Συντριβή Antonov στην Καβάλα

Η πρόσφατη συντριβή του Αντόνοφ στην Ελλάδα επαναφέρει συνειρμούς και ερωτήματα για το πανίσχυρο σερβικό λόμπι των όπλων και τις σχέσεις του με την πολιτική εξουσία, όπως επισημαίνει σε εκτενές ρεπορτάζ της η Deutsche Welle. 

Σερβικά όπλα πωλήθηκαν από έναν έμπορο αγνώστων στοιχείων και φορτώθηκαν σε οκρανικό αεροσκάφος για να μεταφερθούν στο Πακιστάν, αλλά δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους, καθώς το αεροπλάνο κατέπεσε και συνετρίβη στη Βόρεια Ελλάδα. Όλα αυτά θυμίζουν κινηματογραφικό θρίλερ, αλλά συνέβησαν στην πραγματικότητα.

Το ουκρανικό αεροσκάφος τύπου «Αντόνοφ» είχε απογειωθεί στις 16 Ιουλίου από τη Νις, στη νότια Σερβία, μεταφέροντας 11,5 τόνους όλμων και χειροβομβίδων, σερβικής κατασκευής. Εικάζεται ότι πωλητής του φορτίου ήταν ο Σλόμπονταν Τέσιτς, ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων στα Βαλκάνια, ο οποίος εδώ και χρόνια βρίσκεται αντιμέτωπος με αμερικανικές κυρώσεις. 

 

Η συντριβή του αεροσκάφους δεν προκαλεί μόνο διπλωματικές τριβές ανάμεσα στην Ελλάδα (η οποία προφανώς δεν γνώριζε την επικινδυνότητα του φορτίου) και τη Σερβία ή την Ουκρανία. Επαναφέρει και πολλά ερωτήματα για την ισχυρή εξοπλιστική βιομηχανία της Σερβίας, για την οποία πληθαίνουν οι αιτιάσεις περί διαφθοράς και παράνομων εξαγωγών. Η Σερβία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς όπλων στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, μία παράδοση που χρονολογείται από την εποχή της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας. Παράγει και εξάγει τα πάντα, από πιστόλια και νάρκες μέχρι συστήματα πυροβολικού, ραντάρ, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, τεθωρακισμένα και πολεμικά αεροσκάφη. Το σερβικό υπουργείο Άμυνας υπολογίζει την αξία των εξαγωγών όπλων για το 2020 στα 600 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή το 3% των συνολικών εξαγωγών της Σερβίας. Ωστόσο, δεν υπάρχουν απολύτως αξιόπιστα στοιχεία.

Φορτία για εστίες κρίσης ανά τον κόσμο

 

Σερβικό τεθωρακισμένο τύπου T-72B3

Κυριότεροι αγοραστές σερβικών όπλων και οπλικών συστημάτων είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Κύπρος, οι ΗΠΑ, η Βουλγαρία και η Σαουδική Αραβία. Όμως το σερβικό εξοπλιστικό λόμπι έχει πελάτες σε όλον τον κόσμο, επισημαίνει ο Βουκ Βουκσάνοβιτς, πολιτικός επιστήμων και συνεργάτης του Κέντρου για την Πολιτική Ασφάλειας (BCBP) στο Βελιγράδι. «Το σερβικό κράτος δεν θέλει να χάσει ούτε ένα δηνάριο από τις εξαγωγές αυτές», λέει. «Κόκκινη γραμμή αποτελεί ωστόσο η υπαγωγή ενός εξαγωγικού προορισμού σε κυρώσεις των Ηνωμένων Εθνών ή η διεξαγωγή πολέμου στο έδαφός του».

Ο Βουκσάνοβιτς τονίζει όμως ότι η Σερβία «δεν τηρεί πάντοτε αυτούς τους κανόνες». Τις προηγούμενες δεναετίες η χώρα είχε εξαγάγει όπλα σε εστίες πολέμου ή κρίσης, στις οποίες ίσχυε εμπάργκο όπλων. Το 2019 αποκαλύφθηκε ότι σερβικά όπλα είχαν φθάσει στα χέρια ενόπλων ισλαμιστών στην Υεμένη, μέσω Σαουδικής Αραβίας. Το 2020 ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν είχε εντοπίσει στο Ορεινό Καραμπάχ σερβικά όπλα που πωλήθηκαν στην Αρμενία. Τον Φεβρουάριο ένα σερβικό δίκτυο ερευνητικής δημοσιογραφίας ανακάλυψε ότι σερβικά όπλα είχαν παραδοθεί στη Μιανμάρ, ακόμη και μετά την επιβολή στρατιωτικής χούντας στη χώρα, τον Φεβρουάριο του 2021.

Ένα όνομα που συνεχώς επαναλαμβάνεται

Το όνομα του Σλόμπονταν Τέσιτς εμφανίζεται κάθε τόσο, όταν γίνεται λόγος για παράνομες σερβικές εξαγωγές όπλων. Ο 64χρονος δραστηριοποιείται εδώ και δεκαετίες στο εμπόριο όπλων στα Βαλκάνια. Από το 2003 έως το 2013 το όνομά του περιλαμβανόταν στη λίστα κυρώσεων των ΗΠΑ λόγω παράνομων εξαγωγών προς τη Λιβύη. Το 2017 τέθηκαν σε ισχύ νέες κυρώσεις κατά του Τέσιτς, οι οποίες ισχύουν μέχρι σήμερα και προβλέπουν, μεταξύ άλλων, απαγόρευση εισόδου και κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του στις ΗΠΑ. Εκεί ο Τέσιτς χαρακτηρίζεται επισήμως «ο μεγαλύτερος έμπορος όπλων και πυρομαχικών στα Βαλκάνια».

