Από την έντυπη έκδοση
Των Θάνου Τσίρου και Ραλλούς Αλεξοπούλου
Στο τραπέζι βάζει η κυβέρνηση όλα τα εναλλακτικά σενάρια για τη στήριξη των νοικοκυριών προκειμένου να αντιμετωπίσει το κύμα ακρίβειας, αν και τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια φρενάρουν, για την ώρα, τις γενναίες παρεμβάσεις.
Τα διλήμματα που αντιμετωπίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης είναι πολλά. Να χρησιμοποιηθεί δημοσιονομικός χώρος της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ για να επιδοτηθεί οριζόντια η τιμή της αμόλυβδης με 15 λεπτά ανά λίτρο ή να διατεθεί αυτό το ποσό για να μεταφερθεί το ψωμί και τα είδη άρτου στον υπερχαμηλό συντελεστή του ΦΠΑ (6%) ώστε να συγκρατηθεί η τιμή στο πιο βασικό προϊόν διατροφής; Να γίνει παρέμβαση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης της αμόλυβδης που αποδίδει πάνω από 2,13 δισ. ευρώ τον χρόνο ή να ανανεωθεί η «κάρτα καυσίμων» με επιπλέον 130 εκατ. ευρώ, κάτι που θα εξασφαλίσει μια επιδότηση της τάξεως των 40 ευρώ στους οδηγούς, η οποία όμως δεν επαρκεί πλέον παρά για την αγορά 18 λίτρων αμόλυβδης και αυτό από ένα από τα φθηνότερα πρατήρια της χώρας;
Σε όλες τις δημόσιες τοποθετήσεις τους, τα κυβερνητικά στελέχη εκφράζουν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην ενεργοποίηση νέων μέτρων στήριξης σε περίπτωση που βρεθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος. Επειδή όμως είναι αβέβαιο το ποιος θα είναι ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος -και πάντοτε με την παραδοχή ότι η κυβέρνηση δεν θα αλλάξει τον βασικό στόχο για συγκράτηση του ελλείμματος στο 2% του ΑΕΠ-, το οικονομικό επιτελείο επικαιροποιεί συνεχώς την κοστολόγηση των εναλλακτικών μέτρων στήριξης που υπάρχουν στο τραπέζι, ώστε όταν θα προκύψουν τα δημοσιονομικά περιθώρια να γίνουν και οι αντίστοιχες τελικές επιλογές.
Οι «εφεδρείες»
Στο οικονομικό επιτελείο γνωρίζουν ότι, παρά την πίεση που ασκείται αυτή τη στιγμή στην κυβέρνηση για ενίσχυση προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κύμα ακρίβειας σε καύσιμα και τρόφιμα, πρέπει να κρατηθούν «εφεδρείες» και για το φθινόπωρο. Το ενδεχόμενο οι τιμές του πετρελαίου να παραμείνουν στα ύψη μέχρι το τέλος του χρόνου είναι ορατό, οπότε θα πρέπει να υπάρχει διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος για να στηριχθούν τα νοικοκυριά προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις πολύ υψηλές δαπάνες της θέρμανσης.
Ακριβώς επειδή πρέπει να υπάρχουν και εφεδρείες μέχρι το τέλος του χρόνου, η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει την οριζόντια παρέμβαση στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, καθώς το οικονομικό κόστος είναι πολύ μεγάλο.
Ειδικότερα, οι βασικοί κωδικοί φορολογικών εσόδων στα καύσιμα αποδίδουν τα εξής: ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών: 1,963 δισ. ευρώ, ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο: 13 εκατ. ευρώ, ΕΦΚ υγραερίων: 106 εκατ. ευρώ, ΕΦΚ βενζινών: 2,137 δισ. ευρώ, ΕΦΚ diesel κίνησης: 1,381 δισ. ευρώ, ΕΦΚ diesel θέρμανσης: 359 εκατ. ευρώ, Ηλεκτρική ενέργεια: 166 εκατ. ευρώ, ΕΦΚ στο φυσικό αέριο: 34 εκατ. ευρώ.
Το κόστος των μέτρων
Όσον αφορά το κόστος των εναλλακτικών μέτρων στήριξης, οι υπολογισμοί δείχνουν τα εξής:
1 Ο ΦΠΑ στο ψωμί -υπολογίζεται με συντελεστή 13%- αποδίδει περίπου 200 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Άρα η μετάταξη από το 13% στο 6% κοστίζει περίπου 100 εκατ. ευρώ για έναν χρόνο.
2 Ο ΦΠΑ στα φρούτα αποδίδει περίπου 320 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Άρα και πάλι χρειάζονται περί τα 160-170 εκατ. ευρώ για να γίνει ο ΦΠΑ 6% με διάρκεια ενός 12μήνου.
