του Γιώργου Σακκά
Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS η σημερινή και το κεντρικό μήνυμα της ημέρας αυτής είναι να ευαισθητοποιηθούμε όλοι σχετικά με την πρόληψη της νόσου και τη σωστή ενημέρωση, επιδιώκοντας τη σταδιακή εξάλειψη. Δυστυχώς στη χώρα μας υπάρχει σταθεροποίηση της εμφάνισης νέων κρουσμάτων και η σημασία να γίνουμε πιο ενεργοί στην προσπάθεια αναχαίτισης της νόσου, είναι πολύ μεγάλη. Για τις προσπάθειες αυτές και την κατάσταση των ασθενών, μιλούν στο naftemporiki.gr οι κκ Γιώργος Τσιακαλάκης, Υπεύθυνος Επικοινωνίας και Διεκδίκησης Δικαιωμάτων του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος 'Θετική Φωνή', και Σοφοκλής Χάνος προϊστάμενος των Ath Checkpoint και Thes Checkpoint.
Ποιο είναι το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS και πώς αυτό «μεταφράζεται» σε ατομικές και συλλογικές δράσεις για την ελληνική κοινωνία;
«Όνειρό μας, να δώσουμε τέλος στο HIV/AIDS» με αυτό το σύνθημα η Θετική Φωνή , ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας υλοποιεί ένα ευρύ πρόγραμμα δράσεων ενημέρωσης, καταπολέμησης του στίγματος και προαγωγής της τακτικής εξέτασης.
Στα πλαίσια αυτά οργανώνονται εκδηλώσεις-δράσεις στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε πολλές άλλες πόλεις.
Το σύνθημά μας στόχο έχει να περάσει το αισιόδοξο μήνυμα ότι το τέλος του HIV/AIDS μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Η έγκαιρη διάγνωση, η πρώιμη ένταξη των ανθρώπων που ζούνε με ΗΙV στην φαρμακευτική αγωγή και η πρόληψη μπορούν όλα μαζί να βάλουν ένα τέλος στο HIV/AIDS. Αυτό είναι το όνειρό μας, αυτός είναι ο στόχος μας.
Πιστεύετε ότι η ελληνική κοινωνία είναι όσο θα έπρεπε ευαισθητοποιημένη σχετικά με την ασθένεια; Διαπιστώνετε έλλειψη ενημέρωσης και κατανόησης της σημασίας της πρόληψης;
Η Ελληνική κοινωνία ως ένα βαθμό είναι ευαισθητοποιημένη σε σχέση με το HIV/AIDS αλλά δυστυχώς όχι τόσο όσο θα έπρεπε και πάντα σε σύγκριση με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Αν και οι επιστήμες υγείας που ασχολούνται με τον έλεγχο και την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (πχ. ιατρική, φαρμακευτική ) έχουν διανύσει τεράστια απόσταση επιτυχιών στην καταπολέμηση της Λοίμωξης και έχει καταγραφεί μεγάλη πρόοδο σε σχέση με το τι συνέβαινε παλαιότερα, το κοινωνικό στίγμα και ο αποκλεισμός που βιώνει ο άνθρωπος που ζει με HIV/AIDS είναι μεγάλα.
Όλο αυτό ξεκινάει από την ελλιπή πληροφόρηση. Δυστυχώς δεν βλέπουμε να γίνονται καμπάνιες ενημέρωσης, πρόληψης και αύξησης της ευαισθητοποίησης του κόσμου απέναντι σε θέματα HIV/AIDS κάτι που κατά την γνώμη μας όχι απλώς διατηρεί αλλά ενδυναμώνει κιόλας το στίγμα, την αγωνία, το φόβο και τις προκαταλήψεις απέναντι σε κάποιον οροθετικό στον HIV. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που φοβούνται αν ο ιός HIV μπορεί να μεταδοθεί με την κοινωνική συναναστροφή (πχ. με την χειραψία), με την χρήση κοινών οικιακών σκευών (πχ. κουτάλι, μαχαίρι κλπ.) ή από την χρήση της τουαλέτας, της πισίνας, του γυμναστηρίου κα. Σημαντικότερο δε, αποτελεί και η ανυπαρξία μαθημάτων σεξουαλικής αγωγής και υγείας στα Ελληνικά σχολεία (σε αντίθεση με άλλες χώρες) κάτι που αν συνέβαινε, θα μπορούσε να προάγει την πληροφόρηση γύρω από την πρόληψη και να μειώσει -κατά την γνώμη μας- σημαντικά την άγνοια και το στίγμα μια και από μικρή ηλικία όλοι μας θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε μερικά πράγματα σε σχέση με τα παραπάνω.
