Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Πρωταγωνιστής σε ένα στοχαστικό έργο που μιλάει για τη μάχη του ανθρώπου με τις δυνάμεις της υλικής, πνευματικής και ηθικής φθοράς και την ανάδειξη εκείνων των ικανοτήτων και αρετών που τον ωθούν να μάχεται, να δημιουργεί και να ελπίζει, ο ηθοποιός Νικήτας Τσακίρογλου μάς μιλά για την παράσταση «Ασκητική».
Το μέγα φιλοσοφικό κείμενο του Νίκου Καζαντζάκη που εκφράζει τη μεταφυσική του πίστη, το οποίο παρουσιάστηκε σε θεατρική μορφή σε σκηνοθεσία Πάνου Αγγελόπουλου και μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές, παρουσιάζεται στο Ηρώδειο, την Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου, στις 9 το βράδυ.
Σε μια πρωτοποριακή θεατρική προσέγγιση, που συνδυάζει video art με νέες θεατρικές μεθόδους, ο Νικήτας Τσακίρογλου δίνει σάρκα και οστά στις ιδέες της «Ασκητικής» και μιλά για το έργο και για τη σημερινή Ελλάδα.
Ποια πιστεύω του εκφράζει ο Νίκος Καζαντζάκης μέσα από αυτό το μέγα φιλοσοφικό του έργο;
«Σε αυτό το έργο, εντοπίζεται η διαρκής ανάγκη και ο αγώνας των ψυχικών δυνάμεων του ανθρώπου να θέσει σε ανωτερότητα το Πνεύμα από την Ύλη και να ελευθερωθεί από τα δεσμά που στερούν την αίσθηση της ελευθερίας. Δηλώνει την ανάγκη του ανθρώπου για ελευθερία από το εφήμερο, φέρνει σε αντιπαράθεση τον νου με την καρδιά και δείχνει την υπερίσχυση του νου. Ό,τι δημιουργεί ο νους και το Πνεύμα είναι η κινητήριος δύναμη του κόσμου, μόνο ο ανθρώπινος νους μπορεί να χτίζει ή να γκρεμίζει την πραγματικότητα. Και έτσι μόνο θεωρεί ότι μπορεί να οδηγηθεί στην ελευθερία».
Τι υποστήριζε ο ίδιος για την «Ασκητική»; «Ότι είναι μια κραυγή και ότι αυτή η κραυγή μάς χρειάζεται. Εμάς τους Έλληνες, σήμερα, μας χρειάζεται ακόμη περισσότερο. Κραυγή για αναστοχασμό και δημιουργία. Είναι ένα ποιητικό φιλοσοφικό έργο αντίστασης και εγρήγορσης, που κατευθύνει τον άνθρωπο να μην επαναπαύεται, να βρίσκεται σε έναν διαρκή αγώνα, έναν ανήφορο, και να παλεύει αέναα, για να ολοκληρώσει αυτό που επιζητεί. Ο Καζαντζάκης ήταν ένας μεγάλος πνευματικός άνδρας, που, με τα φιλοσοφικά του κείμενα, οδήγησε την Ελλάδα και τον κόσμο στην υπέρβαση. Είναι σπουδαίο να γνωρίσεις και να μυηθείς στο κείμενο της “Ασκητικής” και, τώρα ειδικά, όπως λέτε, σαφώς μας χρειάζεται ακόμη περισσότερο αυτή η κραυγή αναστοχασμού και δημιουργίας».
Πώς προσεγγίζει την «Ασκητική» ο Πάνος Αγγελόπουλος; «Κάθε ιδέα της “Ασκητικής” τη μετέτρεψε σε χαρακτήρα με σάρκα και οστά. Έτσι, προέκυψε ένα “κλασικό” δράμα με χαρακτήρες και δράση, που καταλήγει σε σύγκρουση και κάθαρση! Πάντα, όμως, μένοντας πιστός στο κείμενο του Καζαντζάκη. Στο κείμενο, υπάρχουν οι δύο κυρίαρχες δυνάμεις, που το διασχίζουν και κονταροχτυπιούνται μεταξύ τους: ο νους και η καρδιά. Στη σκηνή, τον λογικό και αλαζονικό νου τον υποκρίνεται ένας άνδρας, ενώ την τρυφερή και αβέβαιη καρδιά μια γυναίκα. Και από δίπλα, μας περιτριγυρίζουν τέσσερα πρόσωπα, που μας βομβαρδίζουν συνεχώς με ερωτήματα και δοκιμασίες. Συνυπάρχει ένας χορός από δεκαέξι άτομα, που συμβολίζει το πέρασμα της ανθρωπότητας από την αρχαιότητα έως το μέλλον. Έτσι, ο θεατής παρακολουθεί μια οικεία παράσταση, που του μεταφέρει το μέγα κείμενο της “Ασκητικής” αυτούσιο. Ο σκηνοθέτης δημιουργεί και συλλαμβάνει τους συμβολισμούς και τις αλληγορίες του ποιητή, δημιουργώντας μια παράσταση μαγευτική, με μουσικά σύνολα και εικόνες, που μπορεί να την παρακολουθήσει κάθε Έλληνας. Αυτό, που μπορώ να πω, είναι ότι είναι ανάγκη να τη δουν όλοι οι Έλληνες».
Τι μας παροτρύνει να κάνουμε το έργο και σε ποιες αναζητήσεις μάς οδηγεί; «Μας οδηγεί στον δρόμο της ελευθερίας του ανθρώπινου πνεύματος και, μέσα από εκεί, μας προσκαλεί σε αναστοχασμό και δημιουργία.
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τη σημερινή Ελλάδα και τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση;
«Η Ελλάδα χρειάζεται ανάταση και ανάσταση. Χρειαζόμαστε πνευματικούς ηγέτες, που, δυστυχώς, δεν υπάρχουν σήμερα».
Ποια λόγια του Νίκου Καζαντζάκη θα επιλέγατε ως μήνυμα για αυτούς τους χαλεπούς καιρούς;
«“Ξέρω τώρα· δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από τον νου κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος. Αυτό θέλω. Δεν θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία”».
Ταυτότητα παράστασης Θεατρική προσαρμογή - σκηνοθεσία: Πάνος Αγγελόπουλος, μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου, σκηνικά: Mάιρα Βαζαίου, κοστούμια: Λευκή Δεριζιώτη, κίνηση: Έρση Πήττα, μάσκες: Γιάννης Ζημιανίτης, παραγωγή: Πολιτιστικός Οργανισμός Sound & Picture theatre production, Παίζουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Κατερίνα Διδασκάλου, Τάσος Νούσιας, Μαρία Κίτσιου, Άγγελος Θεοφίλου, Μιχαέλα Κυβεντίδου, Μιχαήλ Γιαννικάκης. Μαζί τους, ομάδα 16 ηθοποιών - χορού και ενόργανο σύνολο.
Πληροφορίες Ωδείο Ηρώδου Αττικού: Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Ακρόπολη - Αθήνα, τηλ.: 210 3241807. Διάρκεια παράστασης: 1 ώρα και 45 λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Τιμές εισιτηρίων: διακεκριμένη ζώνη: 40 ευρώ, Α΄ ζώνη: 30 ευρώ, Β΄ ζώνη: 20 ευρώ, άνω διάζωμα: 15 ευρώ, ειδικές ομάδες: 10 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: εκδοτήρια Φεστιβάλ Αθηνών: Πανεπιστημίου 39, τηλεφωνικά: 211 1010050, ηλεκτρονικά: viva.gr.
