200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821

Ολοκληρώνοντας τον κύκλο των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, ο φορέας πολιτισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που μετρά δύο δεκαετίες δράσης και προσφοράς, φέρνει το φιλότεχνο κοινό της πόλης σε επαφή με έργα επιφανών ζωγράφων που γέννησε το φιλελληνικό κίνημα. Τη θεματική έκθεση «Θησαυροί Φιλελληνικής Ζωγραφικής» που για πρώτη φορά παρουσιάζει το σύνολο της Συλλογής του Ιδρύματος Αντώνιος Ε. Κομνηνός, εγκαινίασε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη.

Όπως ανέφερε στον χαιρετισμό της, η Λίνα Μενδώνη:

«Η Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε την καταληκτική εκδήλωση μιας μακρόχρονης διαδικασίας αφύπνισης, επαναπροσδιορισμού και ωρίμανσης της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, που οικοδομήθηκε πάνω στα γλωσσικά, αξιακά, ιδεολογικά και εν γένει πολιτισμικά και συμβολικά θεμέλια του αρχαίου παρελθόντος, όπως αυτό επιβίωσε στην ιστορική μνήμη, αλλά και στο συναίσθημα των νεότερων Ελλήνων, καλλιεργήθηκε από τον Ευρωπαϊκό και Νεοελληνικό Διαφωτισμό, ανακαλύφθηκε εκ νέου, ερμηνεύθηκε και εξιδανικεύτηκε από τα ρεύματα κλασικισμού και ρομαντισμού στην Ευρώπη διαμέσου της Αναγέννησης. Αυτή ακριβώς η αντίληψη αποτέλεσε την αφετηρία και τη βάση του διεθνούς κινήματος του Φιλελληνισμού, που ξεκίνησε από τον πνευματικό κόσμο της Δύσης και μέσω της τέχνης -ζωγραφικής, ποίησης και λογοτεχνίας- απέκτησε ισχυρά ερείσματα στη διεθνή κοινή γνώμη, ασκώντας εν συνεχεία ισχυρές πιέσεις στις δυτικές κυβερνήσεις να παρέμβουν ενεργά και να συμβάλουν έμπρακτα στην ελληνική υπόθεση.

Οι χαρακτηριστικές αυτές πτυχές του φιλελληνικού κινήματος διαπνέουν έντονα το έργο πολλών Ευρωπαίων και Ελλήνων ζωγράφων της εποχής, επηρεάζοντας άμεσα και έμμεσα την έμπνευση της θεματογραφίας τους, και δημιουργώντας ένα ρεύμα που εκτός από καλλιτεχνικό είναι και έντονα ακτιβιστικό. Δείγματα αυτού του ρεύματος, πραγματικά αριστουργήματα της ευρωπαϊκής ζωγραφικής, συχνά μνημειακού χαρακτήρα και διαστάσεων, που συχνά υπογράφονται από μεγάλους και γνωστούς δημιουργούς διαφόρων εθνικοτήτων, Γερμανούς, Γάλλους, Άγγλους, Ιταλούς, Δανούς, αλλά και κάποιους Έλληνες, φιλοξενούνται σήμερα σε μεγάλα μουσεία του κόσμου. Ένας σημαντικός αριθμός έργων, πολλά από τα οποία, δημιουργήματα επιφανών καλλιτεχνών, παρουσιάζονται στην έκθεση που εγκαινιάζουμε, προερχόμενα από τη Συλλογή του Ιδρύματος Αντώνιος Ε. Κομνηνός. Πρόκειται για μια έκθεση, που μέσα από τριάντα τρία έργα, στα οποία εκπροσωπούνται καλλιτέχνες διαφόρων εθνικοτήτων, και διαφορετικές ιδεολογικές και τεχνοτροπικές προσεγγίσεις, ανθολογεί το φιλελληνικό ρεπερτόριο με άρτιο, πλήρη, όσο και συναρπαστικό τρόπο, προσφέροντας στον επισκέπτη από κοινού αισθητική απόλαυση και γνώση». Η Υπουργός συνεχάρη όλους τους συντελεστές της διοργάνωσης αλλά και τη διεύθυνση του Τελλόγλειου Ιδρύματος για την εξωστρεφή δράση του.

Τα εγκαίνια της έκθεσης χαιρέτισαν, επίσης, ο Υφυπουργός Μακεδονίας - Θράκης Σταύρος Καλαφάτης, ο Πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νίκος Παπαϊωάννου, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Αντώνιος Κομνηνός, η Γενική Διευθύντρια του Τελλόγλειου Ιδρύματος Αλεξάνδρα Γουλάκη Βουτυρά, η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης Φανή Μαρία Τσιγκάκου.

Η έκθεση περιλαμβάνει έργα φιλελληνικής ζωγραφικής με ιδιαίτερο εθνικό συμβολισμό, έργα που συνθέτουν μια συνοπτική τοιχογραφία της νεότερης Ελλάδας μέσα από το φίλτρο του εικαστικού φιλελληνισμού. Είναι φιλοτεχνημένα από τους επιφανέστερους Ευρωπαίους ζωγράφους του 19ου αιώνα που συνδέθηκαν με το φιλελληνικό κίνημα, στα οποία οι δημιουργοί αποτύπωσαν τη γη της Ελλάδας, τους πρωταγωνιστές του 1821, τα γεγονότα και τις πράξεις ηρωισμού, αυτοθυσίας και γενναιότητας που συνδέονται με τον αγώνα και την πρώτη περίοδο της Ανεξαρτησίας. Μετά την επιτυχημένη παρουσίαση μέρους της συλλογής του Ιδρύματος Αντώνιος Ε. Κομνηνός στο Μπενάκειο Μουσείο στην Αθήνα, η συλλογή εκτίθεται ως σύνολο στη Θεσσαλονίκη και ολοκληρώνει τον κύκλο των επετειακών εκθέσεων του Τελλόγλειου Ιδρύματος για την Εθνική Ανεξαρτησία.

Η άρτια ανθολόγηση του φιλελληνικού ρεπερτορίου και η συνύπαρξη ποικίλων ιδεολογικών και τεχνοτροπικών προσεγγίσεων από καλλιτέχνες διαφορετικών εθνικοτήτων που περιέχει η έκθεση, προσφέρουν στον θεατή εκτός από αισθητική ικανοποίηση, ένα μάθημα ιστορίας της τέχνης. Η έκθεση που θα διαρκέσει έως τις 29 Ιανουαρίου 2023 πλαισιώνεται από πλούσια εικονογραφημένη δίγλωσση έκδοση.

naftemporiki.gr

της Χρύσας Χρονοπούλου

Φιλόλογος - συγγραφέας

Ήταν 6 Σεπτεμβρίου του 1833 όταν οι Βαυαροί συνελάμβαναν τον Γέρο του Μωριά μαζί με άλλους αγωνιστές της Επανάστασης. Μια ημερομηνία ντροπής για το ελληνικό κράτος.

Μετά την δολοφονία του Καποδίστρια στην χώρα επικράτησε χάος. Οι ξένες δυνάμεις το κατασκεύασαν για να πείσουν τους Έλληνες ότι είναι ανίκανοι να κυβερνηθούν ή να κυβερνήσουν και έχουν την ανάγκη των ξένων προστατών. Ο Κολοκοτρώνης,  για να ησυχάσει ο τόπος, συμφώνησε να έλθει στην Ελλάδα ως βασιλιάς ο Όθων. Ο Όθων ήταν ανήλικος και μέχρι την ενηλικίωσή του από το 1832 ως το 1835 η Ελλάδα κυβερνήθηκε από μια αντιπροσωπεία Βαυαρών: τον Άρμανσμπεργκ, τον Μάουερ, τον Έιντεκ, τον Γκρένερκαι τον Άμπελ. 

