Νέα ΠτΔ η Αικ. Σακελλαροπούλου

Με ιδιαίτερη συγκίνηση η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου εγκαινίασε, το βράδυ της Τετάρτης,  την επετειακή έκθεση «Μικρά Ασία, Λάμψη, Καταστροφή, Ξεριζωμός, Δημιουργία», που συνδιοργάνωσαν το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.

Η ΠτΔ τόνισε μεταξύ άλλων ότι «εκατό χρόνια μετά την καταστροφή, μια έκθεση, όπως αυτή που εγκαινιάζουμε, μας καλεί να αναστοχαστούμε την κρίσιμη αυτή καμπή της ιστορίας μας, χωρίς να αποσείουμε το συναισθηματικό της φορτίο, αλλά και χωρίς να υποτιμούμε τη γονιμοποιό της δύναμη». Παράλληλα, συνεχάρη την ιστορικό τέχνης Εβίτα Αράπογλου, που είχε την επιμέλεια της έκθεσης και των δύο εκδόσεων που τη συνοδεύουν, τον διευθυντή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, ακαδημαϊκό Πασχάλη Κιτρομηλίδη, τους ερευνητές του Κέντρου, τον επιστημονικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Γιώργη Μαγγίνη, τους επιμελητές του Μουσείου και όλους όσους εργάστηκαν για την πραγματοποίηση της έκθεσης.

Ο χαιρετισμός της ΠτΔ

Με μεγάλη συγκίνηση εγκαινιάζω την έκθεση «Μικρά Ασία, Λάμψη, Καταστροφή, Ξεριζωμός, Δημιουργία», που συνδιοργάνωσαν το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, δύο πολύτιμα, για την εθνική μας αυτογνωσία, ιδρύματα που διαφυλάσσουν τη μνήμη του μικρασιατικού πολιτισμού, μελετώντας το εύρος και την επιρροή του. Και μόνο ο εύστοχος τίτλος της έκθεσης περιγράφει τη μακροχρόνια διαδρομή του ελληνικού στοιχείου στην ιωνική και αιολική γη: άνθιση και ακμή, ευημερία και λάμψη, καταστροφή και εκθεμελίωση πατρογονικών εστιών, βίαιος εκπατρισμός. Όχι όμως και συντριβή, όχι αφανισμός. Παρά το ανεπούλωτο τραύμα της προσφυγιάς, την απερίγραπτη οδύνη που προκάλεσε η τουρκική θηριωδία, τους διωγμούς, τις εκατόμβες των θυμάτων, την απώλεια των ιερών τόπων τους, οι Έλληνες της Μικράς Ασίας κατόρθωσαν να μετατρέψουν τον σπαραγμό για τις πατρίδες που χάθηκαν σε μοχλό επιβίωσης, αναγέννησης, δημιουργίας.

Η εποποιία της ενσωμάτωσης του προσφυγικού πληθυσμού και της αποκατάστασής του στους κόλπους του ελληνικού κράτους, φέρνει στον νου τον στίχο του εθνικού μας ποιητή: «Το χάσμα π’ άνοιξε ο σεισμός κι ευθύς εγιόμισ’ άνθη». Γιατί αυτός ο τόσο γοητευτικός, πολυδιάστατος κόσμος της Ανατολής, ο γόνιμος πολιτισμός αιώνων στις παράλιες πόλεις αλλά και στην ενδοχώρα, μπορεί να χάθηκε βίαια, σαρωμένος από την παραφροσύνη της ιστορικής στιγμής, αλλά μετέφερε στις απέναντι ακτές κοινωνικές αντιλήψεις και συμβιωτικά ήθη, πολιτισμικά στοιχεία και καθημερινές πρακτικές που, όσο και αν ξένισαν ή και απώθησαν αρχικά τον γηγενή πληθυσμό, πολύ γρήγορα μετατράπηκαν σ’ ένα «θεόσταλτο δώρο» για την Ελλάδα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Αμερικανός γνωστός διπλωμάτης και πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης των Προσφύγων Χένρι Μοργκεντάου στην Κοινωνία των Εθνών το 1924. Η ύπαιθρος αναζωογονήθηκε, οι καλλιέργειες αναδιαρθρώθηκαν και η αγροτική παραγωγή πολλαπλασιάστηκε. Η βιομηχανία τονώθηκε με την είσοδο νέου εργατικού δυναμικού και με τη δράση ανθρώπων με οξύ επιχειρηματικό πνεύμα, εκπαίδευση, κατάρτιση και προοδευτικό προσανατολισμό. Η θέση της γυναίκας βελτιώθηκε, με τη δυναμική είσοδό της στην οικονομία. Νέος άνεμος φύσηξε στη διανόηση της χώρας, ανανεώνοντας το ύφος και το ήθος της. Η καλλιτεχνική δημιουργία εμπλουτίστηκε και διευρύνθηκε. Η μουσική έκφραση απέκτησε σφρίγος και πολυμορφία. Ποιους να πρωτοθυμηθεί κανείς: τον Γιώργο Σεφέρη, τη Διδώ Σωτηρίου, τον Ηλία Βενέζη, τον Κοσμά Πολίτη, τον Στρατή Δούκα, τον Φώτη Κόντογλου; Τον Μανώλη Καλομοίρη, τον Γιάννη Κωνσταντινίδη; Τον Κάρολο Κουν; Τον Μανόλη Ανδρόνικο; Τον Γιώργο Σικελιώτη; Τους της «Ασιάτιδος μούσης εραστάς», για να χρησιμοποιήσω τη διατύπωση του Θεόδωρου Χατζηπανταζή, που μπόλιασαν με την τέχνη τους το «νέο θαλερό βλαστάρι της ανατολίτικης παράδοσης του ελληνικού λαού, το ρεμπέτικο τραγούδι;» Κι όλα αυτά, πολιτισμική ζωογόνηση, επιχειρηματική αποδοτικότητα, κοινωνική πρόοδος, επιτεύχθηκαν χάρη «στο θάρρος, την ενεργητικότητα, την εργατικότητα και δεκτικότητα σε νέες ιδέες που χαρακτηρίζουν την πλειονότητα των προσφύγων», όπως έγραψε ο κοινωνικός ανθρωπολόγος, δεινός μελετητής της ελληνικής πραγματικότητας, Τζον Κάμπελ.

