Ο νέος κοροναϊός που εμφανίστηκε στην Κίνα και είχε προκαλέσει, ως το απόγευμα της Δευτέρας, 81 θανάτους, με χιλιάδες κρούσματα να έχουν επιβεβαιωθεί στην Κίνα (αλλά και αρκετά εκτός συνόρων της χώρας) έχει προκαλέσει διεθνή ανησυχία, καθώς πρόκειται για έναν ιό πολλά από τα χαρακτηριστικά του οποίου παραμένουν άγνωστα.
Ακολουθεί μια σύνοψη όσων είναι γνωστά για τον ιό αυτόν στους επιστήμονες, με βάση δημοσιεύματα των Live Science και New Atlas.
Τι είναι οι κοροναϊοί;
Πρόκειται για μια μεγάλη οικογένεια ιών που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες που σχετίζονται με το αναπνευστικό σύστημα. Οι περισσότεροι άνθρωποι αρρωσταίνουν από κάποιον κοροναϊό σε κάποια φάση της ζωής τους, αλλά κατά κανόνα τα συμπτώματα είναι ήπια. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να προκληθούν βαρύτερες ασθένειες στο αναπνευστικό, όπως πνευμονία και βρογχίτιδα. Οι ιοί αυτοί είναι κοινοί σε ζώα ανά τον κόσμο, ωστόσο λίγοι μπορούν να επηρεάσουν ανθρώπους- μεταξύ αυτών ο MERS-CoV, ο SARS-CoV και, επί της προκειμένης, ο 2019-nCoV.
Πόσο έχει εξαπλωθεί ο ιός;
Τα πρώτα κρούσματα αναφέρθηκαν στη Βουχάν της Κίνας στα τέλη του Δεκεμβρίου. Έκτοτε έχει εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Γαλλία και η Ταϊβάν.
Από πού προήλθε;
Από τη στιγμή που φαίνεται ότι εμφανίστηκε αρχικά στη Βουχάν, σε ανθρώπους που είχαν επισκεφθεί μια τοπική αγορά με θαλασσινά και άλλα ζώα, θεωρείται πως πέρασε από κάποιο ζώο στον άνθρωπο. Νέα στοιχεία δείχνουν πως ίσως προήλθε από φίδια. Όσον αφορά στο τι είδους φίδια, επιστήμονες υπογραμμίζουν πως υπάρχουν δύο φίδια κοινά στη νοτιοανατολική Κίνα, όπου έλαβε χώρα το ξέσπασμα του ιού: Το Bungarus multicinctus και το Naja atra (κινεζική κόμπρα). Ωστόσο άλλοι επιστήμονες το αμφισβητούν αυτό, λέγοντας πως είναι ασαφές εάν οι κοροναϊοί μπορούν όντως να μολύνουν φίδια.
Πώς πέρασε ο ιός από τα ζώα στους ανθρώπους;
Κάποιοι ιοί είναι γνωστό πως μπορούν να μεταδίδονται σε ανθρώπους, και ο ιός αυτός είναι ένας εξ αυτών. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Medical Virology, όπου αναφέρονταν τα φίδια- πιθανοί ξενιστές, μια αλλαγή σε μια από τις πρωτεΐνες του ιού του επιτρέπει να αναγνωρίζει και να προσδένεται σε συγκεκριμένα κύτταρα- ξενιστές. Η δυνατότητα αυτή αποτελεί βασικό βήμα όσον αφορά στην είσοδο σε κύτταρα, και είναι αυτή η αλλαγή που θεωρείται πως τον βοήθησε να περάσει στους ανθρώπους.
Πώς μεταδίδεται ο ιός μεταξύ ανθρώπων;
Σύμφωνα με το CDC των ΗΠΑ, οι «ανθρώπινοι» κοροναϊοί μεταδίδονται συνήθως μέσω αέρα (βήξιμο, φτέρνισμα), στενής σωματικής επαφής (άγγιγμα ή χειραψία), επαφής με μολυσμένη επιφάνεια (πχ το να φέρει κανείς τα χέρια του στο στόμα, τα μάτια ή τη μύτη εάν έχει αγγίξει μολυσμένη επιφάνεια) και- σπανιότερα- από κόπρανα.