Οι άνθρωποι αυτοί, υπηρετώντας το σχέδιο της Ιεράς Συμμαχίας, αμέσως βάλθηκαν να απογυμνώσουν τους Έλληνες από τους ήρωές τους. Ένας λαός χωρίς ήρωες είναι ένας χαμένος λαός. Για τον σκοπό αυτόν ο Κολοκοτρώνης, ο Πλαπούτας, ο Τζαβέλας, ο Νικηταράς και άλλοι αγωνιστές οδηγήθηκαν σε άδικη δίκη με την κατηγορία ότι αυτοί με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη συνωμοτούσαν κατά του Όθωνα. Βρέθηκαν και οι ψευδομάρτυρες, ντόπιοι γραικύλοι, να υποστηρίξουν τα σχέδιά τους.

Ο Κολοκοτρώνης ήταν ο πρώτος που έπρεπε να εξαφανισθεί, γιατί υπήρξε υποστηριχτής του Καποδίστρια και φίλος των Ρώσων. Ο ήρωας συνελήφθη στις 6 Σεπτεμβρίου του 1833 μαζί με τον Πλαπούτα, τον Τζαβέλα, τον Νικηταρά και άλλους αγωνιστές. Φυλακίσθηκε στο Παλαμήδι σε ηλικία 63 ετών. Στις 16 Απριλίου του 1834, ξεκίνησε η δίκη του, η οποία έγινε στο παλιό τζαμί του Ναυπλίου, της  πρώτης πρωτεύουσας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, και τελείωσε στις 26 Μαΐου του 1834. Η ποινή για τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα ήταν εκτέλεση στη λαιμητόμο εντός 24 ωρών. Στο άκουσμά της το ακροατήριο έμεινε άναυδο.

Πρόεδρος του δικαστηρίου ήταν ο Αναστάσιος Πολυζωίδης από το Μελένικο Σερρών, ο οποίος αρχικά πίστεψε στην ενοχή των κατηγορουμένων. Μέλη του δικαστηρίου ήταν οι Γ. Τερτσέτης, ο Δ. Σούτσος, ο Α. Βούλγαρης και ο Φ. Φραγκούλης. Ο αντιβασιλέας Μάουερ είχε εκ των προτέρων αποφασίσει να πάρει τα κεφάλια των δύο ηρώων. Για την ευόδωση των σκοπών του είχε μαζί του τον υπουργό Δικαιοσύνης Κ. Σχινά και τον εισαγγελέα της έδρας, κάποιον Άγγλο Μάσoν.

Όταν η ακροαματική διαδικασία ολοκληρώθηκε, ο Πολυζωίδης ως πρόεδρος κάλεσε το δικαστήριο σε διάσκεψη. Πρώτος πήρε τον λόγο ο Τερτσέτης και μίλησε για την αθωότητα των δύο πολέμαρχων. Ο Σούτσος που ήταν γαμπρός του Σχινά, ψήφισε υπέρ της καταδίκης σε θάνατο. Το ίδιο ο  Βούλγαρης και ο Φραγκούλης, οι οποίοι μάλιστα έσπευσαν στον υπουργό Δικαιοσύνης για να δουν τι θα κάνουν. Αυτός έξαλλος έστειλε αστυνομικούς κλητήρες να φέρουν πίσω τους δύο αντιρρησίες, Τερτσέτη και Πολυζωίδη, που στο μεταξύ είχαν γυρίσει στα σπίτια τους.

Ο Σχινάς σπεύδει στο δικαστήριο και διατάσσει τους δύο διαφωνούντες να υπογράψουν τη θανατική καταδίκη.

«Προτιμώ να μου κόψετε το χέρι!», απαντά ο Πολυζωίδης.

«Δεν θα με έχετε συνεργό στον φόνο δύο αθώων ανθρώπων», λέει ψύχραιμα ο Τερτσέτης.

Έξαλλος ο υπουργός Δικαιοσύνης παραγγέλλει στους αστυνομικούς κλητήρες να χρησιμοποιήσουν τις ξιφολόγχες για να σύρουν τους δύο νομικούς στην αίθουσα του δικαστηρίου. Οι χωροφύλακες εκτελούν την εντολή. Χτυπούν τους δικαστές και τους σκίζουν τα ρούχα. Ο Πολυζωιδης είπε:

«Το σώμα μου δύνασθε να το κάμητε όπως θέλετε, αλλά τον στοχασμόν μου, την συνείδησίν μου, δεν θα δυνηθήτε να τα παραβιάσητε».

Η απόφαση προκάλεσε μεγάλο σάλο. Λίγες ώρες αργότερα η βαυαρική αντιβασιλεία υποχρεώθηκε να μετατρέψει την ποινή σε κάθειρξη. Με την ενηλικίωσή του ο Οθων -αυτός «ο νεαρός Βαυαρός βλαξ», όπως τον αποκαλούσε ο Κάρολος Μαρξ- έδωσε χάρη. Τόσο ο Τερτσέτης όμως όσο και ο Πολυζωίδης απολύθηκαν από τις θέσεις τους και οδηγήθηκαν σε δίκη για την ηρωική τους στάση κατά της αδικίας και της πολιτικής σκοπιμότητας. 

Την Κυριακή, 31 Ιουλίου 2022, ολοκληρώθηκε η έκθεση «EΠΑΝΑCΥΣΤΑΣΗ ’21: η πλωτή έκθεση» με κειμήλια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου από τον ναυτικό Αγώνα κατά την Επανάσταση του 1821. Το γεγονός εορτάστηκε με τελετή που έλαβε χώρα στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης (ευγενώς διατεθέν από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού) στο Παλαιό Φάληρο, εμπρός από το θρυλικό θωρηκτό «Αβέρωφ».

Η έκθεση έχει ενταχθεί στο πλαίσιο των επετειακών δράσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και συνδιοργανώθηκε από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, το Κοινωφελές Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» και την Τράπεζα Πειραιώς. Φιλοξενήθηκε στο εκπαιδευτικό ιστιοφόρο σκάφος «Μάνια» του Ναυτικού Λυκείου «Τσάκος Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Ναυτικών Σπουδών» (TEENS), το οποίο διέπλευσε το Αιγαίο από τις 26 Ιουνίου επισκεπτόμενο 14 νησιά και μεταφέροντας κειμήλια, όπως ο Σταυρός του Μιαούλη, το Ευαγγέλιο της Σαμοθράκης, επαναστατικές σημαίες, ναυτικά όργανα και όπλα, ημερολόγια και σηματολόγια πλοίων του Αγώνα.

Τα νησιά, τα οποία επισκέφθηκε η πλωτή έκθεση, σε μία συνολική διαδρομή 640 ναυτικών μιλίων, ήταν, κατά τη σειρά του δρομολογίου: η Χίος (Χώρα και Καρδάμυλα), οι Οινούσσες, η Λέσβος, η Λήμνος, η Σαμοθράκη, ο Άγιος Ευστράτιος, η Σκύρος, τα Ψαρά, η Σύρος, οι Σπέτσες, η Ύδρα, ο Πόρος και η Αίγινα. Λόγω των εξαιρετικά δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν την τρίτη εβδομάδα του ταξιδιού, η προγραμματισμένη προσέγγιση στην Άνδρο δεν πραγματοποιήθηκε. Σε όλα τα λιμάνια κατάπλου της πλωτής έκθεσης, η υποδοχή του κοινού υπήρξε ενθουσιώδης και συγκινητική, με τον αριθμό των επισκεπτών να ανέρχεται στις 4.000.

Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Γιάννη Πλακιωτάκη με τιμώμενα πρόσωπα τον Αρχηγό ΓΕΝ Αντιναύαρχο Στυλιανό Πετράκη ΠΝ και τον Αρχηγό του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής Αντιναύαρχο ΛΣ Γεώργιο Αλεξανδράκη.

Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Καπετάν Παναγιώτης Ν. Τσάκος, ιδρυτής του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος», ο κ. Ευθύμιος Μητρόπουλος, Πρόεδρος του Ιδρύματος, οι Αντιναύαρχοι Στυλιανός Πετράκης ΠΝ και Γεώργιος Αλεξανδράκης ΛΣ, η κ. Μαριέττα Μινώτου, Α΄ Αντιπρόεδρος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος και ο κ. Γεώργιος Χαντζηνικολάου, Πρόεδρος του Δ.Σ. της Τράπεζας Πειραιώς.

Μία πρώτη αποτίμηση της συνολικής δράσης έκανε η κ. Δήμητρα Κουκίου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, η οποία ήταν επικεφαλής, από την πλευρά του ΕΙΜ, σε όλη τη διάρκειά της.

Ακολούθησε σύντομη ομιλία της κ. Μαρίας Ευθυμίου, Καθηγήτριας Ιστορίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η οποία και έκανε ομιλίες σχετικές με την Επανάσταση του ΄21 στα περισσότερα νησιά που επισκέφθηκε η Έκθεση.

Στη συνέχεια προβλήθηκε βίντεο ανασκόπησης των κυριότερων στιγμιότυπων της Έκθεσης καθ’ όλη τη θαλασσινή διαδρομή της.

Εκ μέρους του Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» απονεμήθηκαν αναμνηστικοί θυρεοί στους τιμώμενους Αρχηγούς και στον Πρόεδρο της Τράπεζας Πειραιώς.

Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από μουσικό πρόγραμμα με τραγούδια και παραδοσιακούς χορούς.

Τον συντονισμό είχε αναλάβει η δημοσιογράφος κ. Μαρία Βασσάρα.

Την τελετή τίμησαν με την παρουσία τους η Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ζέττα Μακρή, ο Πρέσβυς του Ηνωμένου Βασιλείου κ. Matthew Lodge, ο πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης, ο πρώην Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Στρατηγός Αλκιβιάδης Στεφανής, ο πρώην Αναπληρωτής Υπουργός και νυν Βουλευτής κ. Γεώργιος Κουμουτσάκος, ο Κεντρικός Λιμενάρχης Πειραιώς Αρχιπλοίαρχος ΛΣ  Σπυρίδων Ευαγγελίδης, εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών Πειραιώς και Παλαιού Φαλήρου, δημοσιογράφοι και πλήθος εκλεκτών προσκεκλημένων.    

[email protected]

«Την επόμενη τουριστική περίοδο το σπήλαιο των Πετραλώνων,  όπως και το Μουσείο, θα δεχθούν και πάλι τους πολυπληθείς επισκέπτες τους. Ο προγραμματισμός της υπηρεσίας είναι το σπήλαιο να αποδοθεί τον Μάιο και το μουσείο τον Αύγουστο της επόμενης χρονιάς», δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, κατά τη διάρκεια αυτοψίας που πραγματοποίησε χθες.

Όπως είπε η Λίνα Μενδώνη, «το σπήλαιο και το μουσείο των Πετραλώνων πρέπει να λειτουργήσουν ξανά, καθώς αποτελούν σημαντικό πολιτιστικό και οικονομικό πόρο για την περιοχή και την ευρύτερη περιφέρεια. Σήμερα, βρήκαμε λύσεις για θέματα που καθυστερούσαν τις εργασίες στο σπήλαιο, ώστε να επισπευστούν οι διαδικασίες της απόδοσης του στο κοινό. Το έργο στο μουσείο βρίσκεται σε ικανοποιητικό στάδιο. Δώσαμε, επίσης, οδηγίες για ένα θέμα που δεν είχε αντιμετωπιστεί από την υφιστάμενη μελέτη: Την ένταξη στον σχεδιασμό της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων. Ζήτησα να επισπευστούν οι διαδικασίες, ώστε ολόκληρος ο χώρος να είναι λειτουργικός εντός της επόμενης τουριστικής περιόδου. Παράλληλα, από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού εκπονούνται οι μελέτες ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου του σπηλαίου και του μουσείου, για να χρηματοδοτηθούν στην επόμενη προγραμματική περίοδο  ώστε  ο χώρος να αποκτήσει την ποιότητα και τη σημασία που του αξίζει».

Στο σπήλαιο Πετραλώνων είναι σε εξέλιξη το έργο «Ανάδειξη του Σπηλαίου Πετραλώνων και Αναβάθμιση των Υποδομών του», προϋπολογισμού 1.053.848 ευρώ, με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας – ΕΣΠΑ 2014-2020.

Παράλληλα, ολοκληρώνεται το ψηφιακό έργο «Ανάπτυξη ψηφιακής  πλατφόρμας και εργαστηρίου ανοικτής  θέασης για την ανάδειξη, τεκμηρίωση και συντήρηση του σπηλαίου Πετράλωνων», με προϋπολογισμό 195.031 ευρώ και χρηματοδότηση στο πλαίσιο της Δράσης «Ειδικές Δράσεις «ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ» – «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΥΛΙΚΑ» – «ΑΝΟΙΧΤΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ» του ΕΠΑΝΕΚ 2014-2020. Επίσης, ολοκληρώνεται η ωρίμανση των μελετών αποκατάστασης και ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου και των κτηριακών εγκαταστάσεων του σπηλαίου. Δόθηκε, επίσης, λύση για τη λειτουργία του αναψυκτηρίου μέσω του ΟΔΑΠ με τη συνεργασία του Δήμου Αριστοτέλη.

Στο Μουσείο βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο «Επανέκθεση συλλογών Μουσείου Πετραλώνων», με προϋπολογισμό 529.200 ευρώ που χρηματοδοτείται χ από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας – ΕΣΠΑ 2014-2020.

Εντός του Ιουλίου, η Εφορεία θα καταθέσει συμπληρωματική πρόταση για την ενοποίηση του ύφους των εκθεσιακών ενοτήτων. Το έργο προσβασιμότητας για ΑμΕΑ τόσο στο  μουσείο, όσο και στο  σπήλαιο, εντάσσεται από το ΥΠΠΟΑ για να χρηματοδοτηθεί  από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Χθες το απόγευμα, η Λίνα Μενδώνη εγκαινίασε στο Παλαιό Κτήριο του μετοχιακού συγκροτήματος Νέων Φλογητών την έκθεση «Η Επανάσταση του 1821 στη Χαλκιδική». Η έκθεση προσφέρει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να βρεθεί «εικονικά» στο επίκεντρο των γεγονότων της επανάστασης της Χαλκιδικής, να απολαύσει εκθέματα όπως όπλα και εξαρτήματα των αγωνιστών, να μελετήσει επιστολές από το οικογενειακό αρχείο του Εμμανουήλ Παπά, αλλά και να αντλήσει μέσω μίας διαδραστικής πολυμεσικής εφαρμογής πλούσιες και τεκμηριωμένες πληροφορίες γύρω από τον αγώνα της επανάστασης της περιοχής.

