Ένας «τελείως διαφορετικός τρόπος σκέψης για τη σχέση μας με το περιβάλλον» είναι η πιο σημαντική αλλαγή που πρέπει να κάνουμε αν θέλουμε να αποκτήσουμε συνήθειες στην καθημερινή μας ζωή που θα επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον, όπως μας λέει ο διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας.
Με αφορμή την παγκόσμια Ημέρα της Γης, ο κ. Καραβέλας μίλησε στο naftemporiki.gr για την αδράνεια των κυβερνήσεων σε σχέση με το περιβάλλον, το έργο που έχει να επιδείξει το περιβαλλοντικό κίνημα όλα αυτά τα χρόνια, το πώς έχουν αλλάξει οι προτεραιότητές του, αλλά και για το τι πρέπει να κάνουμε εμείς αν θέλουμε να σώσουμε τον πλανήτη.
- Ζούμε σε μία περίοδο οικονομικής ύφεσης και προωθούνται διάφορα πακέτα ανάκαμψης από κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς, για παράδειγμα είχαμε πρόσφατα τη σύνοδο των G20. Πώς αποτιμάτε τον «πράσινο» προσανατολισμό αυτών των πακέτων; Προωθούν επαρκώς την «πράσινη» ανάπτυξη;
- «Όχι. Η απάντηση είναι πολύ απλή. Μέχρι στιγμής έχουμε δει να συζητούνται πολλά, αλλά όταν κανείς εξετάσει καλύτερα τα νούμερα, στις περισσότερες περιπτώσεις, με ελάχιστες εξαιρέσεις, το περιβάλλον και οι κλιματικές αλλαγές συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται σαν κάτι ξεχωριστό. Η δική μας στάση ήταν εξ’ αρχής ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μπορεί να είναι και ένα αντίδοτο στην κρίση, αυτό όμως σημαίνει έναν άλλο τρόπο σκέψης, ένα άλλο αναπτυξιακό μοντέλο. Ειδικά για την Ελλάδα είναι δύσκολο κανείς να δει τέτοια δείγματα γραφής. Κατ’ αρχήν από τα περίφημα 28 δισεκατομμύρια ευρώ που πήγαν στον τραπεζικό τομέα, δεν είναι διόλου σαφές και ξεκάθαρο εάν οποιοδήποτε μέρος αυτού του ποσού σχετίζεται με περιβαλλοντικά έργα. Ένα άλλο παράδειγμα, η μείωση των τελών ταξινόμησης για τα αυτοκίνητα, μπορεί να ανακίνησε λίγο την αγορά των αυτοκινήτων στη χώρα μας, αλλά βεβαίως ουδεμία σχέση έχει με την προώθηση της πράσινης οικονομίας».
- Γιατί πιστεύετε ότι οι κυβερνήσεις δεν εκμεταλλεύονται αυτή τη συγκυρία για να προωθήσουν την «πράσινη» ανάπτυξη;
- «Πολλές φορές υπάρχει μία πολιτική αδράνεια που πρέπει να ξεπεραστεί. Η αλήθεια είναι ότι τα χρηματοπιστωτικά συστήματα παγκοσμίως βρίσκονται σε μία κατάσταση χάους. Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω για τη στάση των κυβερνήσεων είναι ότι το πρώτο τους μέλημα είναι να σταθεροποιήσουν τις αγορές και να επιστρέψουν στον προγενέστερο στάτους κβο. Αυτό όμως το στάτους κβο είναι που μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε νέες οικονομικές κρίσεις και νέες κλιματικές κρίσεις. Απουσιάζει λοιπόν η τάση δημιουργίας ενός νέου μοντέλου – αυτό ίσως προϋποθέτει αρχικό ρίσκο, διορατικότητα, οι πολιτικοί να δούνε πέρα από τον ορίζοντα της τετραετίας τους και αυτό προφανώς τους δυσκολεύει».
- Είστε αισιόδοξος για τη στάση που θα τηρήσει η νέα αμερικανική κυβέρνηση απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα;
- «Θα ήθελα να είμαι αισιόδοξος γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσα να κάνω αυτή τη δουλειά. Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς θα πράξουν οι ΗΠΑ. Είναι σίγουρο ότι η νέα πολιτική ηγεσία βλέπει αυτά τα ζητήματα πολύ διαφορετικά από την προηγούμενη, έχουμε δει ορισμένα θετικά δείγματα γραφής στο ξεκίνημα, αλλά έχουμε δρόμο ακόμα μπροστά μας για να δούμε αν μπορεί να επηρεάσει θετικά τις διαπραγματεύσεις».
