Ο δεινός χειριστής του χρωστήρα και της γραφίδας, ο οποίος καλλιτεχνούσε με ασίγαστο πάθος, ενθουσιασμό και αφοσίωση και καθιερώθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες της νεοελληνικής τέχνης, ο αείμνηστος Γιώργος Ζογγολόπουλος (1903 - 2004) τιμάται από το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή με μια αναδρομική έκθεση.
Αφιερωμένη στο συνολικό έργο του σπουδαίου καλλιτέχνη, σε όλες τις κατηγορίες και πτυχές της ολότητας του έργου του, η έκθεση, με τίτλο «Γιώργος Ζογγολόπουλος. Η ασίγαστη πλησμονή στο αχανές της αφαίρεσης», πραγματοποιείται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο, από τις 19 Ιουνίου έως τις 25 Σεπτεμβρίου.
Χωρίς τίτλο, 1985, Ακρυλικό σε καμβά.
Σε αυτό που είχε τάξει σκοπό της ζωής του
Από τα 100 χρόνια της φυσικής παρουσίας του στη ζωή, ο Γιώργος Ζογγολόπουλος, με ασίγαστη πλησμονή και ακάματη ενέργεια, αφιέρωσε τα εβδομήντα σε αυτό που είχε τάξει σκοπό της ζωής του, την τέχνη. Αυτή που τον στήριξε να διαβεί το κατώφλι της αθανασίας.
Αν και καθιερώθηκε αποκλειστικά ως διαπρεπής γλύπτης, υπήρξε, παράλληλα, και ένας εμπνευσμένος αρχιτέκτων του μοντέρνου κινήματος, καθώς και ένας προικισμένος χειριστής του χρωστήρα και της σχεδιαστικής γραφίδας. Καθ’ υπέρβαση των στερεοτυπικών δυσκολιών της εποχής, εντός της οποίας καλλιτεχνικά ανδρώθηκε, την περίοδο του Μεσοπολέμου δηλαδή, η οποία υπήρξε, ωστόσο, μία από τις γονιμότερες για όλες τις μορφές, εκφράσεις και εκφάνσεις της τέχνης: μουσική, λογοτεχνία, θέατρο, ζωγραφική, γλυπτική, επιχείρησε με γνώση, πράξη, τόλμη και πάθος έναν ιδιόμορφο εικαστικό λόγο, έναν ανανεωτικό επαναπροσδιορισμό θέσεων και αρχών, τοποθετώντας σε νέα βάση τη σχέση του χώρου με το αντικείμενο και τον ανθρωποκεντρισμό.
Με νέους τρόπους και υλικά, με επινοημένα σχήματα μιας νεωτερικής τυπολογίας, με προσωπικά εκφραστικά ιδιώματα, με προτάσεις αισθητικής αρτιότητας και πρωτοτυπίας και με την ελευθερία που του προσέφερε η αδέσμευτη από τους κανόνες και τα βάρη των συμβάσεων του παρελθόντος σχέση του, ο Γιώργος Ζογγολόπουλος ανασυνέταξε και αναμόρφωσε τον αρχικό νεανικό υπαινικτικό ρεαλισμό σε νεωτερικούς ευκλείδειους μετασχηματισμούς, σε σχήματα και μορφές αποδεκτές από τις απαιτήσεις του δικού του χρόνου και του ευρύτερου περιρρέοντος ανανεωτικού αιτήματος του νεωτερισμού.
Άποψη των Ομπρελών, 1995, Nέα Παραλία, Θεσσαλονίκη.
Με μαθηματικό οίστρο και θεωρητική λογιότητα Ένας επιπλέον ανάπλους στο έργο του Γιώργου Ζογγολόπουλου θα είχε περιορισμένης σημασίας λόγο και θα αποτελούσε μια απονευρωμένη προσπάθεια, αν δεν όριζε σκοπό της τη διεύρυνση του ορίζοντα ανάγνωσης με στοιχεία διαλεκτικής, η οποία αναπτύχθηκε με ιδιόμορφους και ιδιότροπους προσωπικούς εκφραστικούς κώδικες, που στοχεύουν σε μια πιο ευέλικτη ερμηνευτική προσέγγιση αναζήτησης του «απόλυτου», στο οποίο επιδόθηκε ο καλλιτέχνης με μαθηματικό οίστρο και θεωρητική λογιότητα.
Πορτραίτο της Άννας Σαράντη, 1957.
Η διαρθρωτική δομή του αφιερώματος ξεκινά από την πρώιμη νεανική περίοδο, η οποία χαρακτηρίζεται από μια εντυπωσιακή ρεαλιστική σχεδιαστική δυνατότητα, συνεχίζει στη φάση της υπαινικτικής πιστότητας στο αντικείμενο, για να φτάσει μέχρι τη μακρά περίοδο της παντελούς απόρριψης των ρεαλιστικών αναφορών. Είναι η αρχή της περιόδου επαναπροσδιορισμού θέσεων και αρχών, που εκβάλλουν σε μια διαλεκτική, η οποία υπαγορεύεται από την ανάγκη αναζήτησης νέων δυνατοτήτων, τις οποίες επιτάσσει η σύγχρονη τεχνολογία και, γενικότερα, η νέα κοινωνική πραγματικότητα.
Όπως είναι επόμενο, η έμφαση δίνεται στην αφαιρετική περίοδο των ελεύθερων συνθέσεων, των δισδιάστατων ανάγλυφων επιφανειών, στους μεγεθυντικούς διαθλαστικούς φακούς και τις ομπρέλες, τις υδροκινητικές κατασκευές, στις μακέτες και φωτογραφίες των μνημειωδών κατασκευών σε δημόσιους χώρους.
Μνημείο Ζαλόγγου, 1953, Ορείχαλκος με πατίνα.
Η κάθε πτυχή πλαισιώνεται με εμπεριστατωμένα κείμενα, τα οποία συνέγραψαν με γνώση άνθρωποι, που, εμβριθώς, γνωρίζουν το έργο, και εμπεριέχονται στον δίγλωσσο συνοδευτικό κατάλογο 290 σελίδων (εκδόσεις Μικρή Άρκτος), όπου αναπαράγεται και το σύνολο των 107 έργων.
Κυκλαδικό, 1990, Ανοξείδωτος χάλυβας.
Πληροφορίες Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Χώρα Άνδρου - Άνδρος, τηλ.: 22820 22444. Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 11.00 - 15.00 και 18.00 - 21.00, Δευτέρα: 11.00 - 15.00, Δευτέρα απόγευμα και Τρίτη: κλειστά.
[email protected]