Παράλληλα, το όνομά του βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών υποθέσεων διαφθοράς στη σερβική βιομηχανία όπλων, μεταξύ αυτών και στην αποκαλούμενη «υπόθεση Κρούσικ», που ήρθε στο φως της δημοσιότητας το φθινόπωρο του 2019. Εταιρείες ιδιοκτησίας του συγκεκριμένου επιχειρηματία εικάζεται ότι είχαν αγοράσει όπλα (οβίδες, νάρκες, βλήματα) σε προνομιακές τιμές, για να τα μεταπωλήσουν σε υψηλές τιμές στο εξωτερικό, παρότι θεωρητικά υπεύθυνη για την υλοποίηση της συναλλαγής αυτής θα ήταν η κρατική επιχείρηση Jugoimport-SDPR.

Χρηματοδότης του κυβερνώντος κόμματος;

Σε αυτές τις συναλλαγές κρατικών επιχειρήσεων με αντίστοιχες ιδιωτικές λέγεται ότι κάθε τόσο εισέρρεαν χρήματα στο ταμείο του κυβερνώντος Προοδευτικού Κόμματος (SNS) του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Ο Τέσιτς θεωρείται ένας από τους κύριους χρηματοδότες του SNS. Σύμφωνα με σερβικά μέσα ενημέρωσης διαθέτει διπλωματικό διαβατήριο. Σε παρόμοιες συναλλαγές στο παρελθόν φερόταν αναμεμειγμένος και ο πατέρας του σημερινού υπουργού Άμυνας Νεμπόισα Στεφάνοβιτς. Τόσο ο Βούτσιτς, όσο και ο Στεφάνοβιτς διαψεύδουν τις αιτιάσεις, εδώ και χρόνια. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι το όνομα του Τέστιτς ακούστηκε και τις τελευταίες ημέρες, καθώς λέγεται ότι εκείνος κρύβεται πίσω από την εταιρεία Valir, που επισήμως  είχε δρομολογήσει τις πωλήσεις όπλων με προορισμό το Μπαγκλαντές. Ο ίδιος ο Τέσιτς δεν σχολιάζει ποτέ τις αιτιάσεις που κατά καιρούς διατυπώνονται εναντίον του.

Το τέλος της οπορτουνιστικής πολιτικής;

Δεν λείπουν μάλιστα τα σενάρια, ότι τα όπλα του ουκρανικού Αντόνοφ πιθανώς να μην προορίζονταν για το Μπαγκλαντές, αλλά για την ίδια την Ουκρανία - κάτι που ωστόσο διαψεύδουν τόσο ο Σέβρος υπουργός Άμυνας Στεφάνοβιτς, όσο και η ουκρανική εταιρεία Meridian, στην οποία ανήκε το Αντόνοφ. Από την πλευρά του ο πολιτικός επιστήμων Βουκ Βουκσάνοβιτς θεωρεί ότι υπάρχουν ακόμη ανοιχτά ερωτήματα. «Η κοινή γνώμη θα πρέπει να πάρει μία απάντηση στο ερώτημα, γιατί ένα ουκρανικό αεροσκάφος μεταφέρει σερβικά όπλα, σε μία εποχή που μαίνεται σε ουκρανικό έδαφος η μεγαλύτερη διεθνής σύρραξη της εποχής μας», λέει ο Βουκσάνοβιτς.

Κατά την άποψή του η υπόθεση του «Αντόνοφ» αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα για την οπορτουνιστική πολιτική του Βελιγραδίου, η οποία ελίσσεται ανάμεσα σε διαφορετικά κέντρα εξουσίας. «Από τη μία πλευρά μυστικές προμήθειες όπλων για την Ουκρανία, από την άλλη παραχωρήσεις έναντι της Ρωσίας στην ίδια τη Σερβία», λέει ο Βουκσάνοβιτς. «Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποτελούν δείγματα συμπεριφοράς μίας ελίτ στο Βελιγράδι, η οποία ισορροπεί ανάμεσα σε διαφορετικά κέντρα εξουσίας, με στόχο να αποσπάσει το εκάστοτε αντίτιμο. Το ερώτημα που τίθεται για τη Σερβία είναι, μήπως αυτή η πολιτική καταρρεύσει, σε περίπτωση που εξοργίσει υπερβολικά ένα από αυτά τα κέντρα εξουσίας».

Ίβιτσα Πέτροβιτς, Κένο Βέρσεκ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Η Σερβία θα συνεχίσει να πουλά όπλα σε άλλες χώρες, ανεξάρτητα από την συντριβή στην Ελλάδα του ουκρανικού αεροσκάφους που μετέφερε σερβικά πυρομαχικά για το Μπαγκλαντές, δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος τη Δημοκρατίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

«Πουλάμε όπλα για να έχουμε υψηλότερους μισθούς και συντάξεις και θα συνεχίσουμε να πουλάμε και στο Μπαγκλαντές και στην Κύπρο και στο Τόγκο και στη Σενεγάλη και σε οποιονδήποτε έχει άδεια τελικού χρήστη» ανέφερε ο Βούτσιτς κατά την παρουσίαση σερβικών οπλικών συστημάτων στον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Ελ Σίσι ο οποίος πραγματοποιεί από χθες διήμερη επίσκεψη στην Σερβία.

