«Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου», είναι ο τίτλος της έκθεσης που διοργανώνει -έως τις 30 Ιουνίου 2019- η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σε συνεργασία με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και με την υποστήριξη της Εφορείας Πόλεως Αθηνών, στο Φετιχιέ Τζαμί, εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ρωμαϊκής Αγοράς Αθηνών.
Στρατιώτες με πλανόδιο φωτογράφο στο Θησείο (Ναό του Ηφαίστου)
Πώς αποτύπωσαν την Αθήνα στην περίοδο της Κατοχής οι ίδιοι οι κατακτητές; Ποια θέματα επέλεγαν να απαθανατίσουν και από ποια απέστρεφαν το βλέμμα τους, και γιατί; Τι κρύβεται πίσω από την ηρεμία των ερασιτεχνικών φωτογραφιών που κατέληξαν να κοσμούν τα προσωπικά λευκώματα των στρατιωτών και αξιωματικών του γερμανικού στρατού;
Παιδιά με καρότσι περιμένουν να εργαστούν στην αγορά
Σε αυτά και μια σειρά από άλλα ερωτήματα, αναφορικά με τις συνθήκες που οδήγησαν στη φωτογραφική παραγωγή της κατοχικής Αθήνας, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η περιοδική έκθεση «Με το βλέμμα του κατακτητή: η Αθήνα της Κατοχής στη φωτογραφική συλλογή του Βύρωνα Μήτου».
Επαγγελματικές και ερασιτεχνικές φωτογραφίες Γερμανών στρατιωτών που υπηρέτησαν τη θητεία τους στην Ελλάδα τα χρόνια της γερμανικής κατοχής (1941-1944), φωτίζουν τη φωτογραφική δραστηριότητα των Μονάδων Προπαγάνδας του Γ΄ Ράιχ.
Τα φωτογραφικά αυτά τεκμήρια συλλέχθηκαν συστηματικά από έναν Γερμανό στρατιώτη, που είχε υπηρετήσει στην Υγειονομική Υπηρεσία του γερμανικού στρατού στα Βαλκάνια, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την επιστροφή του στη Γερμανία, άρχισε την αναζήτηση φωτογραφικών τεκμηρίων από περιοχές στις οποίες βρέθηκε. Μετά τον θάνατό του, η συλλογή του κληροδοτήθηκε στην κόρη του, η οποία στη δεκαετία του 1980 πούλησε το τμήμα που αφορούσε την Ελλάδα, δηλαδή περισσότερες από 3.000 φωτογραφίες, στον Βύρωνα Μήτο.
Φωτογραφία των επίσημων Μονάδων Προπαγάνδας του γερμανικού στρατού. Στρατιώτης με αντιαεροπορικό πυροβόλο μπροστά στον Ναό του Ολυμπίου Διός
Το καινούργιο που μας φέρνει αυτή η έκθεση είναι η εστίαση στον τρόπο που βιώθηκε η περίοδος της Κατοχής από το Γ΄ Ράιχ και τους στρατιώτες του. Φωτογραφίες τραβηγμένες από στρατιώτες ιδιωτικά, μεταγενέστερες ανατυπώσεις, βοηθούν να γίνει κατανοητό όχι μόνο πώς επέλεξαν να δουν οι κατακτητές την Ελλάδα και τους Έλληνες την περίοδο της Κατοχής –και ποιες πλευρές επέλεξαν να αφήσουν αόρατες– αλλά και το πώς αυτές οι φωτογραφίες χρησίμευσαν στη συνέχεια για να συγκροτηθούν κοινότητες μνήμης, πώς αποτέλεσαν ενθύμια της νεανικής τους ηλικίας και ταυτόχρονα της πιο δραματικής περιόδου της σύγχρονης ιστορίας της Ευρώπης.
Μέσα από την εικονιστική αναπαράσταση δίνεται η ευκαιρία εμπλουτισμού της ιστορικής μνήμης - ενός εμπλουτισμού που είναι εξαιρετικά επίκαιρος, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που παρόμοιες ιδεολογίες και πρακτικές αναβιώνουν παντού στην Ευρώπη.
[email protected]