Δεν λησμονούμε τους ανθρώπους που χάθηκαν, τις ζωές που ξεριζώθηκαν, τις πατρογονικές εστίες που εγκαταλείφθηκαν, το αίμα που χύθηκε, τον ψυχικό τραυματισμό, τον ασίγαστο πόνο. Δεν προσπερνάμε τα σφάλματα, τις αυταπάτες, τους ιδεασμούς, τις διχοστασίες. Αλλά καμαρώνουμε τους καρπούς της μεταφύτευσης του μικρασιατικού ελληνισμού στο ελλαδικό χώμα. Η μεγάλη «μετοικεσία» επέφερε εκείνη τη μεγάλη ψυχική και πνευματική μετάλλαξη που μετέβαλε δραστικά τις κατευθύνσεις και τους προσανατολισμούς της ελληνικής κοινωνίας. Εκατό χρόνια μετά την καταστροφή, μια έκθεση, όπως αυτή που εγκαινιάζουμε σήμερα, μας καλεί να αναστοχαστούμε την κρίσιμη αυτή καμπή της ιστορίας μας, χωρίς να αποσείουμε το συναισθηματικό της φορτίο, αλλά και χωρίς να υποτιμούμε τη γονιμοποιό της δύναμη.

Θέλω να συγχαρώ θερμά την ιστορικό τέχνης Εβίτα Αράπογλου που είχε την επιμέλεια της έκθεσης και των δύο εκδόσεων που τη συνοδεύουν, τον διευθυντή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, ακαδημαϊκό Πασχάλη Κιτρομηλίδη, τους ερευνητές του Κέντρου, τον επιστημονικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Γιώργη Μαγγίνη, τους επιμελητές του Μουσείου και όλους όσους εργάστηκαν για την πραγματοποίηση της έκθεσης. Μιας έκθεσης που οργανώνεται σαν ένα συναρπαστικό ταξίδι ανά τους αιώνες του μικρασιατικού ελληνισμού. Μεταβαίνοντας από την Ιωνία στην Καππαδοκία, διασχίζοντας τον Πόντο, σταθμεύοντας στην Κωνσταντινούπολη και καταλήγοντας στην Ανατολική Θράκη, ψηλαφούμε το συγκλονιστικό αποτύπωμα του τόπου, ακούμε τη μυστική φωνή του. Μια φωνή, που καθώς έγραψε ο Ηλίας Βενέζης, «γίνεται ο πιο αδιόρατος κι ο πιο βέβαιος δεσμός ανάμεσα στις γενιές των προγόνων κ’ εκείνων που θα ‘ρθουν, ένας ήχος που θα μένει όταν η μνήμη των ανθρώπων θα ‘χει χαθεί».

Στην ανεκτίμητη προσφορά, στο σπουδαία έργο και την προσωπικότητα της Ελένης Αρβελέρ, που σφράγισε τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, αναφέρθηκε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κατά τον χαιρετισμό της στη χθεσινή εκδήλωση του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών προς τιμήν της κορυφαίας Ελληνίδας Βυζαντινολόγου.

Όπως τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας «Η κυρία Ελένη Αρβελέρ, η οποία αποχωρεί από την θέση της προέδρου του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών μετά από 29 χρόνια γόνιμης προσφοράς, είναι μια προσωπικότητα που σφράγισε με το έργο της τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, και με το αξιακό της παράδειγμα τον δημόσιο βίο».

Παράλληλα, σημείωσε ότι «στις τρεις σχεδόν δεκαετίες της προεδρικής θητείας της στο Κέντρο υλοποιήθηκαν πολύ σημαντικά διεθνή συμπόσια, συναντήσεις αρχαίου δράματος, μουσικής και μουσικολογίας, εικαστικές εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως τα Σεμινάρια αρχαίας ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού ή οι Πανελλήνιοι μαθητικοί αγώνες επιχειρηματολογίας. Χαλκέντερη και εμπνευσμένη, επίμονη και ακατάβλητη, προσέλκυσε στους Δελφούς κορυφαίους εκπροσώπους των τεχνών, των γραμμάτων και της πολιτικής και συνέβαλε τα μέγιστα στην καθιέρωση του Κέντρου ως πνευματικού πυρήνα με διεθνή ακτινοβολία».

Υπογράμμισε, επίσης, ότι «η Ελένη Αρβελέρ, επιφανής βυζαντινολόγος με έργο μεγάλης εμβέλειας, επιβλήθηκε με τη λάμψη της στην ανδροκρατούμενη γαλλική ακαδημαϊκή κοινότητα και έγινε πρώτη γυναίκα πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης» και πρόσθεσε «Μια Ελληνίδα παγκόσμια όχι μόνο για τη διδασκαλία της, όχι μόνο για τα γραπτά της, αλλά και για τη στάση της απέναντι στα φλέγοντα ζητήματα του καιρού μας. Πάντοτε ανεξάρτητη, ακατάβλητα δημιουργική, πορευόμενη σε όλη τη ζωή της με οδηγό έναν απαρέγκλιτα ανθρωπιστικό ηθικό κώδικα, βαθιά πολιτική υπό την ευρύτερη έννοια, ενσαρκώνει με τον πληρέστερο τρόπο την έννοια του ενεργού πολίτη».

