Στο Μουσείο Tate, Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης του Λονδίνου εγκαινιάστηκε μία από τις πιο όμορφες, πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες εκθέσεις. Το επίκεντρο της είναι ο Τάκις, το σύντομο όνομα με το οποίο είναι γνωστός ο αυτοδίδακτος αλλά παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνης Παναγιώτης Βασιλάκης.
Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες εκθέσεις του καλλιτέχνη στη Βρετανία, η οποία έχει στόχο να παρουσιάσει στο κοινό έναν από τους πιο γνήσιους εκπροσώπους της σύγχρονης εικαστικής σκηνής και της κινητικής τέχνης στην Ευρώπη, που δημιούργησε μερικά από τα πιο καινοτόμα έργα τέχνης του 20ού αιώνα.
Το Μουσείο Tate Modern θεωρεί ότι ο 94χρονος σήμερα Τάκις κατάφερε να σπάσει τους φραγμούς των στατικών γλυπτών, δημιουργώντας έργα που συνδυάζουν τις τέχνες με την επιστήμη και τη φύση.
«Ενισχύει τη γνώση μας, την κατανόηση και την εκτίμηση γύρω από όσα μας περιβάλλουν» αναφέρουν οι επιμελητές της έκθεσης. Ο μαγικός κόσμος των εγκαταστάσεων του επιφανούς καλλιτέχνη άνοιξε για το κοινό την εβδομάδα που πέρασε και θα συνεχίσει να ταξιδεύει τους επισκέπτες πέρα από τον χώρο, τον χρόνο και... τη βαρύτητα, μέχρι τις 27 Οκτωβρίου, συμπεριλαμβάνοντας αρκετά έργα που εκτίθενται για πρώτη φορά στη Βρετανία, όπως τα «Magnetic Fields» -που τελευταία φορά παρουσιάστηκαν στο Μουσείο Solomon R. Guggenheim της Νέας Υόρκης, το 1974. Ο Ιστορικός Τέχνης Μεγακλής Ρογκάκος, που βρέθηκε στη συνέντευξη Τύπου, μεταξύ άλλων, μας ανέφερε:
Takis with Megakles Rogakos at the ACG President Residence
«Ο Τάκις είναι ένας ασυνήθιστος καλλιτέχνης, του οποίου το υλικό είναι η ενέργεια -ταυτόχρονα άυλη και αόρατη. Η παρούσα έκθεση εξερευνά τον καλλιτέχνη ως γλύπτη του μαγνητισμού, του φωτός και του ήχου -γι’ αυτό, χωρίζεται σαφώς σε αυτές τις τρεις θεματικές. Φυσικά, η έκθεση αρχίζει με την πρώιμη εμπλοκή του με τη γλυπτική, όπως του κληροδοτήθηκε από την αρχαιότητα. Ωστόσο, όντας ανοιχτός σε όλο το μεγαλείο της ζωής, η τέχνη του άλλαξε για να αντικατοπτρίζει την καθημερινότητα μέσα από τη συνάντηση με τους συγχρόνους του και το φίλτρο της ψυχής και της ιδιοσυγκρασίας του. Έτσι, ο Τάκις εξελίχθηκε για να γίνει σύγχρονος ποιητής του ουρανού και της γης. Ως εκ τούτου, έτυχε της προσοχής των μεγαλύτερων πατρώνων της σύγχρονης τέχνης του κόσμου του 20ού αιώνα -των Ιρίς Κλερ, Πέγκυ Γκούγκενχαϊμ και Αλεξάνδρου Ιόλα.
Ο Τάκις είναι μια περίπτωση μεταμοντέρνου καλλιτέχνη που, μαζί με άλλους καλλιτέχνες της γενιάς του στη δεκαετία του 1960, προκάλεσε μια νέα έκφραση στην τέχνη. Εγκατέλειψε τα παραδοσιακά μέσα καλλιτεχνικής παραγωγής σε μια προσπάθεια να συγκεράσει τη δημιουργική πράξη με τη λεγόμενη “νέα ιστορία της τέχνης”, της οποίας η θεωρία βασίζεται αποκλειστικά στο πνεύμα του καιρού -κοινωνία, πολιτική, οικονομία και επιστήμες. Κατά συνέπεια, ο Τάκις δημιούργησε τέχνη εκ νέου και επικοινώνησε ιδέες εξ αρχής. Το 1986 ίδρυσε στον λόφο Γεροβουνό, στην Αττική, το Κέντρο Ερευνών για την Τέχνη και τις Επιστήμες - ΚΕΤΕ για να προωθήσει τη σχέση εικαστικών τεχνών και επιστημών στο ευρύ κοινό.
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τον Τάκι το 2004, όταν έγινα ο πρώτος Επιμελητής ACG Art του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος. Η γνωστή ιστορικός της τέχνης Δρ Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν εισήγαγε τον Τάκι στον Πρόεδρο του Κολλεγίου Δρ Τζων Σ. Μπέιλη από την αρχή της θητείας του, το 1975. Έτσι, η συλλογή του ACG Art εμπλουτίστηκε με πολλά έργα του, όλα όμορφα διασκορπισμένα στην πανεπιστημιούπολη της Αγίας Παρασκευής. Προξενεί ανεξίτηλη εντύπωση στους μαθητές να συναντούν τέχνη που είναι τόσο ασυνήθιστη και μυστήρια. Η προσωπική μου εντύπωση για τον Τάκι είναι ενός καλλιτέχνη του οποίου η ζωή και η τέχνη συγχωνεύεται τελείως. Είναι ένας καλλιτέχνης με το δώρο του “τρίτου ματιού” του μυαλού, της πύλης που οδηγεί σε εσωτερικές σφαίρες και χώρους υψηλότερης συνείδησης.
Telepainting, 1964 by Takis
Αναπολώντας όλη την παραγωγή της Τηλεγλυπτικής, Τηλεζωγραφικής και Τηλεφωτιστικής, ο Τάκις φτάνει πάντα σε απροσδόκητα αποτελέσματα και εκπληκτικές εμπειρίες. Επάνω από όλα, όμως, η τέχνη του είναι μεγάλη για την αμφιθυμία της. Ενώ θυμίζει συνήθεις μορφές ζωής, χλωρίδας ή πανίδας, αυτή η τέχνη είναι ένας δικός του κόσμος. Παρόλο που είναι μοναδικά ιδιόμορφη, η έκφρασή του είναι φυσικά αντιληπτή από όλους για την επίκληση της υψηλότερης ουσίας της ζωής· γνωστές εμπειρίες όπως η γένεση και ο θάνατος, ο έρως και το μαρτύριο».
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
