Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Πολίτες ταχυδρόμησαν το μήνυμα, αναλυτές το ερμήνευσαν, το αξιολόγησαν, το διάβασαν πάνω κάτω και πλαγίως, λεξικογράφοι το καλωσόρισαν. Ανά, κατά, διά, μετά, η λέξη του 2016 τελικά κλείδωσε στα γνωστά. Μετά τη «μετα-ιστορία», τη «μεταπολιτική», τη «μεταδημοκρατία» η «μετα-αλήθεια».
Μα καλά, ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα δεν υπάρχει μια γκρίζα περιοχή;
Πάντα και παντού υπήρχε. Όνομα, όμως, έχει την τελευταία δεκαετία. Από τεχνικός όρος στο λεξιλόγιο μιας κάστας συγγραφέων και καθηγητών έγινε μια λέξη του αναλυτικού συρμού το 2016.
Το «post-truth» ανακηρύχθηκε από το Λεξικό της Οξφόρδης νεολογισμός της χρονιάς στη Βρετανία. Ουσιαστικό που αναφέρεται «σε συνθήκες υπό τις οποίες τα αντικειμενικά γεγονότα έχουν μικρότερη επιρροή στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης από τις επικλήσεις προς το θυμικό και προς τις προσωπικές απόψεις», σύμφωνα με τον ορισμό των οξφορδιανών, που αναγνώρισαν «έναν πυλώνα του πολιτικού σχολιασμού» και κατέγραψαν αύξηση της χρήσης κατά 2.000% σε σχέση με την περασμένη χρονιά, «στο πλαίσιο του δημοψηφίσματος για το Brexit και την προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ».
Η εμφάνιση της λέξης στη γλώσσα «τροφοδοτήθηκε από την ενίσχυση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και την αυξανόμενη καχυποψία απέναντι σε γεγονότα που παρουσιάζονται μέσω των συστημικών διαύλων» αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Πώς μπορούμε να μιλάμε για δεδομένα, όταν πλέον δεν μας παρέχουν μια πραγματικότητα στην οποία όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε; Στο δημοψήφισμα για το Brexit, για παράδειγμα, το στρατόπεδο υπέρ της εξόδου υποστήριξε ότι η παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. κοστίζει 350 εκατομμύρια λίρες την εβδομάδα, όμως δεν συνυπολόγισε τα χρήματα που λαμβάνονται ως επιστροφή.
Το πρόβλημα είναι ότι όσοι παράγουν «δεδομένα» έχουν πολλαπλασιαστεί. «Τα γεγονότα είναι ακριβώς αυτό που δεν είναι· είναι μόνο ερμηνείες»; Είναι δυνατόν να ζήσουμε σε έναν κόσμο γεμάτο πληροφορία, αλλά χωρίς δεδομένα;
«Οmnishabmles», δηλαδή, μια κατάσταση χαοτική από όπου κι αν την πιάσεις, όπως ήταν η «βασίλισσα» του έγκυρου λεξικού το 2012.
