Η εικόνα της Ελλάδας στην παγκόσμια κοινή γνώμη φαίνεται να επηρεάστηκε θετικά από τη στάση της στη μεταναστευτική κρίση των τελευταίων χρόνων, αν και παρατηρείται μια τάση ανησυχίας σχετικά με την ασφάλεια των επισκεπτών, κυρίως στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Συντελεστές: Πολύμνια Συροπούλου, Λάμπρος Βασιλείου, Αλέξανδρος Θεοχάρης
Η Ελλάδα και η μεταναστευτική κρίση
Στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, και ενώ η κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα δοκιμάζεται, το μεταναστευτικό ζήτημα φαίνεται να προσλαμβάνει τεράστιες διαστάσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με πολλαπλές επιπτώσεις στην κοινωνική αλλά και οικονομική δομή τους.
Το μεταναστευτικό ρεύμα προέρχεται κυρίως από την Συρία, όπου η πλειοψηφία των κατοίκων υπάγεται στο νομικό καθεστώς του πρόσφυγα και ως εκ τούτου βάσει των κανόνων του διεθνούς δικαίου, δικαιούνται πολιτικό άσυλο. Σε αυτούς προστίθενται και μετανάστες από γειτονικές χώρες της μέσης και ευρύτερης Ανατολής, οι οποίοι εισέρχονται παράνομα στη χώρα.
Μέχρι στιγμής, η επίσημη στάση του ελληνικού κράτους φαίνεται να προκρίνει το ανθρωπιστικό στοιχείο, προχωρώντας στη διάσωση και περισυλλογή των μεταναστών εντός των θαλάσσιων συνόρων της, και στη συνέχεια εξασφαλίζοντάς τους προσωρινή τροφή και στέγη.
Οι αριθμοί μαρτυρούν το μέγεθος του ζητήματος. Περισσότεροι από 59.000 μετανάστες βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα, ενώ ο αριθμός αυτός συνεχώς αυξάνεται. Βασικές πύλες εισόδου των μεταναστευτικών εισροών, αποτελούν κατά βάση τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, με πρωταγωνίστρια τη Λέσβο ( <5.552 ατόμων). Ακολουθούν η Χίος ( <3.441 ατόμων), η Σάμος ( <1.353 ατόμων), η Κως ( <1.471 ατόμων), και η Λέρος ( <717 ατόμων), επηρεάζοντας τόσο την οικονομική και κοινωνική κατάσταση των νησιών αυτών όσο και την τουριστική τους ελκυστικότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της Λέσβου, όπου ο τουρισμός τής μειώθηκε κατά 57,3% σε σχέση με το 2015.
Η ανθρωποκεντρική στάση του ελληνικού κράτους προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις τόσο στον ευρωπαϊκό όσο και στο παγκόσμιο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Από τη μία πλευρά, βρίσκεται η συνεχής ενθάρρυνση και επιβράβευση από τον παγκόσμιο καλλιτεχνικό κόσμο, σε συνδυασμό με τη συμπαράσταση του ΟΗΕ και της ηγεσίας της Καθολικής και Ορθόδοξης εκκλησίας. Από την άλλη, η θετική αυτή στάση, έρχεται σε αντιδιαστολή με τις πολιτικές αντιδράσεις της πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών κρατών. Στο επίκεντρο της σύγκρουσης αυτής βρίσκεται η Ελλάδα, ενώ η παγκόσμια κοινή γνώμη αναφορικά με την εικόνα της χώρας επηρεάζεται από τις απόψεις αυτές, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά.