Καταλήγοντας η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισήμανε: «Τιμώ την ανεκτίμητη προσφορά της στην επιστήμη και τον πολιτισμό, το καταστάλαγμα σοφίας που μοιράζεται αφειδώλευτα με όλους μας, τον έξοχο τρόπο με τον οποίο γονιμοποιεί τον δημόσιο διάλογο, παραδίδοντας μαθήματα ευρωπαϊκής και εθνικής αυτογνωσίας».

Παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, αποδόθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού το αποκατεστημένο μνημείο της Επισκοπής, στη Σίκινο.

Στην εκδήλωση πραγματοποιήθηκε και η τελετή βράβευσης του έργου αποκατάστασης του μνημείου, με το Βραβείο Ευρωπαϊκής Πολιτισμικής Κληρονομιάς Europa Nostra 2022, το οποίο απένειμε η Γενική Γραμματέας της Europa Nostra Sneška Quaedvlieg-Mihailović.

Ο Ναός της Επισκοπής (17ος αι.) είναι χτισμένος επί αρχαίου ναόσχημου κτιρίου, το οποίο μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο ιερό του Απόλλωνα Πυθίου. Κατά την διάρκεια εκτέλεσης του έργου αποκαλύφθηκε ότι πρόκειται για μαυσωλείο των ρωμαϊκών χρόνων (2ος αι. μ.Χ.), το οποίο μετετράπη σε χριστιανική εκκλησία.

Το μνημείο, αποτελεί ένα από τα λίγα παραδείγματα κτιρίων της αρχαιότητας που σώζονται σε καλή κατάσταση, διατηρώντας τις μεταγενέστερες προσθήκες. Κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης, ανακαλύφθηκε, σε κρύπτη, ασύλητος κιβωτιόσχημος τάφος γυναίκας, της Νεικούς, ο οποίος περιλάμβανε πολύτιμα κτερίσματα.

Το μαυσωλείο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό τον 8ο αι, ενώ τον 14ο αι. τεκμαίρεται μία ακόμη οικοδομική φάση. Δίπλα στο κτίριο της Επισκοπής βρίσκεται ο ναός της Αγίας Άννας με εξαιρετικά σχέδια και τοιχογραφίες που χρονολογούνται στον 13ο αιώνα.

Το σύνολο του έργου, περίπου 1.000.000 ευρώ, χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Η αποκατάσταση του μνημείου υποστηρίχθηκε από το Ιδρυμα Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, το οποίο χρηματοδότησε τη στατική και γεωτεχνική μελέτη. Την τελετή των θυρανοιξίων τέλεσε ο Μητροπολίτης Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μήλου κ.κ. Δωρόθεος.

Παρουσία της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, πραγματοποιήθηκαν στο, υπό ανακαίνιση, Αρχαιολογικό Μουσείο Θήρας τα εγκαίνια της περιοδικής έκθεσης της Κόρης της Θήρας.

Όπως είπε στον χαιρετισμό της η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, από την αγάπη της στις Κυκλάδες και στον Πολιτισμό παρέτεινε την παραμονή της και είναι μαζί μας σε αυτή την πολύ σημαντική μέρα, καθώς αυτό το μοναδικό εύρημα, επί 22 χρόνια, έμενε στις αποθήκες. Παρά το γεγονός ότι το μουσείο είναι υπό ανακαίνιση, ήρθε η στιγμή να αποδοθεί, κυρίως στους πολίτες της Θήρας και φυσικά στους επισκέπτες της.

Τον Ιούλιο του 2020 ήρθαμε εδώ με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος υποσχέθηκε ότι την επόμενη χρονιά θα ήταν εκτεθειμένες οι τοιχογραφίες στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, οι οποίες ήταν και αυτές «φυλακισμένες» στις αποθήκες. Κάναμε αυτό που είπαμε. Πέρυσι αποδόθηκαν οι τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου. Είπαμε τότε ότι το αρχαιολογικό μουσείο, το οποίο έπρεπε να ακολουθήσει σύγχρονες μουσειακές προδιαγραφές, θα ανακαινιστεί πλήρως. Βρήκαμε την αμέριστη συμπαράσταση του Δημάρχου και του Δήμου, ο οποίος μέσω Προγραμματικής Σύμβασης χρηματοδοτεί το έργο της αποκατάστασης του μουσείου. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που κάναμε το 2020, η Σαντορίνη το 2023 θα έχει και τα δύο της μουσεία αποκατεστημένα. Μαζί με το Ακρωτήρι και με μία σειρά άλλων παρεμβάσεων που γίνονται στο νησί από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, η Σαντορίνη εγγράφεται πλέον ως ένας πολύ δυνατός πολιτιστικός προορισμός της Μεσογείου.

Η Σαντορίνη είναι μοναδική για το φυσικό περιβάλλον της. Θέλουμε αυτό το φυσικό περιβάλλον να συνδυαστεί με το τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα του νησιού. Κυρία Πρόεδρε, είμαστε πραγματικά ευτυχείς, που σε αυτή την ιστορική μέρα είστε μαζί μας στην απόδοση αυτού του μοναδικού αγάλματος».

