνα με τον καθηγητή γενετικής στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης,  Εδουάρδο Κόστας. Για να αποκτήσουν προβάδισμα, οι παραλλαγές όπως αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου πρέπει να συνδυαστούν με εξαιρετικά επωφελείς μεταλλάξεις, πράγμα σπάνιο. Όμως καθώς μολύνονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να εμφανιστούν νέα μεταλλαγμένα στελέχη πολύ πιο μολυσματικά, εξήγησε ο καθηγητής. «Είναι σαν να παίζεις τη λοταρία με πολύ περισσότερους αριθμούς», πρόσθεσε.

Οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις

 Η βρετανική μετάλλαξη του ιού -γνωστή ως B.1.1.7- εξαπλώνεται 30% έως 70% πιο γρήγορα και μπορεί να είναι 30% έως 40% πιο θανατηφόρα από τις προηγούμενες παραλλαγές, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Αυτό συνεπάγεται ότι οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπως η χρήση μάσκας και η κοινωνική αποστασιοποίηση, πρέπει να εντατικοποιηθούν σημαντικά ώστε να διατηρηθούν αμετάβλητα τα επιδημιολογικά δεδομένα. Σημαίνει επίσης ότι περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να μολυνθούν ή να εμβολιαστούν ώστε να επιτευχθεί το «τείχος ανοσίας» στον πληθυσμό και η πανδημία να αρχίσει να εξαφανίζεται.

Στη Βρετανία, ο Ντέιβιντε Μακί  της  JP Morgan εκτιμά ότι η νέα παραλλαγή αύξησε τον ρυθμό αναπαραγωγής του ιού - πόσα άτομα δηλαδή μπορεί να μολύνει κάθε μολυσμένο άτομο - σε 4,9, από το 3.3. Η εκτίμηση αυτή του δείκτη αναπαραγωγής είναι χωρίς την επίδραση των επιπλέον παρεμβάσεων.  Οι μάσκες, η υγιεινή και οι κοινωνικές αποστάσεις έχουν ωθήσει τον ρυθμό αναπαραγωγής κάτω από το ένα. Να σημειωθεί ότι κάτω από το ένα τα κρούσματα μειώνονται.

Αυτό όμως έχει υψηλό κόστος καθώς η βρετανική οικονομία σχεδόν σίγουρα συρρικνώνεται.

Καθώς γίνεται ζωτικής σημασίας η επιβολή περιορισμών στις κοινωνικές δραστηριότητες, η ανοχή του κόσμου σ’ αυτούς μειώνεται, όπως δείχνουν οι πρόσφατες ταραχές στην Ολλανδία όπου οι πολίτες αντέδρασαν στην απαγόρευση κυκλοφορίας που επέβαλε η ολλανδική κυβέρνηση. Στις ΗΠΑ, ορισμένες πολιτείες αρνήθηκαν να επιβάλουν περιορισμούς και οι περισσότερες περιορίζουν μόνο δραστηριότητες υψηλού κινδύνου, όπως η λειτουργία της εστίασης σε εσωτερικούς χώρους.

Και πάλι όμως, εφόσον συνεχίσει η αυξητική τάση των κρουσμάτων, οι περιορισμοί πιθανότατα θα ενταθούν  εκ νέου. Ακόμη όμως και αν δεν επιβληθούν πιο αυστηροί περιορισμοί, οι περισσότεροι άνθρωποι θα τηρούσαν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Διαφορετικά θα περιόριζαν την ανάκαμψη.

Καθυστερεί η ανάκαμψη

Η Goldman Sachs εκτιμά ότι μια καθυστέρηση στο «χτίσιμο» του «τείχους ανοσίας» θα αναστείλει την οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ κατά δύο μήνες και θα μειώσει την ανάπτυξη φέτος κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Οι παραλλαγές του ιού πρέπει να αντιμετωπιστούν με την ευρεία διάθεση των εμβολίων στον παγκόσμιο πληθυσμό. Όσο περνάει όμως ο χρόνος αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης μιας μετάλλαξης με «ανοσία» στο εμβόλιο, πράγμα που δημιουργεί τον κίνδυνο για περισσότερες μολύνσεις και μια αναιμική οικονομία.   

«Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να μην σκεφτόμαστε μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά παγκοσμίως», δήλωσε ο Αλεσάντρο Βεσπινιάνι, επιστήμονας του Πανεπιστημίου Northeastern.

 «Θα μπορούσαμε να έχουμε μια τέλεια εκστρατεία εμβολιασμών στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Αλλά αν αφήσουμε τον ιό να αγριέψει καταγράφοντας πολλά κρούσματα σε διάφορα μέρη, αυτό θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ - μπορεί να υπάρχει μια παραλλαγή ικανή να ξεφύγει από την προστασία του ανοσοποιητικού μας συστήματος», εξήγησε.

Αυτό δημιουργεί πρόσθετη πίεση στις κυβερνήσεις των πλούσιων χωρών ώστε να επιταχύνουν τους εμβολιασμούς όχι μόνο στους πληθυσμούς τους αλλά και στις φτωχές χώρες, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο αριθμός των παραλλαγών. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι ένα εμβόλιο θα είναι ευρέως διαθέσιμο μέχρι φέτος το καλοκαίρι στις αναπτυγμένες και σε κάποιες αναπτυσσόμενες οικονομίες. Για τον υπόλοιπο κόσμος όμως προβλέπει πως το εμβόλιο δεν θα είναι διαθέσιμο μέχρι το δεύτερο μισό του 2022.

«Χρειαζόμαστε υποδομές, ώστε ό, τι πάει στραβά να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοινα το διαχειριστούμε τώρα. Αυτό σημαίνει πιο εκτεταμένη γονιδιωματική παρακολούθηση για τις επικίνδυνες παραλλαγές, γρήγορη ενημέρωση, άμεση διανομή εμβολίων σε ολόκληρο τον πληθυσμό και ευρέως διαθέσιμα φτηνά και γρήγορα τεστγια τον περιορισμό των εστιών», κατέληξε ο κ. Βεσπινιάνι.

naftemporiki.gr με πληροφορίες από Wall Street Journal