Το αρχαιότερο δέντρο της Βρετανίας έχει αρχίσει να αλλάζει το φύλο του. Ο ηλικίας 5000 ετών ίταμος, ο οποίος θεωρείτο ανέκαθεν ως αρσενικός, παρουσίασε πρόσφατα θηλυκά χαρακτηριστικά, γεγονός που υποδηλώνει την αλλαγή φύλου.
Οι ίταμοι ή τάξοι, κωνόφορα αειθαλή ψηλά δέντρα παρόμοια με πουρνάρια, είναι τυπικά αρσενικά ή θηλυκά. Το φθινόπωρο και το χειμώνα, η εξακρίβωση του φύλου αυτών των δέντρων είναι αρκετά εύκολη. Τα αρσενικά δέντρα χαρακτηρίζονται από μικρές σφαιρικές δομές που εκπέμπουν γύρη, καθώς φτάνουν σε ωριμότητα. Τα θηλυκά, από την άλλη, διακρίνονται μέσω των κόκκινων μούρων που εμφανίζουν κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα.
Η εξέταση του Ίταμου του Φόρτινγκαλ από ειδικούς είχε δείξει ότι το δέντρο είναι αρσενικό. Ωστόσο, οι ειδικοί βρέθηκαν σε αμηχανία, όταν ανακάλυψαν τον Οκτώβριο του 2015 μια συστάδα από τρία κόκκινα ώριμα μούρα, ενώ το υπόλοιπο δέντρο διατηρεί ακόμα αρσενικά χαρακτηριστικά.
Αν και ακούγεται παράξενο, αρκετά κωνοφόρα που έχουν διαφορετικά φύλα, περνάνε διαδικασίες αλλαγής τους. Η εν λόγω μεταβολή εκδηλώνεται μόνο σε μια περιοχή της στεφάνης, και όχι σε ολόκληρη τη δομή του δέντρου. Στην περίπτωση του Ίταμου του Φόρτινγκαλ, ένα τμήμα της στεφάνης έχει αλλάξει και τώρα λειτουργεί ως θηλυκό.
Σύμφωνα με τον Μαξ Κόουλμαν του Βασιλικού Βοτανικού Κήπου του Εδιμβούργου, η αλλαγή είναι σπάνια και δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή. Η αλλαγή φύλου πιστεύεται ότι προκαλείται από μια αλλαγή στην ισορροπία ενώσεων που ομοιάζουν με ορμόνες. Μεταξύ των παραγόντων που προκαλούν μία τέτοιου είδους αλλαγή είναι το περιβαλλοντικό στρες, ωστόσο το δέντρο φαίνεται υγιές.
Ο Ίταμος του Φόρτινγκαλ βρίσκεται μέσα στην αυλή μίας παλιάς εκκλησίας. Η ακριβής ηλικία του δέντρου είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί, διότι το ξύλο στο κέντρο του δέντρου, γνωστό ως εγκάρδιο, έχει αποσυντεθεί εδώ και καιρό.
Μερικά δέντρα αλλάζουν φύλο σε τακτική βάση, παράγοντας αρσενικά άνθη τον ένα χρόνο και θηλυκά φρούτα τον επόμενο. Σε περίπτωση που κάποια θηλυκά δέντρα σημειώσουν μαζική παραγωγή φρούτων ένα χρόνο, μπορεί να αλλάξουν φύλο την επόμενη χρονιά για να ξεκουραστούν.
«Αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει συμβεί στο παρελθόν, αλλά γνωρίζουμε από τα αρχεία μας ότι το συγκεκριμένο δέντρο έχει χαρακτηριστεί ως αρσενικό εδώ και εκατοντάδες χρόνια», δήλωσε ο Κόουλμαν. «Η αλλαγή φύλου δεν είναι το παράξενο σε αυτή την περίπτωση, αλλά το γεγονός ότι την πραγματοποίησε αυτό το συγκεκριμένο δέντρο», πρόσθεσε.