Στον χαιρετισμό της, η Λίνα Μενδώνη ανέφερε: «Στο Παλαιό Κτήριο του μετοχιακού συγκροτήματος φιλοξενείται και ανοίγει σήμερα επίσημα τις πύλες της για το κοινό μία νέα, ιδιαίτερα σημαντική και ενδιαφέρουσα περιοδική έκθεση, με την οποία ολοκληρώνεται ο κύκλος των επετειακών εκδηλώσεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για τη συμπλήρωση 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Του μεγάλου εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, που οδήγησε στην αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού και στη δημιουργία του ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους. Ενός αγώνα, που για σημαντικές περιοχές του Ελληνισμού, όπως η Μακεδονία, υπήρξε εξαιρετικά επίπονος και μακροχρόνιος, καθώς η πολυπόθητη ένταξη στον ελεύθερο εθνικό κορμό δεν ήρθε παρά έναν αιώνα περίπου αργότερα από τη νότια Ελλάδα ή και περισσότερο, απαιτώντας στο διάστημα αυτό πολλαπλές προσπάθειες, επανειλημμένες απογοητεύσεις και μεγάλες θυσίες, που ωστόσο δεν έκαμψαν ποτέ το φρόνημα και την πίστη των τοπικών ελληνικών πληθυσμών.

Η τεκμηριωμένη ιστορικά παρουσίαση του αγώνα του 1821 στη Χαλκιδική, με ιδιαίτερη έμφαση ταυτόχρονα στον ανθρώπινο παράγοντα, αποτελεί τον πρωταρχικό σκοπό της συγκεκριμένης έκθεσης. Μιας έκθεσης, που παράλληλα με την αφήγηση των στρατιωτικών γεγονότων μέσα από όπλα, χάρτες, έντυπα και άλλα κειμήλια και αντικείμενα της εποχής, επιδιώκει να φέρει στο προσκήνιο τα πρόσωπα και τις ιστορίες των επώνυμων και ανώνυμων αγωνιστών, το πατριωτικό τους σθένος, τον ενθουσιασμό, τη δίψα και την προσδοκία για ελευθερία και εθνική δικαίωση, αλλά και την απογοήτευσή τους από την αποτυχημένη έκβαση του άνισου αγώνα, που επέφερε τεράστιο πόνο και δεινά στον απλό λαό της Χαλκιδικής».

Στην αυτοψία των χὠρων συνόδευσαν την Υπουργό ο Δήμαρχος Αριστοτέλη Στέλιος Βαλιάνος, ο προϊστάμενος της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας Αντρέας Ντάρλας, ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Ορους Γιώργος Σκιαδαρέσης και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟΑ.

[email protected]

Στον Ναό του Αγίου Νικολάου, από τον οποίο ξεκίνησε η Επανάσταση στις Σπέτσες, στις 3 Απριλίου του 1821, έγιναν χθες (25/6) τα εγκαίνια του χώρου της Βιβλιοθήκης-Αρχείου της μονής, με χορηγία της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».

Στο σημείο που κάποτε ήταν το σχολαρχείο του νησιού, βρίσκονται σήμερα συγκεντρωμένες σπάνιες ιστορικές και εκκλησιαστικές εκδόσεις, άρτια συντηρημένες και προσβάσιμες στο κοινό. Πρόκειται ουσιαστικά για την ανασύσταση του παλιού εκπαιδευτικού χώρου με μια νέα ματιά, με τον πρώτο ερευνητή να φθάνει αύριο στις Σπέτσες για να ξεκινήσει τη μελέτη στο περιεχόμενο της Βιβλιοθήκης.

Στη συνέχεια η πρόεδρος της Επιτροπής εξήγησε ότι τόσο η συγκεκριμένη δράση, όσο και όλες όσες υλοποιήθηκαν από την Επιτροπή το τελευταίο εξάμηνο, χρηματοδοτήθηκαν από το πλεόνασμα που προέκυψε με την ολοκλήρωση της επετειακής χρονιάς. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «χρήματα που προήλθαν από την κοινωνία και επιστρέφουν στην κοινωνία με τη μορφή δράσεων που έχουν ένα χειροπιαστό αποτέλεσμα: για την υγεία, τους νέους ανθρώπους, τις ευπαθείς ομάδες, την επιστήμη, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση».

Από την πλευρά του, ο Αρχιμανδρίτης και πρόεδρος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Γρηγόριος Νανακούδης, ευχαρίστησε την Επιτροπή, για την άριστη και αποτελεσματική συνεργασία, τονίζοντας ότι η Βιβλιοθήκη «δεν είναι απλώς ένα αποθετήριο παλαίτυπων βιβλίων που συντηρήσαμε και φυλάξαμε, αλλά ένας χώρος παιδείας, επικοινωνίας, διαφύλαξης της γλώσσας και της σπουδαίας παράδοσης του νησιού μας».

Η εκδήλωση των εγκαινίων ξεκίνησε με την τέλεση αγιασμού από τον Μητροπολίτη Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης, Εφραίμ, ενώ την ξενάγηση στο χώρο της Βιβλιοθήκης έκανε ο αρχιτέκτονας και υπεύθυνος του έργου Γιάννης Δέδες.

Η εκδοτική συλλογή περιλαμβάνει 157 παλαίτυπα και 5.000 τόμους θεολογικού και ιστορικού περιεχομένου. Ξεχωρίζει η έκδοση με ψαλμούς του 1689, το αρχαίο εκκλησιαστικό αιθιοπικό χειρόγραφο, το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του 15ου αιώνα και έκδοση του 1827, στο οποίο αναφέρεται η γαλλική αποστολή που ήρθε στις Σπέτσες για να παραλάβει τη σωρό του ανιψιού του Ναπολέοντα, ο οποίος έχασε τη ζωή του στις Σπέτσες πολεμώντας στο πλευρό των Σπετσιωτών Επαναστατών.

Ολόκληρος ο χαιρετισμός της προέδρου της Επιτροπής «Ελλάδα 2021»

Ανέκαθεν οι Σπέτσες ήταν και είναι το όνειρο του παραθερισμού, όχι μόνο για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο, αλλά πρέπει να σας πω- και σε έναν προσωπικό τόνο- ήταν και είναι, τόσο για μένα όσο και για την οικογένειά μου, αγαπημένος προορισμός. Θυμάμαι πάντα τα παιδιά μου να τρέχουν μικρά εδώ και να προσπαθούν να συναγωνιστούν το τρέξιμο της άμαξας και αργότερα με τα ποδήλατα βέβαια.

Το νησί των αρωμάτων, όπως το έλεγαν οι Ενετοί, είναι Σεβασμιώτατε ένα τοπίο που έφτασε μέχρι το Hollywood, όπως είπατε, με πνευματική και πολιτιστική κληρονομιά και φυσικά ένας τόπος με βαριά ονόματα, που διαβάσαμε στα σχολικά βιβλία της ιστορίας, όταν μαθαίναμε για την Ελληνική Επανάσταση.

Σήμερα, λοιπόν, βρίσκομαι εδώ, στο κλείσιμο της θητείας μου ως Προέδρου της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», για να εγκαινιάσουμε ένα ακόμα έργο που έγινε με την χορηγία και την στήριξη της επιτροπής: τη Βιβλιοθήκη που περιλαμβάνει τα παλαίτυπα βιβλία του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου Σπετσών, μαζί με σπάνιο αρχειακό υλικό, το οποίο περιμένω πώς και πώς να το δω και τώρα και όταν τελειώσει.

Τόσο η δράση αυτή, όπως όλες όσες υλοποιήσαμε στην διάρκεια της παράτασης της θητείας της Επιτροπής, από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα, χρηματοδοτήθηκε από το πλεόνασμα που προέκυψε χάρη στη χρηστή διαχείριση στη διάρκεια της επετειακής χρονιάς.

Χρήματα που προήλθαν από την κοινωνία και επιστρέφουν στην κοινωνία με τη μορφή δράσεων που έχουν ένα χειροπιαστό αποτέλεσμα: για την υγεία, τους νέους ανθρώπους, τις ευπαθείς ομάδες, την επιστήμη, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση.

