Της Ανθής Αγγελοπούλου
Αναφορά σε μία νέα ελληνική μελέτη η οποία διεξήχθη από τους επιστήμονες της Ελληνικής εταιρείας Κεφαλαλγίας, έκανε ο αντιπρόεδρος της Νευρολόγος Δρ. Θεόδωρος Κωνσταντινίδης με αφορμή την διεξαγωγή ενημερωτικής ημερίδας για την Παγκόσμια Ημέρα Κεφαλαλγίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης στην οποία το δείγμα συμμετοχής αφορούσε 10.008 άτομα από 13 περιοχές της χώρας, ηλικίας 18-70 ετών, διαφάνηκε ότι 25 μέρες το μήνα κατά μέσο όρο χάνουν από τη ζωή και την εργασία τους τα άτομα που υποφέρουν από κεφαλαλγίες.
Οι κεφαλαλγίες τύπου τάσεως αφορούν όπως παρατήρησαν κατά 3 φορές περισσότερο τις γυναίκες από ότι τους άνδρες με ποσοστό 4,49% και 2,10% αντίστοιχα ενώ, η αθροιστική κεφαλαλγία αφορά περισσότερο τους άνδρες.
Πως κατατάσσονται οι κεφαλαλγίες:
Στις πρωτοπαθείς, δηλαδή αυτές που δε σχετίζονται με εμφανές γενεσιουργό αίτιο.
Στις δευτεροπαθείς, οι οποίες αναφέρονται και ως συμπτωματικές ή οργανικές.
Οι πρωτοπαθείς κατατάσσονται σε 4 κατηγορίες:
- Ημικρανία
- Κεφαλαλγία τάσεως
- Αθροιστική κεφαλαλγία
- Κεφαλαλγίες που δε συνοδεύονται από ιστικές βλάβες.
Κάθε κατηγορία περιλαμβάνει πολλές υποκατηγορίες.
Οι δευτεροπαθείς κατατάσσονται σε 9 βασικές κατηγορίες, ανάλογα με την ομαδοποίηση των γενεσιουργών αιτίων, όπως πχ κεφαλαλγίες συνδεόμενες με κρανιοεγκεφαλικό τραυματισμό, με χημικές ουσίες, με υπέρταση κ.λπ.
Αναφορικά με τις μέρες απώλειας από την εργασία οι ειδικοί παρατήρησαν ότι η ημικρανία ευθύνεται κατά μέσο όρο για 0.66 μέρες απώλειας το μήνα, η χρόνια για 1,58, η επεισοδιακή για 0,53 και κεφαλαλγία τύπου τάσεως για 0,29.
Η μέση συχνότητα κρίσεων σε συνάρτηση με τις μέρες κεφαλαλγίας ανά μήνα έδειξε ότι ο μέσος όρος για την ημικρανία είναι 8,07, στη χρόνια 24,95, στην επεισοδιακή 5,63 και στην κεφαλαλγία τάσεως 7,14.
Επίσης, στις μέρες μειωμένης παραγωγικότητας ο μέσος όρος αυξάνεται στο 3.19 για την ημικρανία, στο 6,53 για τη χρόνια, στο 2,71 για την επεισοδιακή και στο 1,97 για την κεφαλαλγία τύπου τάσεως.
Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με τους ειδικούς ότι οι εργαζόμενοι πάνε στη δουλειά τους ακόμα και όταν πονούν και υποφέρουν και ας μην είναι σε θέση να αποδώσουν.
Και αυτό με τη σειρά του σημαίνει πολύ χαμηλή ευαισθητοποίηση από πλευράς των εργοδοτών.
Η επίπτωση των πρωτοπαθών κεφαλαλγιών στην Ελλάδα φτάνει τις 14 μέρες πόνου το μήνα στην επεισοδιακή κεφαλαλγία και περίπου τις 15 μέρες πόνου το μήνα στη χρόνια.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι όπως διαπιστώθηκε στην έρευνα, το 48% των ατόμων που υποφέρουν από ημικρανίες και το 35% των ατόμων με κεφαλαλγίες τάσεως βιώνουν ευτελισμό, ντροπή και bullying.
Η αντίληψη προφυλακτική αγωγής που επικρατεί εξέπληξε τους ερευνητές καθώς το 84% δεν λαμβάνει καμία θεραπευτική αγωγή, το 6% πάει σε βελονιστή, το 5% κάνει ομοιοπαθητική και μόνο το 88% παίρνει παυσίπονα και το 39% λαμβάνει παυσίπονα προληπτικά.
Η δημοφιλέστερη αγωγή προφύλαξης, αλλά και σε περιπτώσεις κρίσης ισχυρών πονοκεφάλων, είναι δυστυχώς το ξεμάτιασμα με ποσοστό 62%.
Συνταρακτικό στοιχείο αποτελεί η βαθμολόγηση της αναπηρίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για τις οξείες κρίσεις ημικρανίας όπου τις κατατάσσει στην 1η θέση, μαζί με 3 ακόμα πολύ σοβαρές παθήσεις ενώ, σημειώνεται ότι ο πόνος ειδικά στην αθροιστική κεφαλαλγία είναι εφάμιλλος του πόνου που βιώνουν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια φυσιολογικού τοκετού.
Κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας τύπου τάσεως
H κεφαλαλγία τύπου τάσεως (ΚΤΤ) είναι ο συχνότερος τύπος πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας. Παρότι η ένταση των κρίσεων συνήθως δεν είναι πολύ μεγάλη, μπορεί να προκαλεί σημαντική διαταραχή λειτουργικότητας σε ατομικό επίπεδο, ενώ λόγω του μεγάλου επιπολασμού της, η συνολική επιβάρυνση σε επίπεδο κοινωνίας είναι σημαντική. Οι θεραπευτικές επιλογές για την κεφαλαλγία τάσεως είναι λιγότερες από ότι για άλλου τύπου κεφαλαλγίες
Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Κεφαλαλγίας, ο ισόβιος επιπολασμός της ΚΤΤ, σε πληθυσμιακές μελέτες έχει βρεθεί να είναι ως και πολύ υψηλός, της τάξεως του 78%, αλλά η πλειονότητα συνήθως πάσχει από μη συχνή επεισοδιακή ΚΤΤ (1 ημέρα το μήνα ή λιγότερο), χωρίς ουσιαστική ανάγκη ιατρικής φροντίδας. Εντούτοις, ένα ποσοστό πάνω από 24% είχε ΚΤΤ αρκετές φορές το μήνα, 10% εβδομαδιαία και 2-3% του πληθυσμού είχε χρόνια ΚΤΤ . Η αναλογία γυναικών προς αντρών στην ΚΤΤ είναι 5:4, υποδεικνύοντας ότι -σε αντίθετη με την ημικρανία- οι γυναίκες προσβάλλονται μόνο ελαφρώς περισσότερο σε σχέση με τους άντρες. Από επιδημιολογικές μελέτες, η μέση ηλικία έναρξης της ΚΤΤ είναι υψηλότερη από αυτήν της ημικρανίας, και φτάνει τα 25-30 έτη. Ο επιπολασμός σημειώνει αιχμή μεταξύ της ηλικίας των 30 έως 39 και μειώνεται ελαφρώς με την πάροδο της ηλικίας.
Ως παράγοντες κινδύνου έχουν αναφερθεί, μεταξύ άλλων, η αδυναμία χαλάρωσης μετά τη δουλειά και ο ολιγόωρος βραδινός ύπνος. Μια ανασκόπηση του παγκόσμιου επιπολασμού και του κόστους της κεφαλαλγίας έδειξε ότι η ανικανότητα που προκαλεί η ΚΤΤ ήταν μεγαλύτερη από εκείνη της ημικρανίας, γεγονός που υποδεικνύει ότι και το συνολικό κόστος της KTT πιθανώς είναι μεγαλύτερο από εκείνο της ημικρανίας. Δύο προηγούμενες μελέτες, έδειξαν ότι ο αριθμός των εργάσιμων ημερών που χάθηκαν, ήταν τρεις φορές υψηλότερος για την ΚΤΤ σε σύγκριση με την ημικρανία ενώ, το κόστος είναι ιδιαίτερα υψηλό για τις περιπτώσεις εκείνες οι οποίες περιπλέκονται με σημαντικές συννοσηροτήτες.
Κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία της ημικρανικής κρίσης
Οι κατευθυντήριες οδηγίες δημιουργήθηκαν με βάση το προτεινόμενο σύστημα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Νευρολογικών Εταιρειών (European Federation of Neurological Societies – EFNS) και όπως αναφέρουν η φαρμακευτική θεραπεία των ημικρανικών κρίσεων μπορεί να μειώσει ή και να εξαλείψει την αναπηρία που οι κρίσεις προκαλούν, ενώ η προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας μπορεί να μειώσει όχι μόνο τη συχνότητα, αλλά την ένταση και διάρκεια των ημικρανικών κρίσεων. Ειδικά την τελευταία εικοσαετία, έχουν γίνει μελέτες για μεγάλο αριθμό φαρμακευτικών ουσιών και ως εκ τούτου υπάρχουν πολλαπλές βιβλιογραφικές αναφορές για διάφορα σκευάσματα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην θεραπεία των ημικρανικών κρίσεων ή στην προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας.
Οι κεφαλαλγίες «σκοτώνουν» μέρες από τη ζωή μας
Συμπερασματικά ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών & στην 1η Νευρολογική Κλινική, στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο (ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ) κ. Δήμος –Δημήτριος Μητσικώστας έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις κεφαλαλγίες, τι οποίες πολύ κόσμος προσπερνά θεωρώντας ότι είναι ένας απλό πονοκέφαλος ή δημιουργώντας στον εαυτό του δικαιολογίες για να μην επισκεφθεί ειδικό. Τόνισε ότι αυτό που πρέπει να θυμόμαστε όλοι είναι ότι οι κεφαλαλγίες ευθύνονται για 2,5 εκατομμύρια χαμένες εργατοώρες και 30 εκατομμύρια ημέρες το χρόνο.
Όπως επεσήμανε ο κ. Μητσικώστας, τα άτομα που υποφέρουν από συχνές κεφαλαλγίες πρέπει να έχουν ιατρική παρακολούθηση και πρόσβαση στις νέες εξειδικευμένες θεραπείες, γιατί δεν μπορούν μόνοι τους να τις διαχειριστούν με αποτέλεσμα να χάνουν μέρες από τη ζωή τους μέσα στον πόνο. Συχνά, είπε, τα ίδια τα αναλγητικά επιδεινώνουν τους πονοκεφάλους όταν χρησιμοποιούνται αλόγιστα και δεν αρκούν οι φιλικές συμβουλές και οι παραδοσιακοί τρόποι για να αντιμετωπίσει κανείς τον πονοκέφαλό του. Ούτε το ξεμάτιασμα.
Κάλεσε τον κόσμο να επισκεφθεί κάποιον ειδικό όταν υποφέρει τονίζοντας για μία ακόμη φορά ότι «οι κεφαλαλγίες δεν σκοτώνουν ζωές, αλλά ημέρες ζωής».
