Ένα σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης συγκλονίζει τον κόσμο των βραβείων Νόμπελ, ανατρέποντας ακόμα και τις προγραμματισμένες απονομές.
Ο Γάλλος φωτογράφος Ζαν-Κλοντ Αρνό καταδικάστηκε στη Σουηδία σε φυλάκιση δύο ετών για βιασμό, σε μια υπόθεση που συνδέεται με το κίνημα #MeToo κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης. Η υπόθεση προκάλεσε την αναβολή για ένα χρόνο της απονομής του Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο 72χρονος Αρνό αντιμετώπιζε δύο κατηγορίες για βιασμό, τον Οκτώβριο του 2011, και στη συνέχεια τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, μιας νεαρής γυναίκας σε ένα διαμέρισμα στη Στοκχόλμη. Καταδικάστηκε για τα γεγονότα που διαπράχθηκαν τον Οκτώβριο, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της η δικαστής Γκούντρουν Άντεμαρ. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος για ποινή μικρότερη των δύο ετών», ανέφερε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Το σκάνδαλο ξέσπασε τον Νοέμβριο του 2017, έναν μήνα μετά τις αποκαλύψεις για βιασμούς και άλλες σεξουαλικές επιθέσεις που αποδίδονται στον Αμερικανό κινηματογραφικό παραγωγό Χάρβεϊ Γουάινσταϊν.
Οι μαρτυρίες 18 γυναικών, μεταξύ των οποίων και η ενάγουσα, που δημοσιεύθηκαν τότε στην εφημερίδα Dagens Nyheter, στις οποίες ο Γάλλος κατηγορείτο για βιασμό και σεξουαλική επίθεση, συγκλόνισαν τη Σουηδική Ακαδημία Βραβείων Νόμπελ που απονέμει από το 1901 το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο Αρνό, ο οποίος είναι παντρεμένος με μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας, διατηρούσε στενούς δεσμούς με τον θεσμό αυτό, τα μέλη του οποίου σπαράσσονται από τότε για τις ευθύνες τους και τον τρόπο διαχείρισης της κρίσης.
Απαξιωμένη, στερούμενη της απαραίτητης απαρτίας για τη λειτουργία της μετά την αποχώρηση πολλών «σοφών», η Σουηδική Ακαδημία ανέβαλε για έναν χρόνο την ανακοίνωση του Νόμπελ 2018, για πρώτη φορά τα τελευταία 70 χρόνια.
Ίσως δεν δοθεί Νόμπελ Λογοτεχνίας και το 2019
Αν και ο αρχικός σχεδιασμός της Σουηδικής Ακαδημίας ήταν να απονεμηθούν, το 2019, δύο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το φετινό που αναβλήθηκε μαζί με αυτό του 2019, με δηλώσεις του ο επικεφαλής του Ιδρύματος Νόμπελ, Λαρς Χέικενστεν, γνωστοποίησε πως το βραβείο «δεν θα απονεμηθεί ούτε το 2019, αν δεν επανέλθει η εμπιστοσύνη στην πληγείσα από σκάνδαλα Σουηδική Ακαδημία».
Όσο για το τι θα πρέπει να γίνει, ώστε να ανακτήσει την αξιοπιστία της η Σουηδική Ακαδημία, ο Χέικενστεν σημείωσε ότι «η Σουηδική Ακαδημία θα πρέπει να αναφέρει τα μέτρα που λαμβάνονται για την επίλυση των προβλημάτων της, αλλά και να λάβει έξωθεν βοήθεια γι’ αυτά. Μεταξύ άλλων, πρέπει να επανεξετάσει τη συμμόρφωσή της με τους κανόνες του απορρήτου και της σύγκρουσης συμφερόντων».
Τα βραβεία Νόμπελ, τα οποία καλύπτουν τους τομείς της Ιατρικής και Φυσιολογίας, της Χημείας, της Φυσικής, της Λογοτεχνίας και της Ειρήνης, απονέμονται κάθε χρόνο μαζί με το οικονομικό βραβείο του ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Θεσμοθετήθηκαν, ακολούθως, με τη διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ και απονέμονται από το 1901.