 Ο Δήμαρχος Θήρας Αντώνης Σιγάλας σημείωσε ότι «Οφείλουμε να επισημάνουμε τη συνέπεια και την αποτελεσματικότητα της Υπουργού Λίνας Μενδώνη ως προς την τήρηση των δεσμεύσεων που αναλαμβάνει και να την ευχαριστήσουμε για τη συνεργασία και την προσφορά της στο νησί μας. Ο Δήμος Θήρας, δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος του νησιού, έχει συνάψει Προγραμματική Σύμβαση με το Υπουργείο Πολιτισμού, την οποία χρηματοδοτεί με 630.000 ευρώ. Υποέργο της Σύμβασης, με χρηματοδότηση 300.000 ευρώ αφορά τις εργασίες για την έκθεση της Κόρης της Θήρας στο Αρχαιολογικό Μουσείο».

Η Κόρη της Θήρας, άγαλμα του 7^ου αιώνα π.Χ., ήρθε στο φως, τον Νοέμβριο 2000, κατά τη διάρκεια σωστικής ανασκαφικής έρευνας στο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης της Θήρας, στη νοτιοανατολική Σελλάδα, από τον Θηραίο αρχαιολόγο Χαράλαμπο Σιγάλα. Η υπερφυσικού μεγέθους αρχαϊκή κόρη από λευκό ναξιώτικο μάρμαρο, ύψους 2,48μ. με τον σύμφυτο γόμφο ένθεσης στην βάση του, είναι σχεδόν ακέραιη. Το γλυπτό, από το οποίο λείπει μόνο η άκρη της μύτης και ο βραχίονας του λυγισμένου δεξιού χεριού, που ακουμπά στο στήθος, αποτελεί ένα από τα λιγοστά έργα της μεγάλης, σε λίθο, περίοπτης πρώιμης ελληνικής πλαστικής που διασώθηκαν μέχρι τις μέρες μας.

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, συνοδευόμενη από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, επισκέφθηκε επίσης το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, όπου ξεναγήθηκε στα εκθέματα του μουσείου και στις τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου από τον προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρη Αθανασούλης.

[email protected]

H Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, επισκέφθηκε νωρίτερα σήμερα το Παράρτημα Προστασίας Παιδιού Αττικής «Η Μητέρα» - Αναρρωτήριο Πεντέλης, όπου παρακολούθησε τη χριστουγεννιάτικη γιορτή των παιδιών, ξεναγήθηκε στους θαλάμους φιλοξενίας βρεφών και δημιουργικής απασχόλησης και ενημερώθηκε για το έργο και τους σκοπούς του παραρτήματος.

Σε δήλωσή της, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι «βρίσκομαι σήμερα εδώ για να υπογραμμίσω το χρέος της Πολιτείας απέναντι σε όσα βρέφη και νήπια έχουν ανάγκη από στοργική μέριμνα και φροντίδα».

Παράλληλα, επισήμανε ότι «όλα αυτά τα παιδάκια που στερούνται το οικογενειακό περιβάλλον, επιζητούν την ασφάλεια και την αγάπη που θα φωτίσει τη ζωή τους και θα διασφαλίσει την υγιή, ψυχική και σωματική τους ανάπτυξη».

Τέλος, εξέφρασε την ευχή σύντομα να βρεθεί για όλα μια οικογένεια που θα τα αγκαλιάσει και ευχήθηκε στους φροντιστές τους δύναμη στο έργο τους, που, όπως σημείωσε, «απαιτεί πλούτο ψυχής και υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης», καθώς και «καλά Χριστούγεννα».

«Παραμένουμε σταθεροί στην πάγια διεκδίκησή μας για καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από το Γερμανικό Κράτος, μέχρι το δίκαιο αυτό αίτημα να ικανοποιηθεί», τονίζει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου με αφορμή τη μαύρη επέτειο της σφαγής των Καλαβρύτων στις 13 Δεκεμβρίου 1943, ένα από τα αποτρόπαια εγκλήματα της ναζιστικής θηριωδίας.

Με ανάρτησή της στο facebook, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημειώνει: «Τιμώντας και σήμερα εκείνη την αποφράδα ημέρα και τα μαρτυρικά θύματα της ανείπωτης αυτής αγριότητας, δεν αναμηρυκάζουμε το ιστορικό γεγονός, αλλά το σημασιοδοτούμε μέσα στα συμφραζόμενα του παρόντος μας».

Υπογραμμίζει, επίσης, ότι «αναλαμβάνουμε την ευθύνη της επαγρύπνησης απέναντι στο κακό, την υπολογισμένη σκληρότητα, το μίσος και τον φανατισμό που γεννούν οι απάνθρωπες ιδεολογίες» και επισημαίνει ότι «Θυμόμαστε, σημαίνει φράζουμε τον δρόμο σε παρόμοιες θηριωδίες».

Ακολουθεί η ανάρτηση της κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου στο facebook:

«Τετρακόσιοι σαράντα ένας άνδρες και αγόρια άνω των δεκατριών ετών εκτελέστηκαν. Μόνο δεκατρείς επέζησαν. Στη Ράχη του Καπή, τον λόφο πάνω από τα Καλάβρυτα που έγινε τόπος του μαρτυρίου, μέρες ξερνούσε αίμα το χώμα. Το μεγαλοχώρι του Χελμού παραδόθηκε στις φλόγες. Το σχολείο όπου κρατούνταν τα γυναικόπαιδα πυρπολήθηκε. Είκοσι επτά γειτονικοί οικισμοί καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν. Καπνισμένα ερείπια παντού. Πάνδημος θρήνος.

