Του Κώστα Δεληγιάννη
Μέσα στη φετινή χρονιά θα ξεκινήσει η NASA τη μετατροπή ενός δορυφόρου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων σε πανίσχυρο διαστημικό τηλεσκόπιο. Στόχος των υπεύθυνων της διαστημικής υπηρεσίας είναι ο δορυφόρος NRO-1, ο οποίος σχεδιάσθηκε αρχικά για κατασκοπευτικές επιχειρήσεις, να βρεθεί σε 9 χρόνια σε τροχιά γύρω από τη Γη, ώστε να αρχίσει να συγκεντρώνει για τους επιστήμονες πολύτιμα δεδομένα σχετικά με τη φύση και τις ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας.
Ο NRO-1 προοριζόταν αρχικά για το Εθνικό Γραφείο Αναγνώρισης (National Reconnaissance Office, NRO), το οποίο μαζί με τις CIA και NSA συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ. Ωστόσο, παρόλο που κατασκευάσθηκε για να εγκαινιάσει την επόμενη «γενιά» κατασκοπευτικών δορυφόρων, το 2012 το Γραφείο έκρινε πως δεν του ήταν απαραίτητος και αποφάσισε να τον δωρίσει στη διαστημική υπηρεσία.
Μια επιστημονική επιτροπή εξέτασε το αναπάντεχο… δώρο, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως, με ελάχιστες παρεμβάσεις, θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα πολύτιμο διαστημικό τηλεσκόπιο. Μάλιστα, οι τεχνικές του προδιαγραφές επέτρεπαν την έρευνα της σκοτεινής ύλης, κάτι που σήμαινε πως θα γλίτωνε εκατομμύρια δολάρια στη NASA, στην περίπτωση που η υπηρεσία αποφάσισε να κατασκευάσει έναν δορυφόρο για αυτόν ακριβώς τον σκοπό.
WFIRST.GSFC.NASA.GOV
Έτσι προέκυψε το πρότζεκτ Wide-Field Infrared Survey Telescope (WFIRST), στα πλαίσια του οποίου ο NRO-1 θα «μεταμορφωθεί» σε επιστημονικό εργαλείο, παίρνοντας το όνομα του προγράμματος. Οι απαραίτητες παρεμβάσεις στον εξοπλισμό του θα ξεκινήσουν φέτος, και όχι από το 2017 όπως προβλεπόταν αρχικά, χάρις στην αυξημένη χρηματοδότηση που ενέκρινε για την τρέχουσα χρονιά το Κογκρέσο για τη NASA.
Αν και το WFIRST και κάτοπτρο 2,4 μέτρων, όσο και το τηλεσκόπιο Hubble, διαθέτει πολύ μεγαλύτερο «οπτικό πεδίο» και είναι εξοπλισμένο με συστήματα προσαρμοστικής οπτικής. Κατά συνέπεια, η διακριτική του ικανότητα θα είναι 100πλάσια από του Hubble, αποτυπώνοντας σε μία μόνο εικόνα εκατομμύρια γαλαξίες.
WFIRST.GSFC.NASA.GOV
Η διαστημική υπηρεσία εκτιμά πως η αποστολή του WFIRST θα διαρκέσει έξι χρόνια. Ένα χρονικό διάστημα που, σύμφωνα με την ίδια, θα είναι αρκετό για να συλλεχθούν στοιχεία για περίπου 400 εκατομμύρια γαλαξίες. Επίσης, θα καταφέρει να καταγράψει εκατοντάδες «αρχαίους» γαλαξίες, οι οποίοι δημιουργήθηκαν μόλις 500 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
Με αυτά τα δεδομένα, οι επιστήμονες ελπίζουν πως θα μπορέσουν να ρίξουν «φως» στη σκοτεινή ενέργεια, δηλαδή τη μυστηριώδη δύναμη που είναι υπεύθυνη για την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος. Παρόλο που οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει πως η σκοτεινή ενέργεια αντιστοιχεί στο 68% της μάζας-ενέργειας του σύμπαντος, μέχρι σήμερα δεν έχουν κανένα απτό στοιχείο για τη φύση και τα «συστατικά» της.
Παράλληλα, το τηλεσκόπιο θα διαθέτει ένα όργανο που θα του επιτρέπει να αποτυπώσει απευθείας όσους αέριους-γίγαντες πλανήτες εντοπίσει γύρω από αστέρες. Με αυτό τον τρόπο, κατά τη διάρκεια της αποστολής του, αναμένεται να εντοπίσει 2.600 εξωπλανήτες.