Σεβασμιώτατε, παίρνουμε μαθήματα από εσάς και εμείς δουλέψαμε μόνο με χορηγίες και δωρεές και το Νομισματικό μας πρόγραμμα. Όλοι όσοι αγοράσατε νομίσματα, στηρίξατε παράλληλα όλες μας τις δράσεις. Δράσεις που έχουν πρόσημο αναπτυξιακό και αποσκοπούν στο κοινό καλό.

Ελπίζουμε λοιπόν ότι η χορηγία μας «θα πιάσει τόπο», ότι ακόμη περισσότεροι θα έρθουν σε αυτόν τον ναό της μνήμης και της γνώσης, ερευνητές και επισκέπτες και θα θαυμάζουν το έργο που τόσοι πολλοί και πριν από εμάς στήριξαν και τους ευχαριστούμε ιδιαίτερα. Σας ευχαριστώ».

«200 Χρόνια Χάρτης του Lapie 1822: Ο πρώτος χάρτης της επαναστατικής περιόδου 1821-1829» είναι το θέμα της έκθεσης που διοργανώνουν το Εργαστήριο Χαρτογραφίας και Γεωγραφικής Ανάλυσης της Πολυτεχνικής Σχολής και η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του ΑΠΘ.

O επετειακός χάρτης του Lapie του 1822, ο πρώτος μεγάλος της Επαναστατικής περιόδου, συμπληρώνει φέτος 200 χρόνια από την έκδοσή του και παρουσιάζεται πλήρης στη Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ. Συντάχθηκε με βάση τα δεδομένα και τις πληροφορίες που δόθηκαν από τους διακεκριμένους στρατιωτικούς των Ναπολεόντειων πολέμων Guilleminot και Tromelin.

Τα εγκαίνια της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν από τον Πρύτανη του ΑΠΘ, Καθηγητή Νικόλαο Γ. Παπαϊωάννου, σήμερα, Πέμπτη 23 Ιουνίου 2022, στον εκθεσιακό χώρο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ. Στην εκδήλωση συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, η Γενική Πρόξενος της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη και Διευθύντρια του Γαλλικού Ινστιτούτου στη Θεσσαλονίκη, Sandrine Mouchet, και ο Αντιπρύτανης Οικονομικών, Προγραμματισμού και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, Καθηγητής Χαράλαμπος Φείδας.

Ο Πρύτανης του ΑΠΘ στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε στον ισχυρό συμβολισμό της έκθεσης, ο οποίος αναδεικνύει κρίσιμα διδάγματα από την πορεία του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, αλλά και επίκαιρα ζητήματα. «Στην ταραγμένη περίοδο που βιώνει ο πλανήτης, αλλά και στη δική μας “γειτονιά”, καθένας μπορεί να αντιληφθεί τη δύναμη του χάρτη, μέσα στη σύγχρονη κυριαρχία της οπτικής ρητορικής στη διπλωματία αλλά και σε κάθε έκφανση της ζωής» υπογράμμισε και πρόσθεσε «Η γνώση της ιστορίας είναι η μόνη σταθερή πυξίδα για να πορευτούμε στο μέλλον με αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία και προοπτική προόδου και ευημερίας». Τέλος, επισήμανε «H επένδυση στη γνώση είναι η μόνη απάντηση, ο μόνος δρόμος, η μόνη επιλογή: Για ένα πανεπιστήμιο που τιμά τον δημόσιο χαρακτήρα του και ανταποδίδει στην κοινωνία, η οποία το στηρίζει και το χρηματοδοτεί. Για μία κοινωνία που επιζητά την πρόοδο και την ευημερία στη συνοχή. Για ένα έθνος που περιφρουρεί την κυριαρχία του με ενότητα».

Στην έκθεση παρουσιάζονται για πρώτη φορά και τα δεκαπέντε φύλλα του ιστορικού χάρτη. Τα εννέα φύλλα καλύπτουν τον ελλαδικό χώρο. Παρουσιάζονται σε φυσικό μέγεθος (150Χ200 εκ.) αλλά και για πρώτη φορά όλα τα φύλλα ξεχωριστά με ψηφιακή επεξεργασία μεγέθυνσης υψηλής πιστότητας, για τη διευκόλυνση της αναγνωσιμότητας του πλούσιου περιεχομένου τους. Σε ένα φύλλο του χάρτη περιλαμβάνεται ένθετη η απεικόνιση της Θεσσαλονίκης εντός των τειχών της, συμπεριλαμβανομένων και αυτών κατά μήκος της ακτής, από τον «Πύργο της πυρίτιδας» δυτικά μέχρι τον «Πύργο του αίματος» (Λευκό Πύργο) ανατολικά.

Η έκθεση συμπληρώνεται με επιλεγμένα συναφή βιβλία από την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ και συνοδεύεται από επεξηγηματικό-επικοινωνιακό υλικό και από τους τόπους των σημαντικότερων γεγονότων του 1822 (κατά τον σχετικό κατάλογο του ΓΕΕΘΑ, 2021), ώστε οι τόποι του Αγώνα να αναζητούνται και να αναγνωρίζονται στον χάρτη από τους επισκέπτες της Έκθεσης.

Ο χαρτογράφος Pierre Lapie γεννήθηκε στην πόλη Mézières των Αρδεννών το 1777. Μετά το πραξικόπημα του Διευθυντηρίου (Coup d’État de Fructidor) το 1797, ανέλαβε καθήκοντα στη στρατιωτική χαρτογραφική υπηρεσία, το Dépôt de la guerre. Συμμετείχε ως λοχαγός μηχανικός-γεωγράφος στην εκστρατεία του Ναπολέοντα εναντίον των Αυστριακών στην Ιταλία και μετέπειτα, εναντίον Αυστριακών και Ρώσων. Συνέταξε τους χάρτες των μεγάλων τοπογραφικών εργασιών της Γαλλίας μέχρι το 1814. Τότε ανέλαβε τη διεύθυνση του τοπογραφικού γραφείου του Βασιλιά. Μετά την κατάργηση αυτού του γραφείου, ονομάστηκε αρχηγός μοίρας τοπογραφικών εργασιών για τον νέο «Χάρτη της Γαλλίας» και συνέταξε μεγάλο αριθμό χαρτών απεικονίζοντας περιοχές όλων των ηπείρων.

Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική συνεργασία και συνδρομή του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου και την ευγενική υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη και του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης.

Διάρκεια έκθεσης: 23 Ιουνίου 2022 μέχρι Νοέμβριο 2022.

naftemporiki.gr

Η «Κληρονομιά» του Μαριβώ σε σκηνοθεσία Γιάννη Νταλιάνη θα παρουσιαστεί το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Ιουνίου, στον υπέροχο χώρο της Αυλής του Αρχοντικού των Μπενιζέλων στην Πλάκα [Αδριανού 96, Αθήνα (Πίσω από την Μητρόπολη)].

Δύο μοναδικές ευκαιρίες θα έχουν οι θεατές, για να δουν τον υπέροχο προαύλιο χώρο του Αρχοντικού των Μπενιζέλων (Οικία Αγ. Φιλοθέης) στην Πλάκα, με τις καμάρες, τις σκάλες, το πηγάδι, τις πόρτες, την βεράντα, την στοά και τα αρχαία ευρήματα κάτω από το διάφανο δάπεδο, να ζωντανεύουν και να μετατρέπονται σε αυλή της Κόμισσας, που φιλοξενεί τα τρία απελπισμένα ζευγάρια των ερωτευμένων της Κληρονομιάς του Πιερ Ντε Μαριβώ.