Από τη σφαγή των Καλαβρύτων, στις 13 Δεκεμβρίου 1943, ένα από τα αποτρόπαια εγκλήματα της ναζιστικής θηριωδίας, σχεδιασμένη ως αντίποινα για την εκτέλεση 77 Γερμανών που είχαν συλληφθεί αιχμάλωτοι μετά τη μάχη της Κερπινής, δύο μήνες νωρίτερα, έχουν περάσει 78 χρόνια - και η πληγή παραμένει νωπή.

Και η μνήμη. Μια μνήμη που πάγωσε τον χρόνο για όσους έχασαν αγαπημένους, όσους έζησαν τον τρόμο και την ερήμωση. Και ταυτόχρονα μια μνήμη που βαραίνει πάνω σε όλους μας σαν ηθική υποθήκη. Τιμώντας και σήμερα εκείνη την αποφράδα ημέρα και τα μαρτυρικά θύματα της ανείπωτης αυτής αγριότητας, δεν αναμηρυκάζουμε το ιστορικό γεγονός, αλλά το σημασιοδοτούμε μέσα στα συμφραζόμενα του παρόντος μας. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη της επαγρύπνησης απέναντι στο κακό, την υπολογισμένη σκληρότητα, το μίσος και τον φανατισμό που γεννούν οι απάνθρωπες ιδεολογίες. Θυμόμαστε, σημαίνει φράζουμε τον δρόμο σε παρόμοιες θηριωδίες. Και βέβαια, παραμένουμε σταθεροί στην πάγια διεκδίκησή μας για καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων από το Γερμανικό Κράτος, μέχρι το δίκαιο αυτό αίτημα να ικανοποιηθεί».

Σταθερή γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδας και Αυστραλίας χαρακτήρισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου τη δυναμική παρουσία και συμμετοχή των Ελλήνων ομογενών στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της Αυστραλίας, κατά την συνάντησή της με την υπουργό Εξωτερικών και υπουργό για τις Γυναίκες της Αυστραλίας Μαρίζα Πέιν στο Προεδρικό Μέγαρο.

Ειδική αναφορά έγινε επίσης στους ιστορικούς δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών, καθώς και σε σειρά θεμάτων, όπως η αντιμετώπιση της πανδημίας στις δύο χώρες, η κατάσταση στην περιοχή της Μεσογείου και του Ινδο-Ειρηνικού και οι πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις της Ελλάδας και της Αυστραλίας.

Με αφορμή τη διπλή υπουργική ιδιότητα της Μαρίζα Πέιν, και ως υπουργού αρμόδιας για τις Γυναίκες, συζητήθηκε ακόμη ο ρόλος και η θέση των γυναικών στις δύο χώρες και οι πρωτοβουλίες ενίσχυσης των δικαιωμάτων τους.

naftemporiki.gr

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στο Προεδρικό Μέγαρο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου.

Κατά την προσφώνησή της, η κυρία Σακελλαροπούλου αναφέρθηκε στη μεγάλη συνεισφορά του Παναγιωτάτου κ.κ. Βαρθολομαίου, η οποία τιμά το σεπτό μας Οικουμενικό Πατριαρχείο και τόνισε ότι αποτελεί πηγή έμπνευση για όλους μας, υπερβαίνοντας τον τόπο, τον χρόνο, ακόμα και τη δύσκολη αποστολή που επιτελεί, ενώ επισήμανε τον σεβασμό και την αγάπη που τρέφει για το πρόσωπό του ο ελληνικός λαός.

«Στο πρόσωπό σας βλέπουμε την ιστορία αιώνων, την ανεκτίμητη κληρονομιά των ηγετών της Εκκλησίας, φυσιογνωμιών που διαμόρφωσαν και χάραξαν καθοριστικά την ιστορία του Ελληνισμού, την ιστορία του πολιτισμού μας, την ιστορία του έθνους», ανέφερε και σημείωσε:

«Οι πανάρχαιοι θεσμοί μεταφέρουν στο διάβα του χρόνου κάτι από την προσφορά όλων όσων τους διακόνησαν, είναι φορτωμένοι με κληρονομιές και έργα ζωής, προσπάθειες και καταθέσεις ψυχής, κάποιες φορές και αίματος. Μέσα από τα σύμβολα του Οικουμενικού Θρόνου που διακονείτε, περνούν μπροστά μας ως αόρατη συνοδεία λαμπροί ιεράρχες, όπως ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Μέγας Φώτιος, ο Γεννάδιος Σχολάριος, ο εθνομάρτυρας Γρηγόριος ο Ε', ο Αθηναγόρας».

«Στο πρόσωπό σας βλέπουμε και το έργο που επιτελείτε εσείς προσωπικά όλα αυτά τα χρόνια, το οποίο τιμά το σεπτό μας Οικουμενικό Πατριαρχείο», προσέθεσε.

Υπενθύμισε, ακόμη, ότι έχει εργαστεί ακαταπόνητα για εξήντα χρόνια ως ιερωμένος, από τα οποία τα τριάντα ως Πατριάρχης, συχνά υπό αντίξοες συνθήκες, για τη Μητέρα Εκκλησία, την Ορθοδοξία και τη Χριστιανοσύνη, τον Ελληνισμό. «Πραγματοποιήσατε την πρώτη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο των Ορθοδόξων, θεσμοθετήσατε τη σύναξη των προκαθημένων των Εκκλησιών, προωθήσατε άοκνα τον διαθρησκευτικό διάλογο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Πατριαρχείο, αλλά και η Ορθοδοξία, βρίσκονται σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι όταν αναλάβατε την ιστορική ευθύνη. Αυτό είναι σε τελευταία ανάλυση το ύπατο κριτήριο της αποτίμησης του σημαντικού σας έργου» συμπλήρωσε.

