Στην Καραϊβική, η φράση «εννιά νύχτες» παραπέμπει σε μια περίοδο θρήνου. Οι «εννιά νύχτες» του Παρισιού, που έχουν γίνει ήδη έντεκα και φαίνεται πως θα γίνουν ακόμη περισσότερες, επεκτείνονται και σε άλλες πόλεις. Τα χιλιάδες αυτοκίνητα που έχουν καεί στους γαλλικούς δρόμους αποδεικνύουν ότι το σύνθημα «ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη» δεν μπορεί να συγκαλύψει την καθημερινή πραγματικότητα πολλών κοινοτήτων στα προάστια: καταστολή, διακρίσεις, γκετοποίηση.
Το γαλλικό κατεστημένο, που πριν από μια γενιά εξόρισε τους μετανάστες σε θλιβερές νέες «πόλεις» έξω από το Παρίσι, έχει καταληφθεί από πανικό.
Ο πρωθυπουργός Ντομινίκ ντε Βιλπέν συγκάλεσε έκτακτα υπουργικά συμβούλια, συνάντησε τους γονείς των δύο μεταναστών που έχασαν τη ζωή τους, ενώ τους κυνηγούσε η αστυνομία και ζήτησε να επιδειχθεί μετριοπάθεια.
Ο ανταγωνιστής του για την προεδρία, ο υπουργός Εσωτερικών Νικολά Σαρκοζί, χαρακτήρισε τους μετανάστες «αποβράσματα» και έδωσε εντολή για ακόμη μεγαλύτερη καταστολή, πιστός στο δόγμα «νόμος και τάξη».
Η Γαλλία δεν είναι μόνη, επισημαίνει στην βρετανική «Observer» ο Τρέβορ Φίλιπς, πρόεδρος της βρετανικής Επιτροπής για τη Φυλετική Ισότητα. Στην Ολλανδία, που θεωρούνταν κάποτε υπόδειγμα προοδευτικού κοσμοπολιτισμού, χριστιανοί συντηρητικοί, αλλά και ανήσυχοι φιλελεύθεροι λαϊκοί, μιλούν ανοιχτά για τις αρετές των «μαύρων» και «λευκών» σχολείων που θα προστατεύσουν τους Ολλανδούς από την «τοξίνη» του ισλάμ.
Αλλά και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το ζήτημα της φυλής, των γκέτο και των διακρίσεων έχει εισέλθει στον κύριο κορμό της πολιτικής. Το θέαμα χιλιάδων ηλικιωμένων Αφροαμερικανών που έμειναν άστεγοι από τον κυκλώνα Κατρίνα αποκάλυψε ένα έθνος που παραμένει βαθιά διχασμένο ανάμεσα στις φυλές του.
Τις δεκαετίες του '70 και του '80, οι ταξικές σχέσεις αποτέλεσαν ένα πεδίο σύγκρουσης που απειλούσε και ορισμένες φορές ανέτρεπε κυβερνήσεις. Οι φυλετικές σχέσεις ίσως να αποτελέσουν ένα ανάλογο πεδίο σύγκρουσης στο πρώτο μισό του 21ου αιώνα.
Υπάρχουν δύο μεγάλα λάθη που μπορούν να γίνουν, επισημαίνει ο Φίλιπς. Το ένα είναι να αποδοθούν οι συγκρούσεις σε ένα κλίμα ρατσισμού. Η άνοδος του ακροδεξιού Εθνικού Κόμματος στη Βρετανία δεν οφείλεται στο ότι κάποιοι έγιναν ξαφνικά ρατσιστές, αλλά στο ότι πείστηκαν πως οι εντάσεις στις κοινότητές τους είναι προϊόν της συνύπαρξης διαφορετικών πολιτισμών.
Το δεύτερο λάθος είναι να θεωρηθεί ότι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών αρκεί για να λυθεί το πρόβλημα. Οι φτωχοί έχουν ανάγκη ασφαλώς από δουλειές και καλύτερα σπίτια, αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό. Στη Νέα Ορλεάνη, οι μαύροι παραπονούνται ότι είναι παραμελημένοι. Στο Παρίσι, οι νεαροί μετανάστες απαιτούν να μην τους μιλούν στον ενικό. Στο Μπέρμιγχαμ, οι ηγέτες των ασιατικών και αφροαμερικανικών κοινοτήτων επισημαίνουν την έλλειψη αμοιβαίου σεβασμού. Εκτός από την ισότητα στα υλικά αγαθά, χρειάζεται έτσι και ισότητα στο σεβασμό μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων.
Ενα άλλο ζήτημα έχει σχέση με την εξουσία. Γιατί σε όλες τις χώρες όπου σημειώνονται ταραχές υπάρχουν τόσο λίγοι πολιτικοί που προέρχονται από μειονότητες; Ακόμη και στην Αμερική, που υποστηρίζει ότι έχει ενσωματώσει με κάποια επιτυχία τους μετανάστες της, υπάρχει μόνο ένας μαύρος γερουσιαστής.
Το πρόβλημα που θέτουν οι μετανάστες είναι κατ' εξοχήν πολιτικό και χρειάζεται παρέμβαση των πολιτικών. Εκείνοι όμως εξακολουθούν να δίνουν μάχες που ανήκουν στο παρελθόν ή να μιλούν αυτάρεσκα για πολυπολιτισμικά μοντέλα. Η κραυγή των γάλλων μεταναστών, καταλήγει ο Τρέβορ Φίλιπς, δείχνει ότι όλα αυτά τα μοντέλα απέτυχαν. Και πρέπει να μας αφυπνίσει όλους.
Πηγή: The Observer, ΑΠΕ