Πρόκειται για μια ευτυχή σύμπτωση καθώς το Αρχοντικό με την σημερινή του μορφή αλλά και το έργο του Μαριβώ “διαμορφώθηκαν” την ίδια χρονική στιγμή, στις αρχές του 18ου αιώνα. Βέβαια η αρχική κατασκευή του Αρχοντικού έγινε δυο αιώνες νωρίτερα, υπάρχουν ακόμα ίχνη της διώροφης οικίας με κεραμοσκεπή, που ήταν και το σπίτι της Αγίας Φιλοθέης (ανακηρύχθηκε οσία καθώς μαρτύρησε από τους Οθωμανούς, γιατί με το φιλανθρωπικό της έργο διέδιδε τον Χριστιανισμό  ανάμεσα σε μουσουλμάνους!) Η οικογένεια των Μπενιζέλων ήταν μια από τις αρχαιότερες και πλουσιότερες της Αθήνας, με πλούσιο εκπαιδευτικό έργο στην διάρκεια της τουρκοκρατίας αλλά και συνδρομή στην επανάσταση του ΄21.

Ο σκηνοθέτης της Κληρονομιάς Γιάννης Νταλιάνης λέει για την συγκεκριμένη πρωτοβουλία: «Απ’ ό,τι φαίνεται η Κληρονομιά είναι επτάψυχη… άντεξε δύο καραντίνες, παίχθηκε On Demand, τελείωσε sold out τον περασμένο Γενάρη στο Θέατρο Από Μηχανής, κι εκεί που θεώρησα πως έκλεισε ο κύκλος της, ήρθε πρόσφατα αυτή η πρόταση, που όταν είδα τον χώρο του Αρχοντικού κάτω από την Ακρόπολη, μου ήταν αδύνατον να μην την αξιοποιήσω. Ο φυσικός χώρος του έργου! Η αυλή του αρχοντικού της Κόμισσας! Όλοι οι ηθοποιοί δέχθηκαν με χαρά να βρεθούμε ξανά και να κάνουμε ειδικές πρόβες που να αξιοποιήσουν όλες τις γωνιές της Αυλής. Θα είναι μια μοναδική εμπειρία για όλους μας, ηθοποιούς και θεατές».

Η «Κληρονομιά» αποτελεί μια δοκιμασία ένα ισχυρό crash test του έρωτα. Σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής και πολιτικής κρίσης όπως αυτή που περνούσε η Γαλλία στα μέσα του 18ου αιώνα (που οδήγησε τελικά στην γαλλική επανάσταση) και ενώ το τραπεζικό σύστημα είχε καταρρεύσει, δεν είναι τόσο απλό να θυσιάσει κανείς 200 χιλιάδες φράγκα προκειμένου να διατηρήσει εντελώς ακηλίδωτο τον έρωτά του. Ένας έρωτας, που στον κόσμο του Μαριβώ δυσκολεύεται πάντα να εκφραστεί απερίφραστα γιατί εκτός από τα όποια εξωτερικά εμπόδια, υψώνεται μπροστά του ο εγωισμός, η δειλία, και ο φόβος να ξανοιχτούμε στον ωκεανό των συναισθημάτων.

Η παράσταση είναι μια παραγωγή της ομάδας Zero Gravity που επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η Zero Gravity έχει παρουσιάσει ως τώρα την Σκακιστική Νουβέλα του Στ. Τσβάιχ, το  Ένα φεγγάρι για τους καταραμένους του Ο' Νηλ, το Σπίτι του Χ. Κορτάσαρ και το Βρακί του Κ. Στέρνχαιμ όλα σε σκηνοθεσίες της Μαριλίτας Λαμπροπούλου, και το Κινητό του Σ. Μπελμπέλ και πρόσφατα το On Ego του Μικ Γκόρντον, σε σκηνοθεσίες Γιάννη Νταλιάνη.

Συντελεστές:
Μετάφραση: Ανδρέας Στάικος
Σκηνοθεσία: Γιάννης Νταλιάνης
Σκηνικά-Κοστούμια: Άρτεμις Φλέσσα
Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης
Μουσική: Κώστας Λώλος
Ηχητικά: Πάνος Γασπαράτος
Κίνηση: Μπίλιω Μαρνέλη
Φωτογραφία-βίντεο: Πάτροκλος Σκαφιδάς
Hairstyle: Κατερίνα Βασιλείου
Επιμέλεια Μακιγιάζ: Βίνα Ευστρατιάδου
Μακιγιάζ: Χρύσα Ράικου
Βοηθοί σκηνοθέτη: Χρύσα Νταή – Δημήτρης Μπούρας
Υπεύθυνος επικοινωνίας: Αντώνης Κοκολάκης

Παίζουν:
Κόμισα: Μαριλίτα Λαμπροπούλου
Μαρκήσιος: Νίκος Νίκας
Ιππότης: Γιάννης Σοφολόγης
Ορτάνς: Παρή Τρίκα
Λιζέτ: Μπίλιω Μαρνέλη
Λεπίν: Γιώργος Κορομπίλης

Παραστάσεις: Σάββατο 25/6, Κυριακή 26/6
Ώρα έναρξης παραστάσεων: 21.15μμ  
Διάρκεια: 90΄

naftemporiki.gr

Η αφίσα με το μήνυμα «Είμαι άνθρωπος όχι σκουπίδι» που έχει εμφανιστεί εδώ και μερικές εβδομάδες κολλημένη πάνω σε κάδους σε όλη τη χώρα δεν είναι μια οποιαδήποτε αφίσα.  Πίσω από το χαρτί κρύβεται μια ιστορία η οποία, με ένα κλικ, εμφανίζεται με τη μορφή…ταινίας.

Αυτό το πρωτότυπο τρόπο διάλεξε η street art καλλιτέχνης Ελλάδα Στασινόγλου για να μας μιλήσει για το προσφυγικό με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Εστιάζοντας στη σεξουαλική και επαγγελματική εκμετάλλευση και στο τράφικινγκ παιδιών η Στασινόγλου έφτιαξε μια αφίσα/ταινία για να μας υπενθυμίσει ότι η παιδική δουλεία είναι κομμάτι της προσφυγικής κρίσης, ανεξάρτητα από τόπο και εποχή.

Έτσι σε κάθε γειτονιά όσοι/ες σταθούν και σκανάρουν την αφίσα με το κινητό τους βλέπουν αμέσως να προβάλλεται μπροστά τους το πρώτο επεισόδιο της ιστορίας της Χάγιας, μιας προσφυγοπούλας από την Αφρική.

Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα ακολουθήσουν και άλλα επεισόδια τα οποία θα ξεπροβάλλουν πάντα πάνω στο ίδιο εικαστικό.

Οι αφίσες-πόρταλ «Είμαι άνθρωπος όχι σκουπίδι» που έχουν κολληθεί για συμβολικούς λόγους σε κάδους απορριμμάτων από τη Δραπετσώνα μέχρι το Κολωνάκι, από τη Βούλα μέχρι τη Νέα Ιωνία, την Κηφισιά και το Μοσχάτο, την Καισαριανή και την Κυψέλη, χρησιμοποιούν τη νέα τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented Reality) προκειμένου να δημιουργήσουν στο θεατή την εντύπωση ότι βρίσκεται στο κέντρο της όλης εμπειρίας.

Εκτός από την κοινωνικοπολιτική διάσταση η αφίσα έχει και μια μεταφορική, η οποία αφορά στο ίδιο το μέσο επικοινωνίας, τον τρόπο που βλέπουμε και διαδρούμε με το περιβάλλον μας. Χρησιμοποιώντας τη γλώσσα του κινηματογράφου το πολυμεσικό installation της Στασινόγλου μας καλεί να αναρωτηθούμε τι σημαίνει να βιώνουμε το χώρο μας με έναν εικονικό τρόπο, όπως αυτόν μέσα από τις προσωπικές τηλεφωνικές συσκευές μας.

