Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
«Το έτος 1932 υπήρξε διά την χώρα μας, όπως και διά την υφήλιον ολόκληρον κατ’ εξοχήν έτος αγωνίας» γράφει στην έκθεση επί του ισολογισμού (15 Φεβρουαρίου 1933) ο διοικητής της ΤτΕ, Εμμανουήλ Τσουδερός. Ας θυμηθούμε γιατί.
«Στις 29 Μαρτίου 1932, ύστερα από διάβημα του Ελευθερίου Βενιζέλου, η Δημοσιονομική Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών υποβάλει έκθεση για τη συναλλαγματική και δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Στις 11 Απριλίου 1932 το Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών απορρίπτει το ελληνικό αίτημα για χορήγηση δανείου και δέχεται μόνο την εισήγηση της Δημοσιονομικής Επιτροπής για μονοετή αναστολή της πληρωμής των χρεολυσίων.
Στις 26 Απριλίου η Τράπεζα της Ελλάδος αποφασίζει τελικά την εγκατάλειψη του κανόνα χρυσού-συναλλάγματος και προκρίνεται η ρύθμιση της τιμής συναλλάγματος με βάση τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες. Προς αποφυγή της κερδοσκοπίας, κρίνονται απαραίτητα τα μέτρα περιορισμού της αγοραπωλησίας συναλλάγματος και των εισαγωγών. Ομως, ισχυροί οικονομικοί και ψυχολογικοί παράγοντες κατέστησαν τα μέτρα ανίσχυρα. Παρά τα περιοριστικά μέτρα, επέρχεται αύξηση της τιμής συναλλάγματος. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου επηρεάζει τα δημόσια οικονομικά και τη συναλλαγματική θέση. Επισημαίνεται ότι τον Μάιο του 1932 κηρύσσεται πτώχευση». («Η κρίση του 1929, η ελληνική οικονομία και οι εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για τα έτη 1928-1940»)
Από την Πρωτομαγιά του 1932, «ανεστάλη επ’ αόριστον» η πληρωμή των δόσεων για όλα τα δάνεια του Δημοσίου και των τόκων για τα εξωτερικά δάνεια. Παλιές ιστορίες, παλιές αμαρτίες. Αλλωστε, η μούσα της Ιστορίας, η Κλειώ, μοιάζει περισσότερο με την Πυθία. Αν και λαλίστατη, ο λόγος της είναι μάλλον διφορούμενος.
Εκείνο που δεν επιδέχεται διαφορετικής ερμηνείας, όσες αναγνώσεις και να γίνουν σε καταστάσεις οικονομικής αδυναμίας, είναι η ρήση του Δημήτρη Υψηλάντη για το μέλλον της Ελλάδας, όταν έλεγε πως «οι Ελληνες θα ελευθερωθούν μία ημέρα από τους Τούρκους, δε θα ελευθερωθούν όμως ποτέ από τις μεγάλες Χριστιανικές Δυνάμεις».
Βέβαια, η αιτία της κακοδαιμονίας δεν είναι οι άλλοι. Παραμένει το ελληνικό μοντέλο (ας το πούμε καταχρηστικά ανάπτυξης) ab urbe condita...