Αναφερόμενη στην κοινωνική και ανθρωπιστική δράση τού Οικουμενικού Πατριάρχη, αλλά και την ενασχόλησή του με τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος κόσμος, υπογράμμισε: «Αγγίξατε τα πραγματικά οικουμενικά ζητήματα προωθώντας πάντα το μήνυμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του σεβασμού και της ανεκτικότητας ενάντια στον ακραίο εθνικισμό, τον ρατσισμό και τον θρησκευτικό φανατισμό. Ανοίξατε τους ορίζοντες του θεσμού στο σήμερα, σε θέματα που απασχολούν και δοκιμάζουν την κοινωνία, πέρα από σύνορα, εθνικότητες και πεποιθήσεις, όπως η πρόσφατη επιδημία με τις καταστροφικές της συνέπειες, απομονώνοντας με τον λόγο σας τους αρνητές, ακόμα και εντός της Εκκλησίας».

Σημείωσε, επίσης, ότι πριν ακόμη οξυνθεί η κλιματική αλλαγή και μεταβληθεί σε κλιματική κρίση, η περιβαλλοντική του μέριμνα και ευαισθησία χαρακτηρίστηκε από πνεύμα συμφιλίωσης του ανθρώπου και της φύσης.

«Συλλάβατε το "κοινό μας σπίτι" ως μέρος της συνολικής κτίσης του Θεού, κάτι που επιτρέπει την άρρηκτη σύνδεση της ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας με το περιβαλλοντικό κίνημα. Το διαχρονικό ενδιαφέρον τής Ορθοδόξου Εκκλησίας για τον άνθρωπο εμπλουτίζεται μέσα από το έργο και την προσέγγισή σας με το ενδιαφέρον για το περιβάλλον, αναδεικνύοντας την πνευματική, κοινωνική και ηθική διάσταση του οικολογικού προβλήματος» προσέθεσε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ειδική αναφορά έκανε και στις εμπνευσμένες, όπως τις χαρακτήρισε, δραστηριότητες του Παναγιωτάτου, οι οποίες όπως τόνισε «χαρακτηρίζονταν πάντα από πολλά χαρίσματα: πίστη χωρίς να λείπει η ορθοφροσύνη· όραμα χωρίς να λείπει η αίσθηση της πραγματικότητας· υπομονή χωρίς να λείπει η αποφασιστικότητα. Δεν μπορώ να μην ξεχωρίσω όμως το χάρισμα της παρρησίας, πολύτιμο, αλλά σπάνιο σε όσους έλαχε ο κλήρος να πάρουν σημαντικές αποφάσεις ανά τους αιώνες».

Τέλος, η κυρία Σακελλαροπούλου υποστήριξε ότι «κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος, είτε χριστιανός είτε αλλόδοξος, ή ακόμα και αγνωστικιστής, έρχεται μια μέρα στη ζωή του που συλλογίζεται αυτό που λέει ο ποιητής "το μερίδιο του Θεού". Τη συνεισφορά του στο παγκόσμιο οικοδόμημα του πολιτισμού, η οποία νοηματοδοτεί τη φευγαλέα παρουσία μας στον κόσμο. Η δική σας συνεισφορά αποτελεί πηγή έμπνευσης προς την κατεύθυνση αυτή για όλους μας, υπερβαίνοντας τον τόπο, τον χρόνο, ακόμα και τη δύσκολη αποστολή που επιτελείτε».

Κλείνοντας την προσφώνησή της, αναφέρθηκε στον σεβασμό και την αγάπη που τρέφει για το πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη ο ελληνικός λαός, και ευχήθηκε εκ μέρους όλων, «υγεία και μακροημέρευση σε σας και στους φιλοξενούμενους, καλή δύναμη στον Οικουμενικό Θρόνο, καθώς και ενδυνάμωση της πίστης σε πνευματικές αξίες για τον δοκιμαζόμενο σήμερα κόσμο».

Από την πλευρά του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, αφού εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς την Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την πρόσκληση, επισήμανε μεταξύ άλλων ότι η Εκκλησία είναι χώρος ελευθερίας, ως δωρεάς της χάριτος του Θεού, μιας «αληθεστάτης ελευθερίας», κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον, η οποία εκφράζεται ως θυσιαστική αγάπη προς τον συνάνθρωπον. «Μέσα εις το εν Χριστώ και κατά Χριστόν ζην υπάρχει, με κοινοτικήν και κοινωνικήν χροιάν και με αναφοράν εις τον αιώνιον προορισμόν του ανθρώπου, το "κατ᾿ αρετήν ζην" και το "κατά λόγον ζην" των Αρχαίων. Η χριστιανική πίστις είναι, όπως γράφει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, "πλήρωσις" του λόγου, όχι κατάργησίς του» τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Επισήμανε, επίσης, ότι αυτή την αλήθεια διακονεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε όλες τις πρωτοβουλίες και δράσεις του, εις τους διαχριστιανικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους, εις την συνάντηση με τον σύγχρονο κόσμο, με την πρόοδο και τα αδιέξοδά του, εις τον ζωτικό αγώνα για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. «Πιστεύουμε ότι η παρουσία του Θεού αποκαλύπτεται εναργέστερα, όσο περισσότερος λόγος υπάρχει στη ζωή των ανθρώπων» παρατήρησε ο Παναγιώτατος.

Τόνισε, επίσης, ότι στην εποχή μας, κατά την οποία διαπιστώνεται μια υποχώρηση της κοινωνικής συνοχής και ενισχύεται ο ατομοκεντρικός ευδαιμονισμός, η συμβολή της κοινωνικής εμπειρίας και διδασκαλίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας αποκτά ιδιαίτερη επικαιρότητα.