Έχουμε διαπιστώσει ότι αδικαιολόγητη έλλειψη σωστής ενημέρωσης υπάρχει δυστυχώς και μεταξύ του προσωπικού των υπηρεσιών υγείας (γιατροί, νοσηλευτές) αποτέλεσμα της οποίας είναι τα όχι σπάνια περιστατικά άρνησης παροχής υπηρεσιών σε οροθετικούς ασθενείς.
Υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για την εξάπλωση της νόσου στον ελληνικό πληθυσμό; Ποιες τάσεις διαμορφώνονται τα τελευταία χρόνια;
Η HIV λοίμωξη ως υποχρεωτικώς επιτηρούμενη είναι η πιο στενά καταγεγραμμένη νόσος. Την υποχρέωση αυτή έχει αναλάβει από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του HIV/AIDS το ΚΕΕΛΠΝΟ το οποίο κάθε χρόνο δίνει και τα επίσημα επιδημιολογικά στοιχεία
.
Σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα, μέχρι τον Οκτώβριο του 2015, έχουν καταγραφεί στο ΚΕΕΛΠΝΟ 15.109 περιστατικά (82,7% άνδρες). Περίπου 7.700 άτομα βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή θεραπεία.
Τους πρώτους 10 μήνες του 2015 δηλώθηκαν 667 HIV λοιμώξεις εκ των οποίων οι 590 αφορούσαν σε άνδρες. Ο αριθμός των περιστατικών το 2015 είναι περίπου ίδιος με αυτόν του 2014. Μείωση παρουσιάζεται και φέτος στις νέες μεταδόσεις μεταξύ των Χρηστών Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών μετά την έξαρση της επιδημίας τη περίοδο 2011-2013.
Οι περισσότερες μεταδόσεις αποδίδονται και πάλι στη σεξουαλική επαφή, κυρίως σε αυτή μεταξύ ανδρών.
Η ιατρική και η έρευνα έχουν προχωρήσει με αλματώδη βήματα στον τομέα της αντιμετώπισης της νόσου. Ποιες οι τελευταίες ανακαλύψεις σε αυτό το πεδίο;
Τη δεκαετία του '80 η HIV λοίμωξη είχε καταληκτική πορεία για τον άνθρωπο που είχε μολυνθεί από τον ιό. Τότε καταγράφονταν εκατοντάδες περιπτώσεις θανάτου στη χώρα μας και εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.
Σήμερα η παγκόσμια ιατρική κοινότητα κατατάσσει την HIV λοίμωξη στις χρόνιες παθήσεις, που απαιτεί τη λήψη χρόνιας φαρμακευτικής αγωγής και τακτικής παρακολούθησης.
Το 1997 κυκλοφόρησαν τα πρώτα "κοκτέϊλ" φαρμάκων τα οποία άλλαξαν ριζικά την κατάσταση όσον αφορά τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της λοίμωξης. Τα φάρμακα εκείνα αν και εξασφάλιζαν την επιβίωση των ανθρώπων που ζούσαν με τον HIV προκαλούσαν πολύ συχνά αρκετές και ανεπιθύμητες παρενέργειες, ενώ οι ημερήσια δοσολογία έφτανε και τα 20 χάπια την ημέρα.