Θυμηθείτε λοιπόν, την επόμενη φορά που θα πετάξετε τα σκουπίδια σας, μπορείτε με ένα κλικ να απολαύσετε την κινηματογραφική (εμπλουτισμένη με μυρωδικά) εμπειρία μιας ιστορίας που μας αφορά όλους κι όλες μας.

Η Ελλάδα Στασινόγλου γεννήθηκε στο Mόντρεαλ και ήρθε στην Ελλάδα το 2020. Το προηγούμενο έργο της, το app «STASISHELLAS», μια σατιρική πραγματεία χωρικής επαυξημένης πραγματικότητας για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, πρωτοπαρουσιάστηκε το Σεπτέμβριο του 2021 και διατίθεται δωρεάν σε Google Play και App Store.  www.stasishellas.gr

naftemporiki.gr

Μια  ιδιαίτερη και συνάμα συναρπαστική έκθεση δίνει απαντήσεις μέσα από πρωτότυπα τεκμήρια του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ).

Ο λόγος για την  έκθεση με τίτλο «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση (1453-1821)»  που διοργανώνει το ΜΙΕΤ και παρουσιάζεται έως τις 30 Ιουνίου, στο εμβληματικό ιστορικό κτήριο του παλαιού Χρηματιστηρίου Αθηνών [Πεσμαζόγλου 1, Αθήνα].

Περισσότερα από 100 ιστορικά τεκμήρια, πρωτότυπα έγγραφα και σπάνια βιβλία από το Ιστορικό Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, που εκθέτει ένα μέρος από τον πλούτο του για πρώτη φορά, αλλά και εκθέματα από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδας αφηγούνται την εξέλιξη της εκπαίδευσης και του αλφαβητισμού στη χώρα, στη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου.

Η έκθεση περιποιεί τιμή στους χιλιάδες ανώνυμους ιερωμένους και δασκάλους που έμαθαν στους μαθητές τους «κολλυβογράμματα» την περίοδο 1453 - 1821. Σ’ εκείνες τις σπουδαίες μορφές της εκπαίδευσης που έθρεψαν την ιδέα του αγώνα για την ελευθερία. Δεν είναι διόλου τυχαία η συγκινητική αναφορά, εκεί κοντά στο τέλος της περιήγησης αυτής της ευσύνοπτης και μεστής έκθεσης, σε μια λίστα ανώνυμων δασκάλων που -σε μια σχετική αναγωγή- θα μπορούσε να θυμίσει το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα-Κυριακή, 10 π.μ. – 6 μ.μ. (εκτός επισήμων αργιών: Πάσχα, 1 -2 Μαΐου, 12-13 Ιουνίου). Είσοδος ελεύθερη για το κοινό.

naftemporiki.gr

Δύο μοναδικές στο είδος τους εκδόσεις, αφιερωμένες σε πρόσωπα και γεγονότα της εποχής της Επανάστασης του 1821, αντλώντας το υλικό τους από, εν πολλοίς, ανεξερεύνητες πρωτογενείς πηγές και πολύτιμα αρχειακά τεκμήρια, παρουσίασε η Τράπεζα Πειραιώς, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο χώρο του Ιστορικού Αρχείου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), στο πλαίσιο των δράσεων του Επετειακού Προγράμματος της Τράπεζας «200 χρόνια Ελεύθεροι», για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Η έκδοση «Όψεις της καθημερινότητας στην επαναστατημένη Ελλάδα» δημιουργήθηκε με βάση έρευνα πρωτογενών πηγών και αρχειακών τεκμηρίων, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία της αναπληρώτριας καθηγήτριας Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) κας Βάσως Σειρηνίδου, η οποία και παρουσίασε το έργο. Για την έκδοση αυτή μίλησε επίσης, η κα Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ.

Η έκδοση «Το 1821 και οι πρωταγωνιστές του» άντλησε το περιεχόμενό της από τον ανεκτίμητο θησαυρό γραπτών τεκμηρίων μνήμης που φυλάσσεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ). Για την έκδοση αυτή μίλησε η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια των ΓΑΚ κα Αμαλία Παππά που πραγματοποίησε την έρευνα και τη συγγραφή. Στην έκδοση αυτή αναφέρθηκε εκτενώς σε ομιλία του και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού κ. Νίκος Κούκης.

Ανοίγοντας την εκδήλωση, ο Πρόεδρος Δ.Σ. της Τράπεζας Πειραιώς και του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς κ. Γιώργος Χαντζηνικολάου ανέφερε ότι με τις δυο αυτές εκδόσεις η Τράπεζα ολοκληρώνει το επετειακό της πρόγραμμα. Συγκεκριμένα : «Ένα πρόγραμμα» όπως είπε «που είχαμε τη χαρά και την τιμή να υλοποιήσουμε, σε συνεργασία με τους πλέον καταξιωμένους φορείς και προσωπικότητες της χώρας από τους χώρους της Επιστήμης, των Γραμμάτων και της Τέχνης. Και ταυτόχρονα είχαμε τη χαρά να δούμε πως έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης με τρόπο που δικαίωσε τους στόχους και τις προσδοκίες μας».   Ο Πρόεδρος της Τράπεζας τόνισε ότι «Ο εορτασμός της επετείου πραγματοποιήθηκε υπό τη βαριά σκιά της πανδημικής κρίσης και στη συνέχεια, ενός παράλογου, καταστροφικού και απάνθρωπου πολέμου που συνεχίζει να διεξάγεται στην καρδιά της Ευρώπης. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, η καθοριστική σημασία των μηνυμάτων, των πανανθρώπινων αξιών και της ιστορικής παρακαταθήκης του Αγώνα των Ελλήνων για την Ελευθερία, ξεπερνά τους συμβατικούς επετειακούς εορτασμούς, έχει διαχρονικότητα και παραμένει ένα ηθικό και πνευματικό σύμβολο, που εμπνέει και κινητοποιεί τις σύγχρονες κοινωνίες και τους ανθρώπους που αγωνίζονται ενάντια σε κάθε σκοταδισμό, οπισθοδρόμηση και προκλήσεις που θέτουν σε κίνδυνο το ίδιο το μέλλον μας.  Η Τράπεζα Πειραιώς είναι ένας οργανισμός, που στρατηγικά έχει δεσμευτεί να είναι ενεργά και υπεύθυνα παρών, όχι μόνο στην οικονομική ζωή της χώρας, συμβάλλοντας στην αναπτυξιακή της προσπάθεια, αλλά παράλληλα, ενεργά παρών στο κοινωνικό γίγνεσθαι, δημιουργώντας ένα θετικό αποτύπωμα στην πνευματική και πολιτισμική ζωή του τόπου μας».

