Της Τέτης Ηγουμενίδη
[email protected]

H συγκέντρωση διαφορετικών καταστημάτων σε έναν χώρο που προφέρει ταυτόχρονα δυνατότητα ψυχαγωγίας για ολόκληρη την οικογένεια, σε ένα προστατευμένο κατά βάση περιβάλλον, με δυνατότητα στάθμευσης σχετικά οικονομικά, σε συνδυασμό με τις προωθητικές ενέργειες που συχνά πυκνά οργανώνονται, θεωρείται βασικό πλεονέκτημα για τα εμπορικά κέντρα στην Αττική, που -εκτός ελαχίστων περιπτώσεων- έχουν κατακτήσει το καταναλωτικό κοινό, με αποτέλεσμα εν μέσω κρίσης και ενώ γενικά το λιανεμπόριο πλήττεται να παρουσιάζουν, τηρουμένων των αναλογιών, ικανοποιητικά στοιχεία σε αριθμό επισκεπτών και τζίρους.

«Βασιλιάς» των Malls παραμένει το The Mall Athens στο Μαρούσι, λίγο παρακάτω το Golden Hall ήταν ένα μεγάλο στοίχημα που εν τέλει κερδήθηκε σχετικά νωρίς (γενικά θετική πορεία έχουν και τα τρία εμπορικά κέντρα της Lamda Development, συμπεριλαμβανομένου του Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη) εξαρχής καλά ξεκίνησε το Athens Metro Mall στον Άγιο Δημήτριο, το κοινό τους έχουν βρει το River West - ΙΚΕΑ του ομίλου Βιοχάλκο επί της Λεωφόρου Κηφισού όπως και το Avenue στο Μαρούσι, ενώ με θετικούς ρυθμούς κινείται το Smart Park της Reds (όμιλος Ελλάκτωρ) το οποίο πρόκειται να επεκταθεί περαιτέρω. Υπάρχουν, βεβαίως, και προσπάθειες που δεν πήγαν καλά, όπως το Athens Hurt της Pasal στην οδό Πειραιώς, για το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη επανασχεδιασμός ώστε να καταφέρει να βρει το κοινό του.

Τα παραπάνω εμπορικά κέντρα, το πρώτο κύμα αυτού του είδους των αναπτύξεων, τα τελευταία περίπου δώδεκα χρόνια, διαφοροποίησαν τις καταναλωτικές συνήθειες και προφανώς άλλαξαν και τον χάρτη του λιανεμπορίου. Στο μεταξύ, επίσης από την προηγούμενη δεκαετία ξεκίνησαν σειρά από προσπάθειες για τη δημιουργία και άλλων μεγάλων εμπορικών κέντρων, οι οποίες λόγω γραφειοκρατίας και αντιδράσεων από τις τοπικές κοινωνίες δεν προχώρησαν. Βεβαίως, τα περισσότερα από αυτά δεν θα ξεκινούσαν, ακόμα και αν είχαν οικοδομικές μελέτες, λόγω της οικονομικής κρίσης.

Σήμερα η προσδοκία για βελτίωση της πραγματικής οικονομίας και συνακόλουθα της κατανάλωσης και εν τέλει της κτηματαγοράς επαναφέρουν στο προσκήνιο τα «ξεχασμένα» ή κολλημένα στη γραφειοκρατία σχέδια για τη δημιουργία νέων μεγάλων εμπορικών κέντρων στην περιφέρεια Αττικής. Θα ήταν όμως υπερβολή στην παρούσα συγκυρία να μιλήσουμε για έναρξη κατασκευής νέων μεγάλων Malls. Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι ότι οι developers (δημιουργοί) «τρέχουν» τις διαδικασίες για να προλάβουν να λάβουν θέση στη «νέα γενιά» εμπορικών κέντρων, που θα υλοποιηθούν όταν οι συνθήκες της οικονομίας το επιτρέψουν.

Μεταξύ άλλων, ενδιαφέρον έχουν οι σχεδιασμοί που αφορούν την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Το «παιχνίδι» καθορίζει η ανάπτυξη του λιμανιού όσον αφορά την κρουαζιέρα και δεν είναι τυχαίο ότι και ο ίδιος ο ΟΛΠ, δηλαδή η κινεζική Cosco, έχει θέσει (αν και σε πολύ αρχικό στάδιο) την προοπτική για εμπορικό κέντρο εντός του λιμανιού. Τη δημιουργία εμπορικού κέντρου δίπλα από τον ηλεκτρικό σταθμό του ΟΣΕ στον Πειραιά προωθεί και η ΓΑΙΟΣΕ (ο φορέας για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του σιδηροδρόμου). Μάλιστα γίνεται λόγος για εκπεφρασμένο επενδυτικό ενδιαφέρον τουλάχιστον από δύο ομίλους από το εξωτερικό, με την προκήρυξη του διαγωνισμού για την προσέλκυση επενδυτή να τοποθετούνται στο τέλος του έτους.

Παραπέρα, εντός όμως της ακτίνας του λιμανιού, επίσης προσδοκώντας την ανάπτυξη της κρουαζιέρας, η Ακροπόλ Χαραγκιώνης, μαζί με τη βρετανο-πορτογαλική πολυεθνική Sonae Sierra, έχει εκκινήσει νέα προσπάθεια για την υλοποίηση του Πάρκου Αιγαίου στο ακίνητο της πρώην βιομηχανίας ΧΡΩΠΕΙ, στο Νέο Φάληρο, επένδυση ύψους 200 εκατ. ευρώ.

