Η σημασία του φαρμακευτικού κλάδου και της φαρμακευτικής καινοτομίας φαίνεται και στην πανδημία, όπου διαρκώς δίνει τις λύσεις που χρειάζεται η ανθρωπότητα για να μπορέσει να διαχειριστεί την πρωτόγνωρη αυτή υγειονομική και κοινωνική κρίση. 

Tα φάρμακα και τα εμβόλια είναι αναμφισβήτητα από τα πιο ισχυρά όπλα που διαθέτει σήμερα η ανθρωπότητα για τη βελτίωση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο. Βασικό εργαλείο για την ενσωμάτωση των νέων φαρμάκων και τεχνολογιών στα συστήματα Υγείας είναι η αξιολόγηση των τεχνολογιών Υγείας, ή ΗΤΑ (Health Technology Assessment). Κατά τη διαδικασία αυτή, υπολογίζεται η συνολική προστιθέμενη αξία, για παράδειγμα μιας νέας θεραπείας, περιλαμβάνοντας την ιατρική, οικονομική και κοινωνική της διάσταση.

Ως κλάδος θεωρούμε πολύ σημαντικό το ΗΤΑ, καθώς μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία βιώσιμου συστήματος Υγείας, να εκτιμήσει τη σχέση κόστους-οφέλους των καινοτόμων φαρμάκων και την αξία τους στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Σημειώνεται ότι, η λειτουργία της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης δίνει τη δυνατότητα χρήσης πρωτότυπων και αποτελεσματικών πολιτικών διαχείρισης αβεβαιότητας, όπως συμφωνίες με βάση την απόδοση (performance-based) στη βάση της χρήσης των πραγματικών δεδομένων. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η πρόσβαση των ασθενών σε θεραπείες, αλλά και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αυτών των συμφωνιών.

Στην Ελλάδα, παρόλο που η Αξιολόγηση Τεχνολογιών Υγείας ξεκίνησε πολύ πρόσφατα, έχει την ευκαιρία να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί ταχύτατα, αξιοποιώντας το υπάρχον στελεχιακό δυναμικό, να ακολουθήσει πρότυπα μεγάλων χωρών, και -γιατί όχι- να καινοτομήσει. Ο ΣΦΕΕ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις με στόχο την ισότιμη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα και τη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος Υγείας:

• Προτείνουμε μετεξέλιξη της υπάρχουσας δομής Αξιολόγησης σε πλήρως στελεχωμένο Οργανισμό ΗΤΑ κατά τα πρότυπα των αναπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών. Μέχρι να επιτευχθεί αυτό πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την πληρέστερη στελέχωση και υποστήριξη της παρούσας δομής. Παράλληλα, απαιτείται και αξιοποίηση περισσότερων αξιολογητών με διασφάλιση των ανάλογων κινήτρων, για την προσέλκυση και την παραμονή τους.
• Η ομαλοποίηση της λειτουργίας της Επιτροπής ΗΤΑ μας δίνει τη δυνατότητα άμεσης κατάργησης του εξωτερικού κριτηρίου των 5/11 (τα φάρμακα υπάγονται σε αξιολόγηση μόνον εφόσον αποζημιώνονται σε τουλάχιστον 5 από 11 προεπιλεγμένα κράτη-μέλη που διαθέτουν μηχανισμό αξιολόγησης τεχνολογιών Υγείας). Τα εξωτερικά κριτήρια περιορίζουν τεχνητά την ταχύτητα αξιολόγησης που σε πλήρως στελεχωμένη και με ομαλή ροή επιτροπή δεν έχουν λόγο ύπαρξης.
• Να γίνεται αναθεώρηση των ασφαλιστικών τιμών ανά τρίμηνο και της Θετικής Λίστας ανά δίμηνο. Αυτό θα εξασφαλίσει ταχύτερη εφαρμογή ειλημμένων και αιτιολογημένων αποφάσεων των επιτροπών και αμεσότερη πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες ή ενδείξεις.
• Να υπάρχει δημοσιοποίηση του προγραμματισμού και των δύο επιτροπών για καλύτερη επιχειρηματική προβλεψιμότητα, όπως γίνεται και σε άλλα κράτη. Να υπάρχει μεγαλύτερη πρόσβαση σε δεδομένα για τους φορείς του χώρου του φαρμάκου και τις φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε να υπάρχει περισσότερη διαφάνεια στους συμμετέχοντες στη διαδικασία, αλλά και αυξημένη δυνατότητα υποβολής προτάσεων.
• Οι Διαπραγματεύσεις να γίνονται στη βάση της υπάρχουσας αξιολόγησης των φαρμακευτικών θεραπευτικών λύσεων και των τεκμηριώσεων που παρέχονται ή διατίθενται και να μην επικαθορίζονται από όρια που θέτουν προηγούμενα συστήματα αποζημίωσης. Οι διαπραγματεύσεις στη βάση, ή με αφετηρία τις υπάρχουσες επιστροφές (που από το σύνολο των συμμετεχόντων στην αγορά θεωρούνται ιδιαίτερα υψηλές και μη βιώσιμες) οδηγούν σε οριζόντια πίεση των υπό διαπραγμάτευση φαρμάκων χωρίς ιδιαίτερα περιθώρια ανάδειξης της πραγματικής ανάγκης και θεραπευτικής αξίας κάθε θεραπείας.
• Να διαμορφωθεί πλαίσιο συμμετοχής εκπροσώπων των ασθενών στη διαδικασία αξιολόγησης ιδιαίτερα φαρμάκων που καλύπτουν σημαντικές μη καλυπτόμενες θεραπευτικές ανάγκες. Η παρουσία τους μπορεί να βοηθήσει στην πληρέστερη αποτίμηση των αναγκών.
• Να δημιουργηθεί σύντομα -εντός 12μήνου- Μητρώο Φαρμάκων (ΕΚΦΟ). Στα επόμενα χρόνια όλα τα συστήματα Αξιολόγησης τεχνολογιών Υγείας πρέπει να προετοιμαστούν για την υποδοχή πολλών νέων προϊόντων απαραίτητων για τους ασθενείς που ίσως να θέσουν σε δοκιμασία την ετοιμότητα, αποτελεσματικότητα και τις συνεργασίες στο σύστημα αποζημίωσης φαρμάκων. Αυτό, όμως, που θα πρέπει να κρατήσουμε είναι πως όλοι μοιραζόμαστε έναν κοινό σκοπό, να έχουν οι ασθενείς πρόσβαση, χωρίς καθυστερήσεις, σε καινοτόμες θεραπείες, απαραίτητες για τη ζωή τους. [SID:14825544]