«Το φαινόμενο της συρρίκνωσης των κοινωνικών κατακτήσεων είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό. Πιστεύουμε ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία, η οποία είναι η κατ᾿ εξοχήν κοινωνική και κοινοτική μορφή του Χριστιανισμού, δύναται να συμβάλει καθοριστικώς στην προώθηση του «πολιτισμού της αλληλεγγύης. Φρονούμε ότι με την εγκαθίδρυση και ανάπτυξη της αλληλεγγύης συνδέεται το μέλλον της ανθρωπότητας» υποστήριξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Τη δέσμευση της Ελλάδας για την περαιτέρω ενίσχυση των στρατηγικών σχέσεων με τη Σερβία και την υποστήριξη της ενταξιακής της πορείας προς την ΕΕ, τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου κατά την συνάντησή της, με τον υπουργό Εξωτερικών της Σερβίας Νίκολα Σελάκοβιτς, στο Προεδρικό Μέγαρο.

Στη διάρκεια της συνάντησης, επιβεβαιώθηκε το εξαιρετικό επίπεδο των σχέσεων των δύο χωρών και οι δυνατότητες διεύρυνσής τους.

Στη συνάντηση παρέστη ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Παράλληλα, η κ. Σακελλαροπούλου επανέλαβε πως η χώρα μας υποστηρίζει σθεναρά την ενταξιακή πορεία της Σερβίας και υπενθύμισε ότι η διεύρυνση της ΕΕ προς τα Δυτικά Βαλκάνια είναι στρατηγικός στόχος, μια πάγια θέση που έχει ήδη εκφραστεί στη Σύνοδο Κορυφής της Θεσσαλονίκης το 2003.

Τέλος, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ευχαρίστησε τον κ. Σελάκοβιτς για την στήριξη της χώρας του στην αντιμετώπιση των καταστροφικών πυρκαγιών το περασμένο καλοκαίρι.

naftemporiki.gr

Μήνυμα ενότητας και ελπίδας για το μέλλον της χώρας, εξόδου από την υγειονομική κρίση με υπευθυνότητα και αλληλεγγύη αλλά και αποφασιστικότητας έναντι της τουρκικής παραβατικότητας και επιθετικότητας, απηύθυνε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κατά την ομιλία της στη δεξίωση για την 47η επέτειο της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας, στον κήπο του Προεδρικού Μεγάρου.

Όπως τόνισε η κυρία Σακελλαροπούλου, «η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν αποτελεί για τους Έλληνες απλά μια πολιτειακή σύμβαση, αλλά βίωμα καθημερινό, πολιτικό και προσωπικό» και προσέθεσε ότι «σήμερα είναι μια ημέρα τιμής για τους αγωνιστές της δημοκρατίας. Αφιερωμένη σε εκείνους που δεν συμβιβάστηκαν με τη δικτατορία και διακινδύνευσαν ακόμη και τη ζωή τους για την ελευθερία όλων μας. Η μνήμη και το παράδειγμά τους μαρτυρούν ότι η δημοκρατία δεν είναι ποτέ δεδομένη. Η αποκατάστασή της, τον Ιούλιο του 1974, στάθηκε το εφαλτήριο για την επούλωση των πληγών του παρελθόντος, την ομαλότητα και την ευημερία μας».

Καμία υποχώρηση στις απαράδεκτες εξαγγελίες της Τουρκίας για την Αμμόχωστο

Υπενθύμισε, επίσης, ότι η επέτειος δεν μας γεμίζει μόνο με συναισθήματα χαράς και υπερηφάνειας, καθώς η τραγωδία της Κύπρου παραμένει το πιο μεγάλο τραύμα του Ελληνισμού. Ωστόσο, τόνισε ότι «με αδελφική συνεργασία και ακλόνητη προσήλωση στη διεθνή νομιμότητα καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για τη λύση του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχθεί τετελεσμένα και επεκτατικές ενέργειες. Καμία υποχώρηση δεν χωρεί στις απαράδεκτες εξαγγελίες της Τουρκίας για την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Η συμπαράστασή μας στην Κύπρο είναι απόλυτη. Το ίδιο και η αποφασιστικότητά μας απέναντι στην τουρκική παραβατικότητα και επιθετικότητα».

Η πανδημία

Ακολούθως, υπογράμμισε ότι το βλέμμα μας, όμως, δεν είναι στραμμένο μονάχα στο παρελθόν και στα γεγονότα που σημάδεψαν την έλευση της Μεταπολίτευσης. Όπως είπε, «έχουμε τη χαρά να υποδεχόμαστε και να αποδίδουμε τιμή σε συμπολίτες μας που συμβολίζουν τη δυναμική του τόπου μας στον 21ο αιώνα. Προέρχονται από όλο το κοινωνικό φάσμα και έχουν καταβολές και ιστορίες διαφορετικές. Τους ενώνει, εν τέλει, η υπέρβαση του εγώ για χάρη του εμείς, η ακούραστη και πολλές φορές σιωπηλή προσφορά τους στην πατρίδα και σε αυτούς που έχουν ανάγκη.

Είναι εκείνοι που στη διάρκεια της πανδημίας μας κράτησαν όρθιους. Ειδικοί επιστήμονες και λοιμωξιολόγοι, διευθυντές Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, υπεύθυνοι σε εμβολιαστικά κέντρα. Θα ήθελα να σφίξω το χέρι όλων των παιδιών που προσπάθησαν στις πανελλήνιες εξετάσεις - τους εκπροσωπούν η Σοφία και ο Δημήτρης. Ανάμεσά μας βρίσκονται γιατροί στις ακριτικές περιοχές, εργαζόμενοι σε δομές για τα ασυνόδευτα ανήλικα, νέοι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται για την προστασία του περιβάλλοντος, εθελοντές αιμοδότες, επιχειρηματίες και οινοποιοί που συνδυάζουν την παράδοση και την καινοτομία».