Ο Βούτσιτς χαρακτήρισε «αεροπορικό δυστύχημα» την συντριβή του Αντόνοφ το περασμένο Σάββατο κοντά στην Καβάλα και εξέφρασε την απορία του «γιατί τίθεται θέμα για τις εξαγωγές σερβικών όπλων».

Σημειώνεται ότι ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη Δευτέρα (18/7) αναφερόμενος στην συντριβή του Αντόνοφ ισχυρίστηκε ότι η σερβική πλευρά τήρησε όλα τα προαπαιτούμενα κατά την εξαγωγή των πυρομαχικών που μετέφερε το μοιραίο ουκρανικό μεταγωγικό αεροσκάφος.

Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών πραγματοποίησε διάβημα στο σερβικό ΥΠΕΞ, μέσω του Πρέσβη της Ελλάδας στο Βελιγράδι, διότι δεν υπήρξε πρότερη ενημέρωση των ελληνικών αρχών για την επικινδυνότητα του φορτίου που μετέφερε το Αντόνοφ.

Πηγή: ΑΜΠΕ

Προχωρούν οι εργασίες του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) στην αγροτική περιοχή των Αντιφιλίππων, όπου κατέπεσε το μοιραίο αεροσκάφος Αντόνοφ An-12, το βράδυ του περασμένου Σαββάτου. Οι συνολικά οχτώ ομάδες των πυροτεχνουργών καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια προκειμένου να επισπεύσουν τη συγκέντρωση και εκκαθάριση της περιοχής από τα πυρομαχικά που διασκορπίστηκαν μέσα στις αγροτικές εκτάσεις κατά την πρόσκρουση του αεροπλάνου.

«Είναι γεγονός ότι οι άντρες του στρατού κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους και με μεγάλη ταχύτητα. Για τον λόγο αυτό ίσως και μέσα στη μέρα να εκδώσουμε ανακοίνωση -πάντα μετά από συνεννόηση με τη διοίκηση του Τάγματος- για τις περιοχές στις οποίες έχει γίνει πλήρης εκκαθάριση, οπότε αυτές θα μπορούν να είναι πλέον προσβάσιμες σε γεωργικά μηχανήματα, αγροτικά αυτοκίνητα και πολίτες» δήλωσε ο δήμαρχος Παγγαίου Φίλιππος Αναστασιάδης προσθέτοντας: «Κάθε κομμάτι της περιοχής που ελέγχεται από τους πυροτεχνουργούς περικλείεται από συρματόπλεγμα ώστε να απαγορεύεται κάθε πρόσβαση σε αυτήν μέχρι να εκκαθαριστεί».

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό, όλα τα πυρομαχικά συγκεντρώνονται και μεταφέρονται στην Ξάνθη προκειμένου να ελεγχθούν και να καταστραφούν.

«Οι μετρήσεις δεν έδειξαν κάτι ανησυχητικό»

Την ίδια ώρα, ο κ. Αναστασιάδης εμφανίστηκε απολύτως καθησυχαστικός όσον αφορά την ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων από τις πρώτες ύλες της περιοχής όπου κατέπεσε το αεροσκάφος. «Μέχρι στιγμής, οι μετρήσεις που έγιναν δεν έδειξαν κάτι ανησυχητικό», ανέφερε ο δήμαρχος. «Δεν υπήρχε ραδιενέργεια ή άλλο βιολογικό υλικό επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Πιθανόν η φωτιά που προκλήθηκε από το αεροπλάνο να επιβάρυνε προσωρινά την περιοχή, αλλά νομίζω πως αυτό δεν είναι ανησυχητικό στοιχείο. Για τον σκοπό αυτό έχουμε συχνή επικοινωνία με αρμόδιους και με πανεπιστημιακούς, οπότε λαμβάνουμε σχετικές ενημερώσεις. Επιπλέον, έχουν ληφθεί δείγματα χώματος και νερού από την επίμαχη περιοχή, δηλαδή από το σημείο της πρόσκρουσης, οπότε και αναμένουμε τα αποτελέσματα» πρόσθεσε

Τα τελευταία 24ωρα βρίσκεται στον δήμο Παγγαίου και κλιμάκιο της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων που συγκεντρώνει στοιχεία και υλικό προκειμένου να διερευνήσει επακριβώς τις συνθήκες κάτω από τις οποίες κατέπεσε το αεροσκάφος.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Τηρήθηκαν όλες οι διαδικασίες κατά την εξαγωγή των πυρομαχικών που μετέφερε το Antonov, δήλωσε ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς σε συνέντευξη Τύπου.

Υπενθυμίζεται ότι χθες, με εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο πρέσβης της Ελλάδας στο Βελιγράδι προχώρησε σε διάβημα αναφορικά με την ανάγκη πρότερης ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς από την σερβική για την φύση του φορτίου του αεροσκάφους. Ακολούθησε διάβημα και στην Ουκρανία. Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, θα έπρεπε να είχαν ενημερωθεί για την επικινδυνότητα του φορτίου που μετέφερε το αεροσκάφος, τόσο από τη Σερβία όσο και από την Ουκρανία.

