Από την έντυπη έκδοση
Tου Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Την επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου την προσεγγίσαμε και την αναλύσαμε στον μαγικό κήπο των ελληνικών μίντια κατά το δοκούν ο καθείς. Στη δε ελληνική πολιτική σκηνή/ζούγκλα του 2019 ακόμη περισσότερο: ο καθείς είδε ό,τι τον βόλευε και πάμε παρακάτω, στον επόμενο καβγά, στην επόμενη απαξίωση του απέναντι/αντίπαλου-«εχθρού». Παίρνουμε λοιπόν το θάρρος να καταθέσουμε μια παρεκκλίνουσα άποψη: ότι η επίσκεψη Μέρκελ υπήρξε, τελικά, μια χαμένη ευκαιρία.
Της στήλης εκφεύγει ο δίδυμος πολιτικός πυρήνας της επίσκεψης - αφενός η στήριξη προς τη σημερινή κυβέρνηση, όμως με προσοχή να μη σπάσουν αυγά που θα δυσχέραιναν τη συνεργασία με τυχόν αυριανή διακυβέρνηση με πυρήνα την αξιωματική αντιπολίτευση. αφετέρου το Μακεδονικό με τη Συμφωνία των Πρεσπών στο πιο καίριο σημείο και με την καγκελάριο να μετακινείται από την πάγια αναφορά σε Μακεδονία, σε «Βόρεια Μακεδονία» πλέον. Και μένουμε στα θέματα που συνήθως μας απασχολούν: τα οικονομικά, την προοπτική της οικονομίας με φόντο τη μεταΜνημονιακή στάση της Γερμανίας αλλά και τις συνολικές ευρωπαϊκές εξελίξεις/ευκαιρίες/ανασφάλειες. Επειδή όμως ήδη φανερώσαμε την άποψή μας περί χαμένης ευκαιρίας, μια στιγμή να αναφερθούμε πρώτα σε ένα άλλο σημείο της επίσκεψης Μέρκελ, που θεωρούμε… μετρημένη επιτυχία. Εκείνο που αφορά την πονεμένη υπόθεση των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου.
Δείτε προσεκτικά: πριν καν ξεκινήσει η καγκελάριος προς Αθήνα, μερίμνησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ να θυμίσει την πάγια γερμανική θέση: «Το ζήτημα των επανορθώσεων έχει νομικά και πολιτικά ρυθμιστεί οριστικώς. Στη θέση αυτή δεν έχει αλλάξει κάτι». Συνέχισε, δε, ακόμη πιο προσεκτικά: «Κατά τα άλλα, δεν υπάρχει καμιά επίσημη κίνηση της ελληνικής κυβέρνησης». Παρά τη θέση αυτή, στις δηλώσεις Μέρκελ-Τσίπρα μετά τη συνάντησή τους, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανακίνησε σαφώς το ζήτημα: «Δεν ξεχνάμε τις δύσκολες πλην απαράγραπτες απαιτήσεις, που μας άφησε η ιστορία, όπως οι πολεμικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο», για να συμπληρώσει: «Είμαστε αποφασισμένοι να συζητήσουμε σ’ ένα νέο πλαίσιο». Διακριτικά διέρρευσε ότι το «νέο πλαίσιο» είναι η Έκθεση/πόρισμα της (διακομματικής) Επιτροπής Διεκδίκησης των Επανορθώσεων, της Βουλής των Ελλήνων. Η καγκελάριος άκουσε, δεν τοποθετήθηκε. Πιο αιχμηρά/πιο νομικά έθεσε το θέμα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αναφερόμενος στην πάγια ελληνική θέση ότι «οι γερμανικές