Της Ανθής Αγγελοπούλου
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα που προέρχονται από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), αλλά και στοιχεία των Μονάδων Λοιμώξεων που έχει συλλέξει η Ε.Ε.Μ.Α.Α., προκύπτει σαφής μείωση των νέων κρουσμάτων HIV λοίμωξης σε ποσοστό 40%.
Στα νέα κρούσματα παρατηρείται σταθερή μείωση των νέων μολύνσεων μεταξύ των Χ.Ε.Ν. (Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών), αλλά για πρώτη φορά καταγράφεται και μείωση του ποσοστού των Μ.Σ.Μ. (των ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες) κάτι το οποίο βέβαια θα πρέπει να επαναξιολογηθεί στο τέλος του 2016 και να επιβεβαιωθεί κατά το 2017.
Σύμφωνα με το σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης, μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2016, έχουν καταγραφεί στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. 15.795 περιστατικά HIV λοίμωξης (82,7% άνδρες). Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 3.923 έχουν εμφανίσει AIDS και περίπου 8.600 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή θεραπεία. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 2.662.
Τους πρώτους δέκα μήνες του 2016 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στο ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. 453 HIV λοιμώξεις (4,1 ανά 100.000 πληθυσμού), εκ των οποίων οι 367 (81%) αφορούσαν σε άνδρες και οι 86 (19%) σε γυναίκες. Ο αριθμός των περιστατικών του 2016 είναι ο χαμηλότερος που έχει καταγραφεί από το 2010.
Από τα διεθνή επιδημιολογικά δεδομένα, υπολογίζεται ότι το 2015 με HIV λοίμωξη ζουν 36,7 εκ. άνθρωποι, εκ των οποίων τα 1,8 εκ. είναι παιδιά. Αξίζει να τονισθεί ότι το 40% αυτών των ατόμων αγνοεί τη λοίμωξη. Κατά το 2015, έχουν καταγραφεί 2,1 εκ. νέες λοιμώξεις (ελάττωση την τελευταία πενταετία κατά 6%), ενώ έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση των ατόμων υπό αντιρετροϊκή αγωγή (17 εκ. τον 12ο του 2015 σε σύγκριση με 7,5 εκ. το 2010), δηλαδή περίπου το 50% των ατόμων με HIV λοίμωξη έχουν πρόσβαση στην αντιρετροϊκή θεραπεία.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS (1η Δεκεμβρίου), διεξάγεται στη χώρα μας το 28ο Πανελληνιά Συνέδριο για το AIDS από 2-4 Δεκεμβρίου στο Divani Caravel.
Να σημειωθεί ότι, στο συνέδριο, έχουν υποβληθεί σημαντικές εργασίες που προσθέτουν νέα δεδομένα για την HIV λοίμωξη. Από την Πανεπιστημιακή Κλινική του Ηρακλείου αναφέρονται τα ευχάριστα αποτελέσματα γέννησης δέκα παιδιών χωρίς HIV λοίμωξη από οροθετικές μητέρες που ακολούθησαν τις διεθνείς οδηγίες για την αποφυγή κάθετης μετάδοσης του HIV. Από διάφορες εργασίες προκύπτει ότι παρά την προσπάθεια ενημέρωσης τα άτομα με HIV λοίμωξη δεν τηρούν τα μέτρα προφύλαξης, δεδομένου ότι παρουσιάζεται σ ’αυτόν τον πληθυσμό αυξημένο ποσοστό συφιλίδας.
Από εργασίες της ομάδας του Επίκουρου Καθηγητή κ. Παρασκευά σε συνεργασία με τις Μονάδες Λοιμώξεων, έχει προκύψει ότι τα ανθεκτικά στελέχη σε αντιρετροϊκά φάρμακα μεταδίδονται στην Ελλάδα, κυρίως, μέσω τοπικών δικτύων μη-θεραπευμένων ασθενών. Η πλειονότητα των ανθεκτικών στελεχών μεταδίδεται μέσω κοινών δικτύων στη Βόρεια και Νότια Ελλάδα. Εκτός των κοινών δικτύων, στη Βόρεια Ελλάδα εκτιμήθηκε ότι υπάρχει επιμέρους τοπική διασπορά ανθεκτικών στελεχών μεταξύ του εκεί πληθυσμού.