Σχολιάζοντας ο Βούτσιτς, είπε: «Δεν έχω γνώση για το διάβημα του ελληνικού ΥΠΕΞ, δεν καταλαβαίνω τον λόγο γιατί θα έπρατταν κάτι τέτοιο, αφού η Σερβία τήρησε όλες τις διαδικασίες. Όλα ήταν καθαρά σαν το δάκρυ». Επιπλέον, ανέφερε όδεν έχει ακόμα κατατεθεί κάποιο διάβημα και ότι «οι σερβικές Αρχές θα περιμένουν να δουν τι γράφει η ελληνική διακοίνωση για να μπορέσουν να πάρουν θέση».

Σημειώνεται ότι την περασμένη Κυριακή το πρωί ο υπουργός Άμυνας της Σερβίας Νέμποισα Στεφάνοβιτς ανακοίνωσε ότι το φορτίο του Antonov αποτελούνταν από 11,5 τόνους εκπαιδευτικών και φωτιστικών βλημάτων όλμου που προορίζονταν για το Μπαγκλαντές. Ο Στεφάνοβιτς ανέφερε ότι όλα έγινα νόμιμα από την σερβική πλευρά και υπήρχε το «πιστοποιητικό τελικού χρήστη» που ανέφερε ως τελικό αγοραστή το υπουργείο 'Αμυνας του Μπαγκλαντές. 

Στα σερβικά ΜΜΕ εκφράζονται πολλά ερωτήματα για την υπόθεση κυρίως για το φορτίο και τον τρόπο μεταφοράς του. Η Σερβία για περισσότερα από 20 χρόνια εξάγει όπλα και πυρομαχικά στο Μπαγκλαντές και ήταν σύνηθες η μεταφορά τους να γίνεται μέσω θαλάσσης, με πλοίο. Ιδιαίτερα όταν επρόκειτο για εκπαιδευτικά βλήματα τα οποία είναι έως και τέσσερεις φορές φθηνότερα από τα κανονικά πάντα επιλέγονταν η μεταφορά τους με πλοίο διότι η αερομεταφορά, εξαιτίας του υψηλού κόστους, ήταν ασύμφορη. Οι ειδικοί εδώ στη Σερβία θέτουν το ερώτημα: «Γιατί τώρα η ιδιωτική εταιρία Valir που φέρεται ως εξαγωγέας επέλεξε μια ασύμφορη οικονομικά οδό για την μεταφορά των εκπαιδευτικών βλημάτων;».

Γ. Οικονόμου: Άμεση η αντίδραση των ελληνικών αρχών 

Στο θέμα αναφέρθηκε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών. Όπως είπε, «η κυβέρνηση εκλήθη να διαχειριστεί άλλη δύσκολη υπόθεση, με την πτώση του αεροσκάφους Antonov».

«Από την πρώτη στιγμή ακολουθήθηκαν όλα τα σχετικά πρωτόκολλα, ενώ το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία. Ήδη έχουν περισυλλεγεί οι σοροί του πληρώματος και έχει ξεκινήσει η περισυλλογή των πυρομαχικών που διασκορπίστηκαν στο σημείο της συντριβής» ανέφερε.

Θύμισε ακόμη ότι χθες ύστερα από εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο πρέσβης της Ελλάδας στο Βελιγράδι πραγματοποίησε διάβημα αναφορικά με την ανάγκη πρότερης  ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς από την σερβική για την φύση του φορτίου του αεροσκάφους. Παράλληλα, ο  Γενικός Γραμματέας Θεμιστοκλής Δεμίρης πραγματοποίησε διάβημα για το ίδιο θέμα στον Ουκρανό Πρέσβη στην Αθήνα.

Με πληροφορίες και από ΑΠΕ-ΜΠΕ

Συνεχίζονται οι έρευνες στο σημείο συντριβής του Antonov που συνετρίβη το βράδυ του Σαββάτου ανάμεσα στους οικισμούς Αντιφίλιπποι και Παλαιοχώρι στην Ελευθερούπολη Καβάλας και είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του το οκταμελές πλήρωμα του αεροσκάφους. 

Από σήμερα, σύμφωνα με την τηλεόραση του ΣΚΑΪ, επιστρατεύεται drone του στρατού για να χαρτογραφήσει την περιοχή, όπου συνετρίβη το Αntonov, με στόχο να εντοπίσει τα διάσπαρτα βλήματα που διασκορπίστηκαν από το φορτίο του αεροσκάφους.  Από την ισχυρή έκρηξη τα βλήματα έχουν εκτοξευθεί σε ακτίνα 500 και πλέον μέτρων μακρυά μέσα στα χωράφια.

Μετά τον εντοπισμό θα ακολουθήσει είτε η περισυλλογή των βλημάτων ή θα γίνουν ελεγχόμενες εκρήξεις, ανάλογα με το τι θα προκριθεί ως πιο ασφαλές.

Η επιχείρηση θα διαρκέσει πάνω από έναν μήνα και θα περιλαμβάνει πέντε ομάδες του Τάγματος Ναρκοπεδίου Ξηράς με 36 άτομα, τα οποία θα σαρώσουν μία έκταση 1.000 στρεμμάτων.