Το προσφυγικό και ο τουρισμός
Όπως είναι ευρέως γνωστό, βασικός πυλώνας της οικονομίας της Ελλάδας είναι ο τουρισμός, ο οποίος στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, αποτελεί την «ατμομηχανή» της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ (Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων), οι αεροπορικές και οι οδικές αφίξεις μέχρι και τον μήνα Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, αυξήθηκαν σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2015, αριθμώντας 14.939.395 αφίξεις (+7,6%). Ο τουρισμός σε συνδυασμό με την εξαγωγική δραστηριότητα, μετέστρεψαν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε θετικό (ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ιανουαρίου – Οκτωβρίου του 2015, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΤΕ, όπου υπολογίστηκε πλεόνασμα 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ). Οι δύο αυτοί τομείς συσχετίζονται άμεσα με το λεγόμενο «brand name Greece». Με τον όρο «national brand name» αναφερόμαστε στο πλαίσιο μέτρησης, δημιουργίας και διαχείρισης της εικόνας και της φήμης μιας χώρας. Εκτείνεται τόσο στους δημόσιους όσο και στους ιδιωτικούς τομείς μιας οικονομίας και συμβάλλει στη δημιουργία και στον εμπλουτισμό της εθνικής ταυτότητας, προσδίδοντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Από την Πέμπτη 15/09/16 έως και την Παρασκευή 7/10/16, στο αεροδρόμιο «Μακεδονία» στη Θεσσαλονίκη, διενεργήσαμε έρευνα με αριθμό δείγματος 200 ατόμων, που προέρχονταν από χώρες της αλλοδαπής.Tα ποιοτικά στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη στην αναζήτηση του δείγματος, και καθορίζουν την αξία του «Βrand» κάθε χώρας, διαμορφώνονται ως εξής: 1) Σύστημα αξιών και πεποιθήσεων που συνθέτουν την κουλτούρα μιας χώρας (πολιτική ελευθερία, το σταθερό νομικό πλαίσιο και την ελευθερία λόγου). 2) Ποιότητα ζωής και βιοτικό επίπεδο που συνθέτουν το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, το σύστημα υγείας, η ασφάλεια και οι ευκαιρίες απασχόλησης. 3) Ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον. 4) Πολιτιστική κληρονομιά. 5) Τουρισμός που διαμορφώνεται από την πρόταση αξίας προς τον επισκέπτη (η ελκυστικότητα των προορισμών, τα τουριστικά θέρετρα, η διαθεσιμότητα καταλυμάτων και η γαστρονομία της χώρας).
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, εντοπίζεται θετική στάση απέναντι στην Ελλάδα, ενώ η εικόνα της χώρας δείχνει να έχει επηρεαστεί αρκετά από την οικονομική κρίση. Ταυτόχρονα, το δείγμα φαίνεται να είναι επαρκώς ενημερωμένο και γνωρίζει το μεταναστευτικό ζήτημα, αλλά και τη στάση του ελληνικού κράτους απέναντι σ’ αυτό. Το 61% του δείγματος πιστεύει ότι η στάση της Ελλάδας παρουσιάζει θετική συσχέτιση με την εικόνα της διεθνώς, ενώ ταυτόχρονα το 40% εκφράζει ανησυχία για την ασφάλειά του κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ελλάδα. Κύριες πηγές πληροφόρησης αποτελούν το internet και η τηλεόραση, ενώ οι φήμες που διαδίδονται μέσω των πηγών αυτών διαμορφώνουν αρκετά τη στάση τους. Στην ερώτηση για το αν αγοράζουν ελληνικά προϊόντα, μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων έδωσε θετική απάντηση, την οποία όμως δεν μπορούμε να μεταφράσουμε σε μόνιμη καταναλωτική τάση. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό των ξένων καταναλωτών επηρεάζεται από την αναγραφή της ελληνικής προέλευσης στη συσκευασία του προϊόντος, ενώ δηλώνει ότι ένας λόγος που εστιάζει στην ελληνική προέλευση είναι και η ανθρωποκεντρική στάση του ελληνικού κράτους απέναντι στη μεταναστευτική κρίση.
Συνοψίζοντας, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η εικόνα της Ελλάδας στην παγκόσμια κοινή γνώμη επηρεάστηκε θετικά από τη στάση της στην μεταναστευτική κρίση των τελευταίων χρόνων. Αναφορικά με τον τουρισμό, παρατηρείται μια τάση ανησυχίας σχετικά με την ασφάλεια των επισκεπτών, κυρίως στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου, ενώ η πορεία των εξαγωγών, σύμφωνα με την έρευνα, αναμένεται αισιόδοξη.