Πώς μπορεί αυτός ο ιός να προκαλέσει πανδημία;
Για να εξελιχθεί ο ιός σε πανδημία πρέπει να κάνει τρία πράγματα: Να μολύνει ανθρώπους αποτελεσματικά, να αναπαράγεται σε αυτούς και μετά να μεταδίδεται εύκολα μεταξύ τους. Προς το παρόν, όπως αναφέρει το Live Science, το CDC θεωρεί πως δεν μεταδίδεται πολύ εύκολα μεταξύ ανθρώπων, ωστόσο αυτό διερευνάται.
Όσον αφορά στην έναρξη της ασθένειας/ επώαση του ιού, θεωρείται πως υπάρχει μια ασυμπτωματική περίοδος που μπορεί να κυμαίνεται από δύο μέχρι 14 ημέρες. Αυτό αποτελεί πρόβλημα όσον αφορά στην αντιμετώπιση της εξάπλωσής του, καθώς δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό εάν κάποιος έχει νοσήσει.
Πώς είναι ο ιός σε σχέση με τους SARS και MERS;
Τόσο ο MERS όσο και ο SARS είναι ιδιαίτερα γνωστοί για τα έντονα συμπτώματα που προκαλούν σε ανθρώπους. Είναι ασαφές το πώς συγκρίνεται ο νέος ιός με αυτούς, καθώς έχει προκαλέσει έντονα συμπτώματα σε κάποιους, καθώς και θανάτους σε άλλους, αλλά μόνο ήπια σε άλλους, σύμφωνα με το CDC. Ο MERS είχε μεταδοθεί το 2012 λόγω επαφής με μολυσμένες καμήλες ή κατανάλωση κρέατος ή γάλακτός τους και είχε περιοριστεί κυρίως στην Αραβική Χερσόνησο. Ο SARS είχε αναφερθεί αρχικά το 2002 στη νότια Κίνα (δεν έχουν αναφερθεί νέα κρούσματα από το 2004 και μετά) και θεωρείται πως ήρθε από νυχτερίδες. Ο νέος ιός θεωρείται πως προήλθε από άγγιγμα ή κατανάλωση μολυσμένου ζώου στη Βουχάν.
Κατά το ξέσπασμα του SARS, ο ιός σκότωνε περίπου 1 στους 10 που μολύνονταν. Όσον αφορά στον MERS, έχουν αναφερθεί πάνω από 1.200 κρούσματα και περίπου 400 θάνατοι. Τα ποσοστά του 2019-nCoV δεν είναι ακόμα γνωστά, ωστόσο οι περισσότεροι από τους ασθενείς που πέθαναν ήταν άνω των 60 και είχαν ήδη προβλήματα υγείας. Παρόλα αυτά, η Washington Post ανέφερε πως πρόσφατα πέθανε ένας νεαρής ηλικίας άνδρας στη Βουχάν, κάτι που δημιουργεί προβληματισμούς σχετικά με το αν ο ιός είναι πιο επικίνδυνος από ό,τι είχε θεωρηθεί ως τώρα.
Ποια είναι τα συμπτώματά του και πώς αντιμετωπίζεται;
Πυρετός, βήχας, δυσκολίες στην αναπνοή- παρόμοια με του SARS, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Lancet. Ωστόσο υπάρχουν σημαντικές διαφορές, όπως η απουσία συμπτωμάτων στο άνω αναπνευστικό (πονόλαιμος, μύτη που τρέχει, φτερνίσματα) και συμπτώματα στο γαστρεντερικό σύστημα όπως η διάρροια, που παρατηρήθηκε στο 20%-25% των ασθενών του SARS, σύμφωνα με τον Μπιν Κάο, (China-Japan Friendship Hospital και Capital Medical University), lead author της έρευνας.
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι αντιμετώπισης των μολύνσεων με κοροναϊούς και οι περισσότεροι ασθενείς γίνονται καλά μόνοι τους, σύμφωνα με το CDC- οπότε η κύρια θεραπεία είναι ξεκούραση και φάρμακα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Δεν υπάρχει εμβόλιο, ωστόσο επιστήμονες στα US National Institutes of Health επιβεβαίωσαν πως είναι στα προκαταρκτικά στάδια της ανάπτυξης ενός. Επιπρόσθετα, η Regeneron ανακοίνωσε πως είναι και αυτή στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης μιας μεθόδου θεραπείας. Παράλληλα είναι σε εξέλιξη προσπάθειες της CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) υπό τη μορφή τριών ερευνητικών προγραμμάτων για τη δημιουργία εμβολίων.