Στον χαιρετισμό του ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τράπεζας κ. Χρήστος Μεγάλου αναφερόμενος στο επετειακό πρόγραμμα της Τράπεζας επεσήμανε πως «στο πλαίσιό του είχαμε τη χαρά και την τιμή να υποστηρίξουμε δράσεις που με έναυσμα αυτή την ιστορική επέτειο, δημιούργησαν σημαντικότατο πρωτογενές επιστημονικό έργο, έργα τέχνης και πολιτισμού, νέες σύγχρονες προσεγγίσεις σε μια σύνθετη για τον Ελληνισμό ιστορική περίοδο, ανανεωμένες ιδέες που ανατροφοδοτούν τον ιστορικό και κοινωνικό διάλογο που συνδέει άρρηκτα το παρόν και το μέλλον μας.  Από την αρχή, βασική μας προτεραιότητα ήταν να συμβάλλουμε στην ευρύτερη διάδοση όλων όσων δημιουργήθηκαν με αφετηρία αυτό το επετειακό πρόγραμμα. Για αυτό, ιδιαίτερη σημασία έχει για μας και πιστεύω και για όλους όσοι συμπορεύτηκαν μαζί μας, το γεγονός ότι όλες οι επιλογές και οι δράσεις μας έγιναν με το βλέμμα στραμμένο στην κοινωνία και ιδιαίτερα στις νέες γενιές. Εκεί τοποθετούμε το επίκεντρο της ευθύνης μας και εκεί αξιολογούνται όλες οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες μας. Οι επετειακές δράσεις της Τράπεζας Πειραιώς είναι ένα μέρος μόνο της ευρύτερης στρατηγικής μας δέσμευσης που είναι η ανάληψη της ευθύνης, που μας αναλογεί, απέναντι στη διαχρονική προσπάθεια της χώρας και της ελληνικής κοινωνίας να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και να πορεύεται σταθερά προς ένα μέλλον ανάπτυξης με διακριτό θετικό ρόλο στον σύγχρονο κόσμο». 

Μιλώντας για την έκδοση «Το 1821 και οι πρωταγωνιστές του» που είναι προϊόν της συνεργασίας της Τράπεζας Πειραιώς με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους η Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια των ΓΑΚ κα Αμαλία Παππά τόνισε πως «πρόκειται για μια έκδοση-αφιέρωμα σε μερικούς από εκείνους που η κοινή γνώμη, οι αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων, οι Φιλέλληνες που βρέθηκαν στα πεδία των μαχών, αλλά και οι ίδιοι οι Έλληνες, αναγνώρισαν ως πρωταγωνιστές, ως σημαίνοντες, ως καθοριστικούς παράγοντες του Αγώνα για την Ανεξαρτησία. Η έκδοση εστιάζει σε πρόσωπα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, της προεπαναστατικής και της επαναστατικής περιόδου. 42 ψηφίδες, 42 τεκμήρια που συνδέονται με την προετοιμασία και την οργάνωση της Επανάστασης και τη Φιλική Εταιρεία, προκηρύξεις που ενσωματώνουν τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής Ιστορίας, το χειρόγραφο της πρώτης εφημερίδας που τυπώθηκε και εκδόθηκε σε ελληνικό έδαφος, (στην Καλαμάτα) τον Αύγουστο του 1821 χειρόγραφες επιστολές με αυτόγραφες υπογραφές αγωνιστών και προκρίτων  οι οποίες διατρέχουν κάθε χρόνο της επανάστασης (από το 1821 ως το 1828), έως την εγκύκλιο του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια προς τους Δημογέροντες των Επαρχιών μετά την αποδοχή της διακυβέρνησης της χώρας· τεκμήριο με το οποίο σηματοδοτείται στην έκδοση η περίοδος της Ανεξαρτησίας». Η κα Παππά επεσήμανε επίσης ότι τα γραπτά τεκμήρια της έκδοσης συνοδεύονται από χαρακτικά έργα, με αναπαραστάσεις του Αγώνα και των πρωταγωνιστών του.

Αναφερόμενος στην έκδοση «Το 1821 και οι πρωταγωνιστές του» ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού κ. Νίκος Κούκης, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, πως «είναι ένα δημιούργημα πατριωτικής ευαισθησίας, αποτέλεσμα συστηματικής μελέτης με εκπαιδευτικό προσανατολισμό και ανοίγει προοπτικές προσέγγισης του μεγάλου ιστορικού γεγονότος της Ελληνικής Επανάστασης με πρωτότυπο τρόπο. Η μελέτη των πηγών κεντρίζει το ενδιαφέρον μας να κατανοήσουμε σκέψεις και φόβους, αγωνίες, ανησυχίες, διαψεύσεις αλλά και στιγμές θριάμβου μέσα από τη ματιά της ιστορίας όπως αυτή τη βιώνουν οι άνθρωποι της εποχής. Η αισθητική του τόμου είναι εξαιρετική, άλλο ένα από τα στοιχεία τα οποία δικαιώνουν τη συνεργασία των Γενικών Αρχείων του Κράτους και της Τράπεζας Πειραιώς επ’ ωφελεία της εθνικής μας συνείδησης και της ιστορικής αλήθειας».

Για την έκδοση «Όψεις της καθημερινότητας στην επαναστατημένη Ελλάδα» η αναπληρώτρια καθηγήτρια Iστορίας του Νέου Ελληνισμού, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ κα Βάσω Σειρηνίδου, η οποία και επόπτευσε το ερευνητικό έργο,  επεσήμανε πως «Δύο νέοι ερευνητές, ο Σάκης Δημητριάδης και ο Νίκος Ισμυρνιόγλου, αξιοποιώντας υλικό από το αρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών, της αστυνομίας και από τα αρχεία της Παλιγγενεσίας, φωτίζουν δύο άγνωστες πτυχές της ιστορίας των χρόνων της Επανάστασης: τη λειτουργία της αγοράς στις πόλεις της επαναστατημένης Ελλάδας ο πρώτος, και τις εκδηλώσεις συλλογικής διαμαρτυρίας κατοίκων του ελληνικού χώρου προς τις επαναστατικές αρχές για ζητήματα που άπτονταν της υλικής τους διαβίωσης, ο δεύτερος. Η μελέτη του Σάκη Δημητριάδη περιγράφει τα πλήγματα που γνώρισε κατά την Επανάσταση η θεσμική και ιδεολογική βάση λειτουργίας της αγοράς, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στο παρελθόν, και τους ποικίλους τρόπους με τους οποίους η επαναστατική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στο επιτακτικό αίτημα του εφοδιασμού των πόλεων με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Στη μελέτη του Νίκου Ισμυρνιόγλου η οπτική αντιστρέφεται. Εδώ η έμφαση βρίσκεται στο μεγάλο πλήθος των ανδρών και γυναικών που δεν συμμετείχαν στο πλέγμα της εξουσίας, αλλά αποτελούσαν το παραγωγικό, φορολογικό και πολεμικό δυναμικό της επαναστατημένης κοινωνίας, και στον τρόπο που παρενέβαιναν ως δρώντα υποκείμενα στην κεντρική πολιτική σκηνή».

Με ενθουσιασμό για την ερευνητική δουλειά πάνω στην οποία στηρίχθηκε η έκδοση αυτή, μίλησε η κα Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ. Όπως είπε η κα Ευθυμίου «Κατά την επανάσταση δοκιμάστηκε το παλιό με το νέο. Τα δεδομένα λειτουργίας της Οθωμανικής περιόδου, η σχετική ασφάλεια που αυτή, ως δοκιμασμένο πολιτικό σύστημα, παρείχε, ανατράπηκαν από τον πόλεμο, την ανασφάλεια που αυτός έφερνε, και από τους νεοπαγείς θεσμούς του επαναστατημένου έθνους. Περιφερόμενοι ληστρικοί ένοπλοι, εσωτερικοί μετανάστες από τα δεινά του πολέμου, ελλείψεις σε είδη ανάγκης απαιτούσαν άμεσες λύσεις, και επέμβαση. Αυτό είναι το πλαίσιο και οι πραγματικότητες, που διερευνά η παρούσα έκδοση στη βάση των αρχείων του Αγώνα».

Η εκδήλωση έκλεισε με μουσική παράσταση με δημοτικά τραγούδια της Ελληνικής Επανάστασης την οποία επιμελήθηκε και παρουσίασε ο καθηγητής Εθνομουσικολογίας του ΕΚΠΑ κ. Λάμπρος Λιάβας και οι μουσικοί συνεργάτες του.

naftemporiki.gr