Στο μεταξύ, ο Δήμος Παγγαίου εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία καλεί τους πολίτες που κινούνται στην περιοχή γύρω από το σημείο όπου σημειώθηκε το αεροπορικό δυστύχημα αν εντοπίσουν πυρομαχικά να ειδποιήσουν αμέσως τις Αρχές.

Ένα νέο βίντεο από τη στιγμή της πτώσης του ουκρανικού Antonov στην Καβάλα ήρθε στο φως της δημοσιότητας. Η στιγμή καταγράφεται από κάμερα ασφαλείας μιας επιχείρησης και κόβει την ανάσα. 

Όπως φαίνεται στο βίντεο, 13 λεπτά πριν από τις 11 το βράδυ, το αεροσκάφος φλέγεται κατά την πτώση του, ενώ με την πρόσκρουση στο έδαφος δημιουργείται μια τεράστια έκρηξη.

Υπενθυμίζεται ότι από την πτώση του Antonov δεν επέζησε κανένα από οκτώ μέλη του πληρώματος. 

 

Μετά το διάβημα προς τη Σερβία, το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας απέστειλε διάβημα και στην Ουκρανία για το Antonov που κατέπεσε στην Καβάλα το βράδυ του Σαββάτου. 

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με εντολή του Υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο γγ Θεμιστοκλής Δεμίρης πραγματοποίησε διάβημα στον Ουκρανό Πρέσβη στην Αθήνα, αναφορικά με την ανάγκη πρότερης ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς για την φύση του φορτίου του ουκρανικού αεροσκάφους.

Όπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, θα έπρεπε να είχαν ενημερωθεί για την επικινδυνότητα του φορτίου που μετέφερε το αεροσκάφος, τόσο από τη Σερβία όσο και από την Ουκρανία.

Εξηγήσεις από το Βελιγράδι σχετικά με το φορτίο που μετέφερε το μοιραίο αεροσκάφος Antonov που συνετρίβη το βράδυ του Σαββάτου δυτικά της Καβάλας ζητεί η Αθήνα.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο πρέσβης της Ελλάδας στο Βελιγράδι θα προχωρήσει σε διάβημα αναφορικά με την ανάγκη πρότερης ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς από την σερβική για την φύση του φορτίου του αεροσκάφους.

Υπενθυμίζεται ότι το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (ΕΣΚΕΔ) έλαβε μήνυμα από τη σερβική εταιρεία όπλων και αμυντικών συστημάτων Valir (εντολέα της μεταφοράς του συγκεκριμένου φορτίου), και σύμφωνα με την ενημέρωση, το Antonov μετέφερε τα εξής πυρομαχικά:

• εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 60mm M62,
• εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 82mm M62 και
• φωτιστικά βλήματα όλμων 82mm M67.

Την Κυριακή, ο Σέρβος υπουργός Άμυνας Νεμπόισα Στεφάνοβιτς είχε δηλώσει ότι το μεταγωγικό αεροσκάφος μετέφερε 11,5 τόνους στρατιωτικό υλικό, σημειώνοντας ότι το φορτίο του αεροσκάφους αποτελούνταν από εκπαιδευτικά βλήματα όλμων που εξήγαγε σερβική ιδιωτική εταιρία και αγοραστής ήταν το υπουργείο Άμυνας του Μπαγκλαντές. Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία εξαγωγής των πυρομαχικών ήταν νόμιμη και είχε την έγκριση του σερβικού υπουργείου Άμυνας. 

Στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων (ΕΔΑΑΠ) έχει μπει το δυστύχημα με το μοιραίο Antonov που συνετρίβη το βράδυ του Σαββάτου ανάμεσα στους οικισμούς Αντιφίλιπποι και Παλαιοχώρι στην Ελευθερούπολη Καβάλας και είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του το οκταμελές πλήρωμα του αεροσκάφους, ενώ όλες οι αρμόδιες αρχές προσπαθούν να ρίξουν φως στις πτυχές της αεροπορικής τραγωδίας.

Την ίδια ώρα, εξηγήσεις από το Βελιγράδι σχετικά με το φορτίο που μετέφερε το μοιραίο αεροσκάφος Antonov ζητεί η Αθήνα. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, με εντολή του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, ο πρέσβης της Ελλάδας στο Βελιγράδι θα προχωρήσει σε διάβημα αναφορικά με την ανάγκη πρότερης ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς από την σερβική για την φύση του φορτίου του αεροσκάφους.

«May Day»

Όπως έγινε γνωστό χθες από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας το ουκρανικού νηολογίου αεροσκάφος τύπου Antonov 12, που απογειώθηκε από τον αερολιμένα της Νις στην Σερβία με οκταμελές πλήρωμα και 11,5 τόνους επικίνδυνο φορτίο εισήλθε στις 22:09 τοπική ώρα στον ελληνικό εναέριο χώρο. Το αεροπλάνο στις 22:37 ενημέρωσε το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών - Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) ότι λόγω προβλήματος δεν θα συνεχίσει για το τελικό του προορισμό και ότι θα γυρίσει πίσω στο αεροδρόμιο αναχώρησης. Στις 22:42 πετώντας ανατολικά της Χαλκιδικής ενημέρωσε τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στην προσέγγιση Θεσσαλονίκης ότι έχει πρόβλημα στον κινητήρα νούμερο τέσσερα αναφέροντας: «may day φωτιά στον κινητήρα τέσσερα».