Σήμερα και μετά την πρόοδο που έχει γίνει στην αντιμετώπιση του HIV/AIDS, έχουμε φτάσει στο σημείο κάποιος που ζει με τον ιό να μπορεί να εξασφαλίζει την καταστολή του ιού (γιατί αυτό επιτυγχάνουν τα φάρμακα) ακόμη και με ένα χάπι την ημέρα.
Παράλληλα τα σημερινά φάρμακα έχουν λιγότερες παρενέργειες. Αυτό από μόνο του κάνει όπως αντιλαμβανόμαστε πιο εύκολη την καθημερινή ζωή ενός οροθετικού στον HIV λαμβάνοντας υπόψη ότι η αγωγή είναι εφ όρου ζωής και πρέπει να τηρείται σωστά.
REUTERS
Άλλη σημαντική εξέλιξη αποτελεί η πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και άλλων Ευρωπαϊκών και Διεθνών Οργανώσεων που ασχολούνται με τον έλεγχο και την αντιμετώπιση του HIV/AIDS σε σχέση με την Προφυλακτική αγωγή προ έκθεσης στον HIV ή όπως αλλιώς λέγεται PrEP ( Pre Exposure Prophylaxis). Η PrEP προϋποθέτει την προληπτική καθημερινή λήψη αντιρετροϊκής αγωγής (η φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ένας άνθρωπος που ζει με τον HIV) από ομάδες του πληθυσμού που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να έρθουν σε επαφή με τον ιό όπως έχει καταγράψει η κλινική έρευνα και πράξη ανά τον κόσμο, όπως πχ. η ομάδα των ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές (και) με άλλους άνδρες (ΑΣΑ), οι εργαζόμενοι στον τομέα του σεξ (sex workers) κα.
Σκοπός της PrEP είναι η μείωση της πιθανότητας μετάδοσης σε άτομα που δυσκολεύονται να τηρήσουν τις παραδοσιακές πρακτικές ασφαλούς σεξ .
Ακόμη πιο πρόσφατη εξέλιξη αφορά και στην πιθανή χορήγηση της αγωγής σε κάποιον οροθετικό στoν HIV μια φορά τον μήνα ή δίμηνο σε μορφή ένεσης συστηματικής αποδέσμευσης του φαρμάκου, έναντι της καθημερινής λήψης του χαπιού. Αυτό ειδικά θα βοηθήσει στην μείωση των προβλημάτων συμμόρφωσης στην καθημερινή λήψη της αγωγής.
Η πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική αγωγή παρουσιάζει δυσκολίες; Υπάρχουν επιπτώσεις και σ αυτό τον τομέα από την οικονομική κρίση στη χώρα;
Δυστυχώς η οικονομική κρίση δεν θα μπορούσε να μην επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων που ζούνε με τον HIV. Και ξέρετε συνήθως η κρίση πλήττει πάντα πιο έντονα τους ευάλωτους πληθυσμούς.
Οι μειώσεις στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων έχει φέρει σοβαρές και συνεχείς ελλείψεις στα φαρμακεία των Νοσοκομείων.
Στους οροθετικούς τα αντιρετροικά φάρμακα παρέχονται μέσα από τα φαρμακεία των Κρατικών Νοσοκομείων ώστε να εξασφαλίζεται η απόλυτη καταγραφή τους και ο έλεγχος αλλά και το ιατρικό απόρρητο για τους ασθενείς. Τα αντιρετροικά φάρμακα είναι νοσοκομειακά φάρμακα με υψηλό σχετικά κόστος και δεν είναι διαθέσιμα μέσω αλλου καναλιού.
Οι ελλείψεις και οι συνεχείς καθυστερήσεις παράδοσης των φαρμάκων δημιουργούν πολλά προβλήματα στην έτσι και αλλιώς όχι εύκολη διαβίωση ενός ανθρώπου που ζει με τον ιό, πολλές φορές γίνονται αιτία μη σωστής τήρησης της καθημερινής αγωγής πράγμα που εγκυμονεί και κινδύνους για την πορεία ελέγχου της λοίμωξης.
