Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Διχασμένο οδεύει προς τους εορτασμούς των 70 χρόνων από την ίδρυσή του το ΝΑΤΟ τον ερχόμενο μήνα, με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν να χαρακτηρίζει σε συνέντευξή του στον «Economist» τη Βορειοατλαντική Συμμαχία «κλινικά νεκρή». Αφορμή για την ανοικτή πλέον αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης στο ΝΑΤΟ είναι η πρόσφατη μονομερής απόφαση της Ουάσιγκτον να αποσυρθεί από τη Συρία. Η αιτία εδράζεται ωστόσο στο διακηρυγμένο δόγμα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» και την πρόθεσή του να αποσύρει τις ΗΠΑ αν οι Ευρωπαίοι συνεχίσουν να μην πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί και το οποίο ανέρχεται σε 2% του ΑΕΠ.
Σκληρή γαλλική γλώσσα
«Αυτό το οποίο βιώνουμε αυτή τη στιγμή είναι ο εγκεφαλικός θάνατος του ΝΑΤΟ» δήλωσε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του προς το περιοδικό «Economist» ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, με αφορμή τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον ερχόμενο μήνα. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα συγκεντρωθούν στο Λονδίνο στις 3-4 Δεκεμβρίου προκειμένου να τιμήσουν τα 70 χρόνια από την ίδρυση της Συμμαχίας.
Ο Γάλλος πρόεδρος προειδοποίησε τα κράτη μέλη της Ευρώπης ότι δεν μπορούν πλέον να στηρίζονται στις ΗΠΑ για την υπεράσπιση της Συμμαχίας, η οποία δημιουργήθηκε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, ενισχύοντας τους δεσμούς ασφαλείας ανάμεσα στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Παρά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ παρέμεινε βασικός πυλώνας της πολιτικής των χωρών της Δύσης, ενώ πρόσφατα αναδεικνύεται σε βασικό πόλο άμυνας των χωρών της Βαλτικής, οι οποίες θεωρούν ότι απειλούνται από τη Ρωσία.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απείλησε από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία να «χαλαρώσει» την αμερικανική συμμετοχή στο ΝΑΤΟ αν τα κράτη μέλη δεν εκπληρώσουν τον στόχο για 2% του ΑΕΠ όσον αφορά τη συμμετοχή τους στις αμυντικές δαπάνες της Συμμαχίας.
Ερωτήματα για το άρθρο 5
Ο Γάλλος πρόεδρος σε μία από τις πιο σκληρές κριτικές που έχουν ακουστεί από Ευρωπαίο ηγέτη έφτασε να αμφισβητήσει το αν ισχύει το Άρθρο 5 της ιδρυτικής διακήρυξης του ΝΑΤΟ, το οποίο προβλέπει ότι σε περίπτωση επίθεσης κατά ενός κράτους μέλους, πρέπει να υπάρξει συλλογική απάντηση της Συμμαχίας. «Δεν ξέρω» απάντησε σε ερώτηση για το αν το επίμαχο άρθρο βρίσκεται ακόμη σε ισχύ. Η «Συμμαχία λειτουργεί μόνο όταν ο εγγυητής της έσχατης καταφυγής λειτουργεί ως τέτοιος. Θα έλεγα πως πρέπει να επανεκτιμήσουμε την πραγματικότητα για το τι είναι το ΝΑΤΟ υπό το πρίσμα της δέσμευσης των ΗΠΑ» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γάλλος πρόεδρος. Ο Μακρόν κάλεσε την Ευρώπη να αρχίσει να σκέφτεται τον εαυτό της ως «γεωπολιτική δύναμη», προκειμένου να εξασφαλίσει ότι διατηρεί υπό έλεγχο τη μοίρα της.
Γερμανικές αντιδράσεις για τις δηλώσεις Μακρόν
Τις επικρίσεις του Γάλλου προέδρου δεν φαίνεται να συμμερίζεται η Γερμανία.
Ένα ισχυρό ΝΑΤΟ είναι προς το γερμανικό και το ευρωπαϊκό συμφέρον, τόνισε η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Γενικό Γραμματέα της Συμμαχία Γενς Στόλτενμπεργκ. «Ο Γάλλος Πρόεδρος βρήκε έναν πολύ δραστικό όρο για να εκφράσει τις απόψεις του. Δεν είναι αυτή η άποψή μου. Δεν είναι απαραίτητη μια τόσο αφοριστική κρίση, παρότι προφανώς διαφωνούμε μεταξύ μας σε πολλά θέματα» είπε, για να προσθέσει: «Αλλά το ΝΑΤΟ είναι προς το συμφέρον μας. Είναι η Συμμαχία ασφαλείας μας».
«Το ΝΑΤΟ είναι και θα παραμείνει ο πυλώνας της ευρωπαϊκής ασφάλειας» τόνισε από την πλευρά της και η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ανεγκρέτ Κραμπ - Καρενμπάουερ. «Είναι ωστόσο ξεκάθαρο πως η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τη δική της συμπληρωματική δυνατότητα να δρα» πρόσθεσε.
Η Γερμανίδα υπουργός υποσχέθηκε να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της Γερμανίας στο 1,5% από το 2024 και στο 2% από το 2031. Αν η Γερμανία τηρήσει την υπόσχεση, θα εξελιχθεί στην τρίτη μεγαλύτερη σε αμυντικές δαπάνες χώρα στο κόσμο, μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο επισκέπτεται από χθες τη Γερμανία, με αφορμή την επέτειο αύριο των 30 χρόνων από την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου, σε μία προσπάθεια να γεφυρώσει τις αμερικανογερμανικές διαφορές, που δεν περιορίζονται μόνο στο ΝΑΤΟ.
Οι εντάσεις ανάμεσα στο Βερολίνο και την Ουάσιγκτον έχουν αυξηθεί από τότε που ανέλαβε πρόεδρος ο Τραμπ, ο οποίος έχει αποσυρθεί από σειρά διεθνών συνθηκών, γεγονός που έχει υπονομεύσει την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον περασμένο Ιούλιο, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε κατηγορήσει τη Γερμανία ότι είναι «αιχμάλωτη» της Ρωσίας λόγω της εξάρτησής της από τη Μόσχα όσον αφορά την ενέργεια.
Προειδοποίηση Στόλτενμπεργκ
Σε δηλώσεις του χθες ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ είπε πως το Βερολίνο δεν πρέπει να ξεχνά τον κρίσιμο ρόλο που διαδραμάτισε η Ουάσιγκτον στο να επιτραπεί στην Ευρώπη και τη Γερμανία να επανενωθούν μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. «Η επανένωση της Γερμανίας και της Ευρώπης θα ήταν αδύνατη χωρίς την εγγύηση ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών» δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ σε εκδήλωση για τον εορτασμό της 30ής επετείου της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου. «Οποιαδήποτε απόπειρα να αποστασιοποιηθεί η Ευρώπη από τη Βόρεια Αμερική όχι μόνο θα εξασθενούσε τη Συμμαχία, αλλά υπάρχει και κίνδυνος να διχάσει την ίδια την Ευρώπη» κατέληξε.