Η ΥΠΑ κήρυξε κατάσταση κινδύνου με την ενεργοποίηση των σχετικών διαδικασιών που προβλέπονται. Στις 22:45 το αεροσκάφος είχε συνομιλία με τον πύργο ελέγχου Καβάλας και ενημέρωσε ότι κατευθύνεται για αναγκαστική προσγείωση. Αμέσως δόθηκε άδεια προσγείωσης για το αεροδρόμιο της Χρυσούπολης στην Καβάλα. Στις 22:47 το στίγμα του αεροσκάφους  χάθηκε από τα ραντάρ της εναέριας κυκλοφορίας.

Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ενημέρωσε το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης για την κατάσταση κινδύνου και εν συνεχεία για την απώλεια επικοινωνίας και ξεκίνησε άμεσα η διαδικασία εντοπισμού, έρευνας και διάσωσης, ενώ χθες το βράδυ ανασύρθηκαν και οι οκτώ σοροί του πληρώματος.

«Το πρόβλημα εξελίχθηκε ραγδαία»

Στα αίτια της συντριβής αναφέρθηκε ο Φαίδωνας Καραϊωσηφίδης, αεροναυπηγός και εκδότης του περιοδικού «Πτήση» μιλώντας στην ΕΡΤ. Όπως είπε, «σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΥΠΑ το αεροπλάνο ανέφερε τεχνικό πρόβλημα κι αυτό που δεν ξέραμε μέχρι τώρα και αποκαλύφθηκε είναι ότι ο πιλότος δήλωσε την πρόθεσή του να επιστρέψει στη Νις δηλαδή τον τόπο αναχώρησης». Αυτό, όπως εξήγησε, ίσως είχε την σκοπιμότητα ότι ένα αεροπλάνο το οποίο είναι γεμάτο πυρομαχικά το να προσγειωθεί σε μια τρίτη χώρα θα ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα στη συνέχεια για την απελευθέρωση του φορτίου. «Θα υπήρχαν διαδικασίες τις οποίες ήθελε να αποφύγει» εκτίμησε ο κ. Καραϊωσηφίδης και πρόσθεσε: «αλλά ανάμεσα στην ώρα που δηλώνει ότι θέλει να επιστρέψει στη Νις κι ότι έχει τεχνικό πρόβλημα, πέντε λεπτά αργότερα κι ενώ ήδη βρίσκεται καθ’ οδόν για την επιστροφή του, φαίνεται ότι το πρόβλημα που υπήρχε εξελίχθηκε ραγδαία και σε εκείνο το σημείο ο πιλότος δηλώνει την πρόθεσή του να βρει αεροδρόμιο για προσγείωση εκτάκτου ανάγκης».

Μιλώντας στον ΣΚΑΪ ο κ. Καραϊωσηφίδης εξήγησε πως πιθανότατα η εξέλιξη της φωτιάς στον κινητήρα ήταν ραγδαία, πως υφίσταται σύστημα πυρόσβεσης στο αεροσκάφος αλλά - όπως χαρακτηριστικά είπε - «μη φανταζόμαστε ένα αεροπλάνο σαν πυροσβεστική υπηρεσία» αφού συνήθως υπάρχουν δύο φιάλες ανά κινητήρα που είναι κατ’ ουσίαν δύο μεγάλοι πυροσβεστήρες κι αν εξαντληθούν δεν υπάρχει πλέον τρόπος για πυρόσβεση εφόσον η φωτιά έχει επεκταθεί. «Η φωτιά είναι ό, τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε ένα αεροσκάφος», πρόσθεσε.

Κατευθυνόμενο προς την Καβάλα το αεροσκάφος κατέβηκε από τα 21.000 που ήταν το ύψος πτήσης με το οποίο ερχόταν από την Σερβία, στα 15.000 πόδια και σε χρονικό διάστημα τριών- τεσσάρων λεπτών έχασε απότομα ύψος. Σύμφωνα με τον κ. Καραϊωσηφίδη αυτό δεν αποτελεί δείγμα προσπάθειας προσγείωσης του αεροπλάνου αλλά κλιμάκωσης της βλάβης που εκδηλώθηκε πιθανώς είτε γιατί επεκτάθηκε η φωτιά είτε για χάθηκε η ισχύς και σε έναν επιπλέον κινητήρα. «Χάνει 13,5 χιλιάδες πόδια δηλαδή περίπου 4 χιλιόμετρα με αποτέλεσμα να καταλήξει» σημείωσε προσθέτοντας πως όπως αποτυπώνεται στα βίντεο που έχουμε δει, δεν πέφτει από τον ουρανό σαν πέτρα, αλλά ολισθαίνει.