- Γενικότερα, θεωρείτε ότι το περιβαλλοντικό κίνημα έχει να επιδείξει ουσιαστικό έργο; Έχει καταφέρει να αλλάξει κάτι;
- «Αυτή είναι μία δύσκολη ερώτηση. Βλέπουμε ότι και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια ο κόσμος αρχίζει να ευαισθητοποιείται και να αφυπνίζεται περισσότερο για τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Ένα μέρος αυτής της αλλαγής μπορεί να πιστωθεί και στο περιβαλλοντικό κίνημα – μην ξεχνάμε ότι οι οργανώσεις ήταν εδώ και χρόνια αυτές οι οποίες φώναζαν για τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής σε μία εποχή που μας θεωρούσαν ρομαντικούς και γραφικούς. Δυστυχώς τα σενάρια που είχαμε προβλέψει πριν από αρκετά χρόνια δείχνουν να επαληθεύονται. Νομίζω ότι το περιβαλλοντικό κίνημα έχει φέρει στην επιφάνεια πολλά τέτοια ζητήματα. Τα τελευταία χρόνια έχει επίσης μπει σε μία διαδικασία να προτείνει πολύ συγκεκριμένες λύσεις. Στη χώρα μας για παράδειγμα, το WWF Ελλάς είναι ο μοναδικός φορέας ο οποίος έχει αρθρώσει μία ολοκληρωμένη πρόταση για το ενεργειακό όραμα για τη χώρα μας το 2050. Νομίζω λοιπόν ότι το περιβαλλοντικό κίνημα έχει δρόμο ακόμα, αλλά έχει καταφέρει και να αφυπνίσει και να προτείνει συγκεκριμένα πράγματα».
- Πώς έχουν αλλάξει οι προτεραιότητές σας τα τελευταία χρόνια – ποια προβλήματα θεωρούσατε πιο σημαντικά πριν από πέντε-δέκα χρόνια και ποια τώρα;
- «Νομίζω το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής έχει γίνει πολύ πιο άμεσο τα τελευταία δέκα χρόνια. Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι οι γενναίες πολιτικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τώρα, χθες, και προς αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε όλες οι οργανώσεις παγκοσμίως… Ένα άλλο ζήτημα είναι αυτό της απώλειας των δασών του πλανήτη… Επίσης, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μας απασχολεί πολύ η ενδυνάμωση της λεγόμενης κοινωνίας των πολιτών. Έτσι τo WWF Ελλάς προσπαθεί να συνεργάζεται με πολλές εθνικής αλλά και τοπικής εμβέλειας οργανώσεις».
- Αν έπρεπε να συστήσετε στους Έλληνες να αλλάξουν πέντε πράγματα στη ζωή τους για να επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον, ποια θα ήταν αυτά;
- «Το ένα βασικότερο πράγμα θα ήταν να αλλάξουμε τα μυαλά μας σε σχέση με το περιβάλλον. Ο Έλληνας είναι εξαιρετικά τυχερός σε σχέση, για παράδειγμα, με πολλούς Ευρωπαίους συμπολίτες του, γιατί έχει την τύχη να έχει γεννηθεί σε μία χώρα η οποία, ακόμα και τώρα, έχει τεράστιες ομορφιές. Νομίζω ότι τις φυσικές μας ομορφιές, το χώρο που μας περιβάλλει, τον έχουμε λίγο πολύ ως δεδομένο και πρέπει να αντιληφθούμε ότι, ιδιαίτερα για τις επόμενες γενιές, αυτή η κατάσταση δεν θα είναι διόλου δεδομένη. Αν αντιληφθούμε αυτή την κρίσιμη κατάσταση, όλα τα υπόλοιπα έπονται, δηλαδή το τι θα κάνουμε στην καθημερινότητά μας, το αν τελικώς θα επιλέγουμε να ανακυκλώνουμε, αν θα επιλέγουμε λιγότερα υλικά συσκευασίας, αν θα χρησιμοποιούμε λιγότερο το αυτοκίνητό μας, αν θα παίρνουμε λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας… Το βασικό είναι να σκεφτούμε τελείως διαφορετικά τη δική μας σχέση με το περιβάλλον».
