Ο Ολλανδός ζωγράφος Βίνσεντ Βαν Γκογκ, γνωστός μεταξύ άλλων για έργα όπως τα «Sunflowers» και «The Starry Night», λέγεται πως έκοψε το δεξί αυτί του στη διάρκεια ενός καβγά.
Ο μεταϊμπρεσιονιστής καλλιτέχνης χαρακτήρισε το επεισόδιο ως «μια κρίση τρέλας ενός απλού καλλιτέχνη» και αργότερα ως «πνευματικό ή νευρικό πυρετό». Ωστόσο, έρευνα στην Ολλανδία ρίχνει νέο φως στην κατάσταση της ψυχικής του υγείας.
Επιστήμονες από το University Medical Centre Groningen προχώρησαν σε μια ψυχιατρική εξέταση βασισμένη σε εκατοντάδες επιστολές που έγραψε αλλά και διασωθέντα ιατρικά αρχεία. Αυτό που διαπίστωσαν είναι πως ο καλλιτέχνης, πιθανώς, βίωσε δυο επεισόδια ντελίριου λόγω της στέρησης αλκοόλ, αφού έκοψε το αυτί του. Εφόσον όμως ο ασθενής στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορούσε να ερωτηθεί, οι ερευνητές υπογράμμισαν πως τα συμπεράσματά τους πρέπει να επεξεργαστούν με προσοχή.
Ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ πιστεύεται πως έπασχε από έναν συνδυασμό ψυχιατρικών διαταραχών, με πιθανότερες τη διπολική διαταραχή και την οριακή διαταραχή προσωπικότητας, ωστόσο οι φερόμενες ασθένειές του δεν διαγνώστηκαν ποτέ. Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, είναι απίθανο ο Ολλανδός καλλιτέχνης να είχε σχιζοφρένεια. Όσο για το αν έπασχε από επιληψία -διάγνωση που ανέφεραν οι γιατροί του, οι ερευνητές πιστεύουν πως πιθανότατα επρόκειτο για «συγκεκαλυμμένη επιληψία» -αυτό σημαίνει πως ο ασθενής δεν παρουσιάζει κλασικές κρίσεις, αλλά περισσότερο μια διαταραχή στην συμπεριφορά βασισμένη στην επιληπτική δραστηριότητα στα βαθύτερα τμήματα του εγκεφάλου. Οι επακόλουθες κρίσεις μπορεί να πυροδοτήσουν άγχος, παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις.
Στην περίπτωση του Βαν Γκογκ, η επιληπτική δραστηριότητα θα μπορούσε να έχει προκληθεί από εγκεφαλική βλάβη ως αποτέλεσμα του τρόπου ζωής του. Η κατάχρηση αλκοόλ, ο υποσιστισμός, ο λίγος ύπνος και η πνευματική εξάντληση θα μπορούσαν να αποτελούν όλα παράγοντες, όπως αναφέρουν οι ερευνητές.
Δεδομένου πως περαιτέρω εξετάσεις δεν ήταν εφικτές στις μέρες του, είναι δύσκολο να κατοχυρωθούν, χωρίς αμφιβολία, τα συγκεκριμένα ευρήματα. Τα νέα ευρήματα των Ολλανδών ερευνητών δημοσιεύτηκαν στο International Journal of Bipolar Disorders. Ωστόσο, ο Καθηγητής Ψυχιατρικής Psychiatry Willem, που συμμετείχε στην έρευνα, προειδοποίησε πως ο Βαν Γκογκ ίσως «υποβάθμισε ή ακόμη και διάνθισε με συγκεκριμένα πράγματα» τις επιστολές του.
«Αν και περιλαμβάνουν πολλές πληροφορίες, πρέπει να θυμόμαστε πως δεν έγραψε τις επιστολές στους γιατρούς του, αλλά σε μέλη της οικογένειά του και άλλους συγγενείς προκειμένου να τους ενημερώσει, να τους καθησυχάσει ή να τους βάλει να κάνουν κάτι», σχολίασε. «Επομένως, η βεβαιότητα του άρθρου μας δεν θα είναι το τελευταίο σχετικά με τις ασθένειες του Βαν Γκογκ».
Η δημιουργικότητα του Βαν Γκογκ αποδίδεται συχνά στα προβλήματα ψυχικής υγείας του, αλλά ειδικοί της τέχνης διαφωνούν, υποστηρίζοντας πως τα επιτεύγματά του οφείλονται στις δεξιότητές του πάνω στη ζωγραφική, τις οποίες εργάστηκε σκληρά για να αναπτύξει σε διάστημα πολλών ετών. Η αλήθεια είναι πως σπανίως εργαζόταν σε περιόδους ψυχώσεων. Παρά τον εσωτερικό πανικό, ο Βαν Γκογκ είχε ισχυρό κίνητρο να συνεχίσει να ζωγραφίζει και περιέγραφε τις «βαθιές φιλίες του» ως την μοναδική γιατρειά του. Πέθανε στις 29 Ιουλίου 1890, δυο ημέρες αφότου προσπάθησε να βάλει τέλος στη ζωή του. 