Ειδικότερα, επισήμανε ότι «στα πρόσωπά τους ζωντανεύει η Ελλάδα που οραματιζόμαστε: εξωστρεφής και δημιουργική, με πνεύμα ελευθερίας και αλληλεγγύης. Με ενσυναίσθηση και αφοσίωση στο γενικό συμφέρον. Μακριά από αντιλήψεις οπισθοδρομικές και μορφές εργαλειοποίησης που προσβάλλουν την αξιοπρέπειά μας. Η πολιτεία μας δεν διαλέγεται με την πολιτική βία, ούτε ανέχεται την έμφυλη καταπίεση και τις διακρίσεις σε βάρος των ευάλωτων και μειοψηφικών ομάδων. Κάθε θύμα εκμετάλλευσης, κάθε χαμένη ευκαιρία για τις ζωές των ανθρώπων, είναι και μια οδυνηρή αποτυχία της συνύπαρξής μας».

Η αναγκαιότητα του εμβολιασμού

Αναφερόμενη στην αναγκαιότητα του εμβολιασμού, υπογράμμισε ότι «η δημοκρατία δεν προάγει μόνο τα ατομικά δικαιώματα» και σημείωσε ότι «η ενάρετη άσκηση της ιδιότητας του πολίτη προϋποθέτει την απόσταση από τον ιδιοτελή εγωισμό και την αναγνώριση του καθολικού. Η ελευθερία μας δεν είναι απεριόριστη και δεν εμπεριέχει τη βλάβη των τρίτων. Η ισχύς της βρίσκεται εντός και όχι εκτός του νόμου. Στην υγειονομική κρίση, συνειδητοποιήσαμε πόσο επιδρούν οι πράξεις και οι αποφάσεις μας στους συνανθρώπους μας. Οι υποχρεώσεις μας στο κοινωνικό σύνολο είναι η άλλη όψη των δικαιωμάτων μας».

Μάλιστα, σημείωσε ότι «καθώς το τέταρτο κύμα εμφανίζεται ακόμη πιο μεταδοτικό, αντιλαμβανόμαστε τη σπουδαιότητα και την επείγουσα ανάγκη του μαζικού εμβολιασμού. Δεν υπάρχει καμία αμφισημία και αμφιβολία: το τέλος της πανδημίας δεν είναι πια ζήτημα καλής τύχης ή μεταφυσικής· είναι δική μας επιλογή και ευθύνη».

Μιλώντας για τις μεγάλες αλλαγές που έφερε στη χώρα μας η Μεταπολίτευση, υποστήριξε ότι η ελληνική κοινωνία μετασχηματίστηκε. «Έγινε πιο ανοικτή και πλουραλιστική, ενσωμάτωσε νέες ιδέες, ήθη και δικαιώματα. Οι Έλληνες ταξίδεψαν, σπούδασαν και προόδευσαν. Η πατρίδα μας κατάφερε, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να εμπεδώσει τη θέση της στον αναπτυγμένο κόσμο. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση υπήρξε διαχρονικά ο πιο σταθερός και κρίσιμος παράγοντας για την οικονομία και την κοινωνική μας συνοχή. Διόλου τυχαία, σε πείσμα ακόμη και των πιο διαλυτικών κρίσεων, η ευρωπαϊκή μας ταυτότητα είναι ισχυρή και επικρατούσα» συμπλήρωσε.

Ωστόσο, παρατήρησε ότι οι μεγάλες προκλήσεις και οι δοκιμασίες μας, η πανδημία και η κλιματική αλλαγή, το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα, η δίκαιη ανάπτυξη και η άμβλυνση των ανισοτήτων, ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και σημείωσε ότι «στην εποχή της διακινδύνευσης και της ανασφάλειας, η θέση μας δεν στηρίζεται στην εσωστρέφεια και τον εξαιρετισμό. Ανοίγεται σε ορίζοντες διακρατικούς και διεθνείς, καθώς και στα ευρηματικά δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών, που φέρουν την ανανέωση των δημόσιων πολιτικών».

Τα 200 χρόνια

Τέλος, τόνισε ότι στα 200 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας μας, διατηρήσαμε αναλλοίωτα τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της εθνικής μας ταυτότητας και σημείωσε ότι «στην Επανάσταση του 1821 εντοπίζεται η μήτρα του δημοκρατικού και φιλελεύθερου κεκτημένου μας, το αξιακό περίγραμμα του νεοελληνικού μας βίου».

Καταλήγοντας, υπογράμμισε ότι «παρά τα λάθη και τις διαιρέσεις, οι Έλληνες διέκριναν, στις κρίσιμες στιγμές, το ουσιώδες και το αληθές και οικοδόμησαν μια συμπεριληπτική πολιτική κοινωνία. Μια κοινωνία που επιθυμούμε να είναι γενναιόδωρη και την ίδια στιγμή απαιτητική, ως ένα συλλογικό σχέδιο ελευθερίας και ευθύνης. Όχι μόνο για τις παρούσες, αλλά και για τις μελλοντικές γενιές, στις οποίες θα λογοδοτήσουμε. Οι βάσεις της Δημοκρατίας μας είναι ισχυρές και οι προοπτικές της ευοίωνες. Αρκεί όλοι μας, η πολιτική ηγεσία και ο καθένας ξεχωριστά, να κρατάμε αμείωτη την εμπιστοσύνη μας σε αυτή».