Όπως τόνισαν οι επιστήμονες, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξανόμενη μετάδοση αντοχής σε μη-θεραπευμένους ασθενείς. Ο ρυθμός μετάδοσης των ανθεκτικών στελεχών είναι υψηλότερος στον υπότυπο Α σε σχέση με τον Β, γεγονός που υποδεικνύει ότι διαφορετικού τύπου ιοί μπορεί να παρουσιάζουν υψηλότερη μεταδοτικότητα.
Επίσης, από εργασία της Μονάδας Λοιμώξεων του Ευαγγελισμού παρουσιάζεται καθυστέρηση των ασθενών στην προσέλευση και την έναρξη αντιρετροϊκής αγωγής μετά από ατύχημα, με μέσο χρόνο προσέλευσης 30,5 ώρες.
Από πολλές εργασίες Μονάδων (Ευαγγελισμού, Λαϊκού) και του AMACS τονίζεται, η αυξημένη συχνότητα συννοσηροτήτων, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, και η ανάγκη έγκαιρης παρέμβασης για την αντιμετώπισή τους. Ενδιαφέρουσες, επίσης, είναι οι εργασίες από τις Μ.Ε.Λ. της Θεσσαλονίκης και του Αττικού που επισημαίνουν ότι η μη Ελληνική καταγωγή, η μεγάλη ηλικία και η έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης είναι παράγοντες πλημμελούς ιατρικής παρακολούθησης και ότι οι ετεροφυλόφιλοι προσέρχονται για ιατρική φροντίδα καθυστερημένα συγκριτικά με τις άλλες ομάδες.
Ενθαρρυντική είναι επίσης, και η εργασία από το Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» που αναφέρει πως τα παιδιά με HIV λοίμωξη υπό αντιρετροϊκή αγωγή έχουν φυσιολογική ανάπτυξη και καλή σκελετική υγεία. Τέλος, αξιοσημείωτη είναι η εργασία, προερχόμενη από τα Νοσοκομεία Παίδων και ΝΕΕΣ, που καταδεικνύει την ωφελιμότητα των εμβολίων έναντι του πνευμονιόκοκκου PCV13/PPV23.
Εξαιρετικής σημασίας η επίτευξη του στόχου 90-90-90
Εξαιρετικής σημασίας είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι παρεμβάσεις ορθής ενημέρωσης του πληθυσμού, η ενίσχυση των παρεμβάσεων πρόληψης σε ΧΕΝ και σε άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην προσέγγιση των ευάλωτων πληθυσμών, όπως είναι τα άτομα αλλοδαπής εθνικότητας. Επίσης, θα πρέπει να διασφαλιστεί η αναβάθμιση του συστήματος επιτήρησης, η ενίσχυση με προσωπικό των Μονάδων Λοιμώξεων και των Εξωτερικών Ιατρείων παρακολούθησης HIV οροθετικών ασθενών.
Όπως ανέφεραν, αν αυτά αποτελέσουν στόχους της εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της επιδημίας HIV/AIDS σε εθνικό επίπεδο τότε θα επιτευχθούν και οι στόχοι που έχει θέσει το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών έως το 2020 για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (UNAIDS) 90-90-90. Δηλαδή το 90% των ατόμων που ζουν με το HIV/AIDS να γνωρίζουν το προφίλ HIV-οροθετικότητάς τους, το 90% των διαγνωσθέντων με HIV/AIDS να λαμβάνουν αντιρετροϊκή αγωγή και το 90% των ατόμων που λαμβάνουν θεραπεία να έχουν επιτύχει καταστολή του ιικού φορτίου.
