Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι τα κρούσματα καρκίνουθα αυξηθούν κατά 81% ως το 2040 στις χώρες χαμηλού εισοδήματος εξαιτίας των ανεπαρκών πόρων που επενδύονται στην πρόληψη, ο νους πολλών ενδεχομένως να πηγαίνει στη μαύρη ήπειρο ή σε αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας. Και εδώ; Τι γίνεται άραγε με την πρόληψη; Οι εκστρατείες ενημέρωσης για τη σπουδαιότητά της δεν λείπουν. Οι γιατροί δεν σταματούν με κάθε ευκαιρία να το υπογραμμίζουν. Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση σώζουν. Έχει υπολογισθεί ότι περισσότερο από το 1/3 των καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί με την ενημέρωση του κοινού και την αποφυγή κακών συνηθειών (κάπνισμα- ζάχαρη)και την σωματική άσκηση.
Αλλά τα δεδομένα μας λένε ότι λίγοι ακούν ή λίγοι... μπορούν. Η Ελλάδα είναι ουραγός στις δαπάνες για την πρόληψη, όπως μάθαμε σε πρόσφατη ημερίδα του ινστιτούτου Prolepsis. Είναι επίσης μία χώρα, στην οποία οι κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες αποτυπώνονται ξεκάθαρα στον «χάρτη» των ασθενειών.
Αν και το προσδόκιμο ζωής είναι λίγο υψηλότερο (81,4 έτη) από τον μέσο όρο της ΕΕ (80,9), παρατηρούνται μεγάλες ανισότητες στην υγεία ανάλογα με την κοινωνική και οικονομική θέση. Ένα παράδειγμα: Οι άνδρες με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο αναμένεται να ζήσουν έξι χρόνια λιγότερο σε σχέση με αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με την αντίστοιχη διαφορά στις γυναίκες να είναι 2,5 χρόνια.
Γιατί; Πολύ απλά επειδή συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία είναι αισθητά συχνότεροι στα άτομα χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου και εισοδήματος. Και κάπως έτσι η θνησιμότητα από διαβήτη και ορισμένες μορφές καρκίνου έχει αυξηθεί, κόντρα στις ελπίδες για το αντίθετο.
Εάν στα στοιχεία αυτά προσθέσουμε και την προσωπική μας εμπειρία από τα νοσοκομεία, όπου βασικός διαγνωστικός εξοπλισμός απουσιάζει ή υπολειτουργεί, οι λίστες αναμονής για ραντεβού μακραίνουν συνεχώς, ασθενείς και γιατροί εξαντλούνται καταλαβαίνουμε ότι κάτι πάει πολύ στραβά.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση στο προσεχές διάστημα περιμένουμε δύο πρωτοβουλίες. α) Ένα νομοσχέδιο που θα εστιάζει στην πρόληψη και την αποτροπή ανθυγιεινού τρόπου ζωής και β) την εφαρμογή του σουηδικού μοντέλου σύμπραξης δημοσίου- ιδιωτικού; Τι προβλέπει αυτό; Οι εξετάσεις θα γίνονται μέσα στο νοσοκομείο του ΕΣΥ και καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ αλλά την ευθύνη για τη λειτουργία, συντήρηση και ανανέωση των μηχανημάτων θα την έχει ο ιδιωτικός τομέας. Μένει να φανεί πόσο εύκολο θα είναι στην εφαρμογή του. Η απόσταση που μας χωρίζει από τη Σουηδία, σε δαπάνες για την υγεία, εισόδημα, ποιότητα υπηρεσιών, είναι τεράστια. Πρέπε να τρέξουμε για να... προλάβουμε.