Ερωτήματα 

Την ίδια ώρα, μία σειρά από ερωτήματα σχετικά με το φορτίο του αεροσκάφους και τα αίτια της συντριβής έθεσε ο πρόεδρος της Κοινωνίας Αξιών και Υποναύαρχος ε.α Στέλιος Φενέκος με ανάρτησή του στο Facebook. «Έκανε τους απαιτούμενους ελέγχους η ΥΠΑ όπως προβλέπεται; Τι δήλωσε το συγκεκριμένο αεροσκάφος στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, όσον αφορά τον προορισμό του και το επικίνδυνο φορτίο που κουβαλούσε; Πολεμικό υλικό απλώς ή νάρκες και βόμβες; Και εάν ήταν έτσι ποιος ήταν ο αποστέλλων και ο τελικός χρήστης, σύμφωνα με τις διεθνώς θεσμοθετημένες προβλέψεις;» έγραψε στην ανάρτησή του προσθέτοντας: «Όπως αποδεικνύεται, διαφορές προκύπτουν από τις δηλώσεις της σερβικής πλευράς, όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς αεροσκάφους και φορτίου και την εθνικότητα της εταιρείας που ναύλωσε το αεροσκάφος, το υλικό που κουβαλούσε, που πήγαινε, εάν η Νις ήταν ο σταθμός φόρτωσης ή απλά σταμάτησε εκεί ήδη φορτωμένο για ανεφοδιασμό προερχόμενο από Ουκρανία (λόγω μειωμένων αποθεμάτων καυσίμων στην Ουκρανία), εάν γνώριζαν οι Σερβικές αρχές για το φορτίο και τον προορισμό του (που πήγαινε τελικά; Ιορδανία, Συρία, σε χώρα του Κόλπου;).

Σημείωσε ακόμη πως «υπάρχει αρμόδια διεύθυνση στην ΥΠΑ με την συγκεκριμένη ευθύνη ελέγχων και δίνει εγκρίσεις ή όχι επί των υπερπτήσεων της Ελληνικής επικράτειας εάν απαιτείται και έχει αμφιβολίες» και πως «αφενός έχουμε το δικαίωμα να ρωτάμε και να γνωρίζουμε για τα φορτία τα επικίνδυνα και να εγκρίνουμε ή όχι, αφετέρου οι εταιρείες έχουν την υποχρέωση να μας το αναφέρουν».

«Ελπίζω να αναλάβουμε σήμερα τις ευθύνες μας ως κυρίαρχο κράτος και να διερευνήσουμε πλήρως την υπόθεση αυτή, για την οποία οι πρώτες ενδείξεις είναι αντιφατικές» κατέληξε ο κ. Φενέκος.

Υπενθυμίζεται ότι το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας & Διάσωσης (ΕΣΚΕΔ) έλαβε μήνυμα από τη σερβική εταιρεία όπλων και αμυντικών συστημάτων Valir (εντολέα της μεταφοράς του συγκεκριμένου φορτίου), και σύμφωνα με την ενημέρωση, το Antonov μετέφερε τα εξής πυρομαχικά:

• εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 60mm M62,
• εκπαιδευτικά βλήματα όλμων 82mm M62 και
• φωτιστικά βλήματα όλμων 82mm M67.

Την Κυριακή, ο Σέρβος υπουργός Άμυνας Νεμπόισα Στεφάνοβιτς είχε δηλώσει ότι το μεταγωγικό αεροσκάφος μετέφερε 11,5 τόνους στρατιωτικό υλικό, σημειώνοντας ότι το φορτίο του αεροσκάφους αποτελούνταν από εκπαιδευτικά βλήματα όλμων που εξήγαγε σερβική ιδιωτική εταιρία και αγοραστής ήταν το υπουργείο Άμυνας του Μπαγκλαντές. Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία εξαγωγής των πυρομαχικών ήταν νόμιμη και είχε την έγκριση του σερβικού υπουργείου Άμυνας. 

Δ. Σαρηγιάννης: Δειγματοληπτικοί έλεγχοι για να είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει πρόβλημα μόλυνσης 

Την ανάγκη να υπάρξουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι από το σημείο της συντριβής για διάστημα ενός ή δύο μηνών υπογράμμισε από την πλευρά του ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής Δημοσθένης Σαρηγιάννης. Όπως εξήγησε ο κ. Σαρηγιάννης σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ, «τόσο από την καύση των εκρηκτικών όσο και των πλαστικών και μεταλλικών μερών του αεροσκάφους εκλύονται ουσίες που μπορούν να έχουν τοξικό περιεχόμενο. Αυτές στο μεγαλύτερό τους ποσοστό καταπίπτουν στο έδαφος». 

Για τον λόγο αυτό, όπως είπε, «καλό είναι να υπάρχει μία δειγματοληψία, σε ακτίνα περίπου 1 χλμ. γύρω από το σημείο της πτώσης... για 1-2 μήνες για να είμαστε σίγουροι, καθώς αυτές οι ουσίες δεν βιοδιασπώνται εύκολα, για να είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μόλυνσης».

Σημειώνεται πως - όπως ανέφερε κατά τη χθεσινή έκτακτη ενημέρωση σχετικά με το δυστύχημα ο εκπρόσωπος Τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, επιπυραγός Γιάννης Αρτοποιός - από τις πρώτες μετρήσεις που έγιναν στο σημείο της συντριβής δεν εντοπίστηκαν επικίνδυνες ουσίες.

Εντοπίστηκαν και ανασύρθηκαν και οι οκτώ σοροί των μελών του πληρώματος του μοιραίου Antonov που συνετρίβη το βράδυ του Σαββάτου ανάμεσα στους οικισμούς Αντιφίλιπποι και Παλαιοχώρι στην Ελευθερούπολη Καβάλας. Τα 8 μέλη του πληρώματος που επέβαιναν στο αεροσκάφος ήταν ουκρανικής καταγωγής. Σε εξέλιξη βρίσκεται η μεταφορά των σορών στο Γ.N. Κομοτηνής, ενώ ο διοικητής του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ) ανέφερε ότι είναι πιθανό να έχει βρεθεί το ένα μαύρο κουτί του αεροσκάφους.