Ποιες θεωρείτε ως τις πλέον άμεσες παρεμβάσεις που θα πρέπει να επιχειρήσει η Πολιτεία προκειμένου αφενός η πρόληψη να γίνει συνείδηση από τους πολίτες αλλά και οι ασθενείς να ζουν μια φυσιολογική καθημερινότητα;
Η Πολιτεία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει χρέος να προχωρήσει στηνυλοποίηση στοχευμένων παρεμβάσεων πρόληψης σε ευάλωτες στον HIV κοινωνικές ομάδες όπως οι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες, οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, οι εργαζόμενοι/εργαζόμενες στο σεξ, οι κρατούμενοι και οι αποφυλακισμένοι, οι Ρομά, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες.
Σε στενή συνεργασία με όσους από εμάς γνωρίζουμε το πρόβλημα από μέσα η Πολιτεία πρέπει να σχεδιάσει και να εξασφαλίσει την υλοποίηση αυτών των παρεμβάσεων.
Η «εξοικονόμηση» πόρων με περικοπή στοχευμένων παρεμβάσεων μόνο σημαντική επιβάρυνση στο μέλλον μπορεί να δημιουργήσει.
Όσον αφορά στους ανθρώπους που ζούνε με τον HIV…
- Πρέπει να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη πρόσβαση στην αντιρετροική αγωγή και η εξεύρεση λύσης για την αντιμετώπιση των συνεχώς κλιμακούμενων ελλείψεων στα φαρμακεία των νοσοκομείων.
- Να υιοθετηθούν από την Ελλάδα οι διεθνείς και κατευθυντήριες οδηγίες που υποδεικνύουν την πρώιμη έναρξη αντιρετροικής θεραπείας από τη στιγμή της διάγνωσης.
- Να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα με την υποστελέχωση των Μονάδων Ειδικών Λοιμώξεων των Νοσοκομείων και των ελλείψεων σε αντιδραστήρια.
- Να ενισχυθούν τα προγράμματα απεξάρτησης, υποκατάστασης και μείωσης της βλάβης για τους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών και επανένταξης για τους αποφυλακισμένους.
Παράλληλα με τις απαντήσεις θα ήθελα και μία περιγραφή σχετικά με τις εθελοντικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και το έργο που επιτελούν.
Ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος, η Θετική Φωνή είναι ο Σύλλογος που δραστηριοποιείται στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που ζούνε με τον HIV, ενώνει τους ανθρώπους που ζούνε με τον ιό και τους εκατοντάδες των εθελοντών μας σε δράσεις διεκδίκησης, σε στοχευμένες παρεμβάσεις ενημέρωσης και πρόληψης.
Η Θετική Φωνή είναι μέλος σε πολλά Διεθνή και περιφερειακά Δίκτυα οργανισμών και οργανώσεων που ασχολούνται με τον HIV/AIDS. Στην Ελλάδα είναι οργανικό μέλος της ΕΣΑμεΑ.
Πριν 3 χρόνια η Θετική Φωνή πήρε τη πρωτοβουλία και οργάνωσε στην Αθήνα το Ath Checkpoint την πρώτη στην Ελλάδα σταθερή μη κλινική δομή γρήγορου, ανώνυμου και δωρεάν τέστ στον HIV ώστε να κάνει πιο εύκολη την πρόσβαση στην εξέταση και παράλληλα να κάνει την εξέταση μια συνειδητή υποχρέωση, μια συνήθεια.
Εδώ και πάνω από ένα χρόνο λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία και δεύτερη τέτοια δομή στη Θεσσαλονίκη.
Άλλες οργανώσεις με πλούσια δράση είναι το Κέντρο Ζωής που διαθέτει υπηρεσίες Κέντρου Ημέρας και η PRAKSIS με κινητές μονάδες εξέτασης και δράσεις ενημέρωσης και πρόληψης.
Site Θετικής Φωνής: www.positivevoice.gr
Checkpoint: http://athcheckpoint.gr/