3 Στα λαχανικά, οι εισπράξεις υπολογίζονται σε περίπου 180 εκατ. ευρώ. Κατά συνέπεια και πάλι η παρέμβαση μέσω ΦΠΑ προκαλεί απώλεια 90 εκατ. ευρώ σε ορίζοντα 12μήνου.
4 Στο κρέας, όπως προαναφέρθηκε, το δημοσιονομικό έσοδο εκτιμάται στα 500 εκατ. ευρώ. Πάνω από 20 εκατ. ευρώ τον μήνα επομένως για να πέσει ο ΦΠΑ στο 6%.
5 Για να δοθούν περί τα 40-45 ευρώ στους οδηγούς μέσω ανανέωσης της κάρτας καυσίμων απαιτούνται 130 εκατ. ευρώ.
6 Η επιδότηση της αμόλυβδης οριζόντια -όπως συμβαίνει με το πετρέλαιο κίνησης- απαιτεί περί τα 30 εκατ. ευρώ ανά μήνα επιπλέον των 25-26 εκατ. ευρώ που ήδη δίδονται για την επιδότηση του πετρελαίου κίνησης.
7 Ένα επίδομα στήριξης αντίστοιχο με αυτό του Απριλίου απαιτεί δημοσιονομικό χώρο τουλάχιστον 250-300 εκατ. ευρώ.
Μέτρα ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο
Τη λήψη μέτρων στήριξης ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα δημιουργηθεί προαναγγέλλει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, με δήλωσή του στη «Ν».
«Η ακρίβεια, πυροδοτούμενη κυρίως από την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη. Μια κρίση που αναμφίβολα πλήττει σημαντικά τους προϋπολογισμούς των πολιτών. Ως κυβέρνηση αντιλαμβανόμαστε την οξύτητα του προβλήματος, γι’ αυτό από την πρώτη στιγμή στηρίξαμε και συνεχίζουμε να στηρίζουμε γενναία και πολύπλευρα τους συμπολίτες μας μέσα από ένα ευρύ πλέγμα μέτρων. Μέτρα, με στόχο τη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, όπως, μεταξύ άλλων, είναι η πρωτοφανής στήριξη ύψους 43 δισ. ευρώ κατά την πανδημία, οι συνεχείς μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού. Αλλά και μέτρα στοχευμένα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού, διπλάσια σε ύψος έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων στην αγορά ενέργειας, όπως:
- Επιδότηση μέρους του αυξημένου ενεργειακού κόστους για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, με έμφαση στους πιο ευάλωτους.
- Ενίσχυση ευάλωτων νοικοκυριών, στήριξη του πρωτογενούς τομέα και επιδότηση καυσίμων. Παράλληλα, ενισχύουμε το υφιστάμενο πλέγμα μέτρων με νέες παρεμβάσεις, όπως:
- Σημαντική ενίσχυση και γενναία διεύρυνση των επιδοτήσεων ηλεκτρικού ρεύματος για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
- Αναδρομική επιδότηση του 60% του αυξημένου κόστους ρεύματος που έχουν χρεωθεί οι καταναλωτές για λογαριασμούς που εκδόθηκαν από τον Δεκέμβριο του 2021 έως τον Μάιο του 2022, με ανώτατο όριο τα 600 ευρώ.
- Συνέχιση της επιδότησης της τιμής πώλησης του πετρελαίου κίνησης (diesel) στην πηγή, για τους μήνες Μάιο και Ιούνιο.
- Ενίσχυση του μηχανισμού εκπτώσεων στα τιμολόγια ρεύματος -οριζόντια- από τον Ιούλιο του 2022 και με χρονικό ορίζοντα έως και ένα έτος, ώστε να σταθεροποιηθεί η τιμή λιανικής σε συγκεκριμένα επίπεδα, σημαντικά χαμηλότερα από αυτά των προηγούμενων μηνών και ελαφρώς υψηλότερα σε σχέση με τα προ κρίσεως.
Και σε αυτή την κρίση η κυβέρνηση είναι κοντά στους πολίτες και τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου μας. Στο πλαίσιο του εφικτού, ενισχύει και εμπλουτίζει διαρκώς τις πολιτικές της, απαντώντας στις εύλογες αγωνίες και αβεβαιότητες της κοινωνίας. Παρεμβαίνει δίκαια και γενναία και δημιουργεί τις δημοσιονομικές δυνατότητες για να συνεχίσει να προσφέρει ουσιαστικές λύσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Έχουμε, άλλωστε, αποδείξει ότι ως κυβέρνηση διαθέτουμε γρήγορα αντανακλαστικά και ενεργούμε αποτελεσματικά. Το ίδιο θα πράξουμε και στο μέλλον ανάλογα με τον δημοσιονομικό χώρο που θα δημιουργηθεί»