Κατόπιν αιτήματος από το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (ΕΣΚΕΔΙΚ) διατέθηκε όχημα από τις Ένοπλες Δυνάμεις για τη μεταφορά των σορών από τη περιοχή του δυστυχήματος. Νωρίτερα έγινε γνωστό ότι δεν υπάρχουν επικίνδυνες ή τοξικές ουσίες στο σημείο της συντριβής.

Στη διάρκεια της δεύτερης φάσης της επιχείρησης συμμετείχε ειδικευμένο προσωπικό του ελληνικού στρατού και 30 πυροσβέστες για τη δημιουργία οδών ασφαλούς διέλευσης και μεταφοράς σορών σε χώρο απολύμανσης. Στις έρευνες για τον εντοπισμό και την ανάσυρση των σορών συνέδραμαν όλες οι δυνάμεις της Πολιτικής Προστασίας καθώς και δυνάμεις της ΕΛΑΣ, της τοπικής αυτοδιοίκησης και του ΕΚΑΒ καθώς και το ελικόπτερο του ενιαίου συντονιστικού κέντρου έρευνας και διάσωσης.

Νωρίτερα, ο εκπρόσωπος τύπου του Πυροσβεστικού Σώματος, επιπυραγός, Γιάννης Αρτοποιός, έκανε γνωστό πως δεν εντοπίστηκαν επικίνδυνες ουσίες στην περιοχή όπου κατέπεσε χθες το αεροσκάφος και πρόσθεσε πως στην περιοχή έχει μεταβεί κλιμάκιο επιθεωρητών περιβάλλοντος.

Μετά από τη διαπίστωση για μη ύπαρξη Ράδιο-Βιοχημικών και Πυρηνικών ουσιών, το ΤΕΝΞ εισήλθε στη περιοχή της συντριβής, προκειμένου να ερευνήσει και να σημάνει τα βλήματα. Θα ακολουθήσει συγκέντρωση και απομάκρυνση ή επί τόπου εξουδετέρωσή τους.

ΥΠΑ: Το χρονικό της συντριβής του Antonov

Το χρονικό της συντριβής του Antonov δυτικά της Καβάλας, από την στιγμή που εισήλθε στον ελληνικό εναέριο χώρο, μέχρις ότου ανέφερε πρόβλημα στον κινητήρα και εν συνεχεία χάθηκε από τα ραντάρ, παρέθεσε η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας σε ανακοίνωση που εξέδωσε σχετικά με το δυστύχημα.

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, το ουκρανικού νηολογίου αεροσκάφος τύπου Antonov 12, απογειώθηκε από τον αερολιμένα της Νις στην Σερβία με οκταμελές πλήρωμα και 11,5 τόνους επικίνδυνο φορτίο (dangerous goods). Σύμφωνα με το σχέδιο πτήσης που είχε καταθέσει στις αρμόδιες αρχές της Σερβίας, το αεροσκάφος θα πραγματοποιούσε πτήση cargo προς το Μπανγκλαντές (Ντάκα) με ενδιάμεσους σταθμούς την Ιορδανία (Αμμάν) και την Σαουδική Αραβία (Ριάντ).

Στον ελληνικό εναέριο χώρο εισήρθε στις 22:09 τοπική ώρα. Το αεροπλάνο στις 22:37 ενημέρωσε το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών - Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) ότι λόγω προβλήματος (operation reasons) δεν θα συνεχίσει για το τελικό του προορισμό και ότι θα γυρίσει πίσω στο αεροδρόμιο αναχώρησης. Στις 22:42 πετώντας ανατολικά της Χαλκιδικής ενημέρωσε τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στην προσέγγιση Θεσσαλονίκης ότι έχει πρόβλημα στον κινητήρα νούμερο τέσσερα αναφέροντας: «may day φωτιά στον κινητήρα τέσσερα».

Η ΥΠΑ άμεσα κήρυξε κατάσταση κινδύνου με την ενεργοποίηση των σχετικών διαδικασιών που προβλέπονται. Στις 22:45 το αεροσκάφος είχε συνομιλία με τον πύργο ελέγχου Καβάλας και ενημέρωσε ότι κατευθύνεται για αναγκαστική προσγείωση. Αμέσως δόθηκε άδεια προσγείωσης για το αεροδρόμιο της Χρυσούπολης στην Καβάλα. Στις 22:47 το στίγμα του αεροσκάφους  χάθηκε από τα ραντάρ της εναέριας κυκλοφορίας.

Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ενημέρωσε το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης για την κατάσταση κινδύνου και εν συνεχεία για την απώλεια επικοινωνίας και ξεκίνησε άμεσα η διαδικασία εντοπισμού, έρευνας και διάσωσης. Παράλληλα κινητοποιήθηκαν όλοι οι αρμόδιοι φορείς (Πυροσβεστική Υπηρεσία, Ελληνική Αστυνομία, Πολιτική Προστασία, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και τοπικοί φορείς) για την απώλεια στίγματος του αεροπλάνου στην ευρύτερη περιοχή της Καβάλας.

Σύμφωνα με την ΥΠΑ, για το αεροπορικό δυστύχημα έχει επιληφθεί η Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων (ΕΔΑΑΠ).