Στον άξονα της Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαμίας στην περιοχή Ακαδημία Πλάτωνος, σύνορα με τον Δήμο Περιστερίου, η BlackRock, ιδιοκτήτρια του ακινήτου που στεγαζόταν το πρώην εργοστάσιο της Κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη (Λεωφόρος Κηφισού 60) έχει κάνει δεκαετή προσπάθεια για τη δημιουργία εμπορικού - ψυχαγωγικού κέντρου. Η επένδυσή της, συνολικού ύψους 350 εκατ. ευρώ, για τη δημιουργία πολυχώρου αναψυχής και εμπορίου με την ονομασία Academy Gardens, έχει περάσει σε νέα φάση έπειτα από την υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος για τον καθορισμό των όρων δόμησης.

Στο προσκήνιο έχει έρθει ξανά το εμπορικό κέντρο που ξεκίνησε να κατασκευάζεται στην περιοχή του Βοτανικού με την προοπτική να γίνει εκεί και το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Σήμερα το ακίνητο με το ημιτελές εμπορικό κέντρο βρίσκεται στην κατοχή των Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς, ενώ αρχικά ανήκε στην Μπάμπης Βωβός Διεθνής Τεχνική. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι για την ολοκλήρωσή του, που ωστόσο περνά μέσα από αποφάσεις που θα πρέπει να λάβει η πολιτεία και ο Δήμος Αθηναίων χρειάζεται περί τα 100 εκατ. ευρώ. Με την αρωγή εξειδικευμένων συμβούλων έχει συνταχθεί νέο αρχιτεκτονικό σχέδιο το οποίο προβλέπει τη δημιουργία ενός σύγχρονου κτηρίου δύο επιπέδων (το αρχικό σχέδιο είχε περισσότερα) με μισθώσιμη επιφάνεια της τάξεως των 50.000 τετραγωνικών μέτρων. Σημαντικό πλεονέκτημά του θεωρείται η ύπαρξη κοντά σταθμού Μετρό.

Στα βόρεια του νομού η Reds αργά, λόγω γραφειοκρατίας, αλλά μεθοδικά προχωρά τις διαδικασίες πολεοδόμησης του The Cambas Project συνολικού προϋπολογισμού 220 εκατ. ευρώ. Εκτός από μεγάλο εμπορικό κέντρο σχεδιάζεται η δημιουργία γραφειακών χώρων μισθώσιμης επιφάνειας 30.000 με 35.000 τ.μ.

Ο φάκελος του έργου βρίσκεται στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) προκειμένου στη συνέχεια να προχωρήσει η έγκριση του Προεδρικού Διατάγματος για την πολεοδόμηση της περιοχής από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Βεβαίως, όπως συμβαίνει με όλες τις μεγάλες αναπτύξεις, είναι αδύνατον να εκτιμήσει κανείς πότε θα ολοκληρωθεί η όλη διαδικασία.

Μεγάλο εμπορικό κέντρο (πιθανότατα το μεγαλύτερο που σχεδιάζεται) προβλέπεται και στην ανάπτυξη του παλιού αεροδρομίου στο Ελληνικό, για την οποία, παρά την κινητικότητα που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, δεν υπάρχει ασφαλής εκτίμηση για το πότε θα ξεκινήσει να υλοποιείται.

Τα εμπορικά κέντρα αποτελούν θεωρητικά και «προϊόντα» για Ανώνυμες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ), ωστόσο αυτό μένει να επιβεβαιωθεί, καθώς μέχρι στιγμής κανένα από τα υφιστάμενα δεν έχει περάσει σε κάποια από τις εταιρείες του είδους που δραστηριοποιούνται στη χώρα.

Ενδιαφέρον όμως έχει η κίνηση που έκανε πέρσι η Lamda με την ίδρυση της Lamda Malls A.E. κάτοχος των μετοχών των εταιρειών Lamda Δομή και Πυλαία στις οποίες ανήκουν τα εμπορικά κέντρα Golden Hall και Mediterranean Cosmos, αντίστοιχα. Το 31,7% στη Lamda Malls εξαγόρασε η Varde Partners (η οποία είναι βασικός μέτοχος της Trastor ΑΕΕΑΠ).

Η είσοδος της Varde Partners (διεθνής διαχειριστής εναλλακτικών επενδύσεων ύψους 12 δισ. δολαρίων ΗΠΑ) στη θυγατρική της Lamda χαρακτηρίστηκε στρατηγική και με στόχο τις επενδύσεις σε νέα και υφιστάμενα εμπορικά κέντρα. Σύμφωνα με τα όσα είχε πει με την ευκαιρία της συμφωνίας αυτής ο διευθύνων σύμβουλος της Lamda Οδυσσέας Αθανασίου, οι επενδύσεις της Lamda Malls δύνανται ακόμη και να τριπλασιαστούν και σε βάθος πενταετίας να πενταπλασιαστούν, ενώ στον σχεδιασμό της είναι και η εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο.

Λίγο μετά, η εταιρεία του ομίλου Λάτση εξαγόρασε το 50% του The Mall Athens (το άλλο μισό είχε παραμείνει στην ιδιοκτησία της) και συγκεκριμένα το 50% της εταιρείας στην οποία ανήκει, της lamda olympia village (LOV), από την Irere Property Investments Luxembourg (πρώην HSBC Property Investments Luxemburg). Εκτιμάται ότι η προοπτική είναι να περάσει στη Lamda Malls και το The Mall Athens.