επανορθώσεις είναι νομικώς ενεργές και δικαστικώς επιδιώξιμες», με προαναγγελία ότι θα επιδιωχθούν «στο αρμόδιο ευρωπαϊκό δικαστικό φόρουμ». Η απάντηση της Μέρκελ, εδώ, ήταν αναφορά στην «απόλυτη ευθύνη και ιστορική υποχρέωση για τα εγκλήματα των ναζί, να στηρίξουμε την Ελλάδα προς όφελος και των δύο κρατών». Μαντεύουμε το ερώτημα του αναγνώστη: «Και τι κερδίσαμε; Τι προχώρησε;». Θεωρούμε ότι βελτιώθηκε το κλίμα, στρώθηκαν προϋποθέσεις για την περίπτωση που η Ελλάδα κάνει βήμα: η ψήφιση στη Βουλή και εν συνεχεία στην Μπούντεσταγκ (Βούτσης-Σόιμπλε επί σκηνής) θα ανοίξει έναν δρόμο. Ήδη… ο γερμανικός Τύπος μετά την επίσκεψη Μέρκελ έτσι αξιολόγησε την κατάσταση. Συγκρίνετε τώρα, αυτήν τη διπλωματική πρόοδο με εκείνο που θεωρούμε χαμένη ευκαιρία για τη μεταΜνημονιακή μας πορεία. Στη συνάντηση Τσίπρα-Μέρκελ, η καγκελάριος ευθέως αναφέρθηκε στο ότι «οι Έλληνες χρειάστηκε να υποστούν επώδυνες μεταρρυθμίσεις», αφού άκουσε τον Τσίπρα να λέει «ο ελληνικός λαός δοκιμάστηκε σκληρά από μέτρα πολλές φορές ακατανόητα, συχνά άδικα, πολλές φορές αναποτελεσματικά» - πέταξε δε έξω από το τραπέζι ερώτημα (Γερμανού) δημοσιογράφου κατά πόσον υπήρξε ανταλλαγή Μακεδονικού/ονοματολογικού με τη μη περικοπή των συντάξεων. Προσέθεσε η Μέρκελ ότι η επίσκεψή της «σκοπό έχει η Ελλάδα να καταφέρει να χρηματοδοτήσει την κατάσταση από τις αγορές», με πρόσθετες αναφορές σε εξαγωγές και υποχώρηση της ανεργίας.
Στη συνάντηση Μητσοτάκη-Μέρκελ (στην κατοικία του Γερμανού πρέσβη), τώρα, όπου δεν υπήρξαν κοινές δηλώσεις, τέθηκε από τον πρώτο το ζήτημα της αλλαγής μίγματος πολιτικής, του αδιεξόδου των υπερπλεονασμάτων μέσω υπερφορολόγησης. Το ίδιο ζήτημα ανακινήθηκε και στο γεύμα Μέρκελ με εκπροσώπους της επιχειρηματικής κοινότητας -Καραμούζης, Βασιλάκης, Τσαμάζ, Τραυλού, Μυτιληναίος- όπου τονίσθηκε το θέμα των υψηλών φόρων ως εμπόδιο στις επενδύσεις (ιδίως από τον τελευταίο), η ρητή θέση της καγκελαρίου ήταν ότι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος δεν πρέπει να διακυβευθεί «από φορολογικές ή άλλες παροχές», ώστε να μη θιγεί η «ευαίσθητη ακόμη» εμπιστοσύνη. Αυτό εννοούμε ως χαμένη ευκαιρία. Αν -ΑΝ- η θετική προδιάθεση Μέρκελ να αναγνωρίσει το κόστος της «διάσωσης» για τους Έλληνες είχε αξιοποιηθεί συναινετικά από το πολιτικό σύστημα, τότε ο δρόμος για αναθεώρηση του διαβόητου 3,5% θα άνοιγε ευκολότερα.
Αυτό εννοούμε ως χαμένη ευκαιρία. Αν -ΑΝ- η θετική προδιάθεση Μέρκελ να αναγνωρίσει το κόστος της «διάσωσης» για τους Έλληνες είχε αξιοποιηθεί συναινετικά από το πολιτικό σύστημα, τότε ο δρόμος για αναθεώρηση του διαβόητου 3,5% θα άνοιγε ευκολότερα.
