Σχέσεις που, πλέον, αναπαράγονται μηχανικά. Μνήμη που γίνεται ξανά πράξη. Τα πάντα που επαναλαμβάνονται, σε ένα σπίτι, γεμάτο εγκλωβισμένες γυναίκες. Χωρίς ανδρική παρουσία. Και τότε, εισβάλλει ο έρωτας και τα ανατρέπει όλα.
Σαν μία βαλκανική τραγωδία εννέα γυναικών, με αέρα αλμοδοβαρικό, το έργο του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία του Ένκε Φεζολλάρι, στον χώρο τέχνης και δράσης Βρυσάκι, από την 1η Ιουλίου, κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη, στις 9.15 το βράδυ.
Το τελευταίο του έργο
Γραμμένο το 1936, το «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» είναι το τελευταίο έργο που έγραψε ο Ισπανός συγγραφέας και ποιητής, και μαζί με τη «Γέρμα» και τον «Ματωμένο γάμο, αποτελούν την τριλογία της «Ισπανικής υπαίθρου» του Λόρκα.
Επικεντρωμένο στα ζητήματα της καταπίεσης, του συμβιβασμού και του πάθους και της επιρροής των ανδρών στις γυναίκες, το έργο περιγράφει τα γεγονότα, κατά την περίοδο πένθους, σε ένα σπίτι στην Ανδαλουσία, όπου η 60χρονη Μπερνάρντα Άλμπα, μετά τον θάνατο του δεύτερου συζύγου της, γίνεται τυραννική με τις πέντε κόρες της, που σπάνια είχαν οποιαδήποτε επαφή με το άλλο φύλο. Επιβάλλει πένθος 8 χρόνων και τον εγκλεισμό τους μέσα στο σπίτι, καθώς η ανώτερη τάξη τους δεν τους επιτρέπει να «ανακατεύονται» με τους απλούς χωρικούς.
Η Ανγκούστιας, η μεγαλύτερη κόρη της Μπερνάρντα από τον πρώτο της γάμο, κληρονομεί την περιουσία του πατέρα της, κι έτσι προσελκύει το ενδιαφέρον ενός μνηστήρα, του Πέπε Ρομάνο, τον οποίο, όμως, ποθούν και η Αδέλα, η μικρότερη κόρη, που αρνείται να υποταχθεί στη μητέρα της και συνάπτει ερωτική σχέση μαζί του, αλλά και η Μαρτίριο, που τη ζηλεύει για κάτι, που η ίδια δεν μπορεί να αποκτήσει, λόγω του παρουσιαστικού της. Η ζήλια της Μαρτίριο θα οδηγήσει στο τραγικό τέλος της Αδέλα και στη διατήρηση του πένθους στο σπίτι. Μάλιστα, στο έργο, δεν εμφανίζεται επί σκηνής κανένας ανδρικός χαρακτήρας. Ακόμα και ο Πέπε, το αντικείμενο του πόθου των κοριτσιών, δεν εμφανίζεται ποτέ.
«Είναι ο κόσμος, μέσα στον οποίο ζούμε»
«Σε μια ισχνή δημοκρατία, όπου περισσεύουν τα μνημόνια και οι δογματικές - δίχως καμιά πίστη στον συνάνθρωπο - διατυπώσεις, το “Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα” δεν είναι ένα έργο, που απλά μπορεί να μας αφορά. Είναι ο κόσμος, μέσα στον οποίο ζούμε» σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης. «Η Μπερνάρντα, η Αδέλα, η Πόνσια, η Μαρτίριο, η Ανγκούστιας, η Αμέλια, η Μαγδαλένα, η Προυντένσια κι ο πανταχού παρών, και γι’ αυτό απών, Πέπε, είναι σάρκα από τη σάρκα μας. Μιλούν τη λογοκριμένη γλώσσα μας, ενώ η στεγνή, από τη στέρηση και τον εγκλεισμό, όψη τους καταμαρτυρεί όσα οι λέξεις κρύβουν.
Από τη μια κοινωνία σε κρίση, ας πούμε, την ισπανική, τις μέρες του ’36, λίγο πριν το πραξικόπημα, στην ελληνική κοινωνία του 2015. Από το δυτικό άκρο της Μεσογείου, έως τις απότομες ακτές της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας, από τις ορκισμένες παρθένες της Αλβανίας έως τις ηρωίδες του Αλμοδόβαρ, οι ίδιες ακούραστες νότες, οι ίδιες υγρές και μεστές φωνές, οι ίδιες υποσχέσεις και το ίδιο σκληρό παιχνίδι με τον θάνατο.
Το “Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα” είναι μια ανδαλουσιανή τραγωδία. Με άλλα λόγια, μια βαλκανική τραγωδία που λαμβάνει χώρα στις εσχατιές του πολιτισμένου κόσμου. Η άνυδρη και διψασμένη γη καθρεφτίζεται στα στερημένα από έρωτα γυναικεία πρόσωπα του έργου. Αφόρητη ζέστη δοκιμάζει τα όρια της ύπαρξής τους σε εγκλεισμό, ενώ, μια πιθαμή έξω από το σπίτι - φυλακή, μοιάζει να απλώνεται ένα σύμπαν διαποτισμένο από αισθησιακές μουσικές και οσμές, κάθιδρων - από τον χορό - σωμάτων, που δεν παύουν ποτέ να ερωτεύονται. Αλήθεια ή ψέματα; Μια φαντασίωση που στήνει μοιραίες παγίδες στα θύματά της ή μια αλήθεια, που, όμως, η κατάκτησή της χρειάζεται τόλμη και πόθο ή, ακόμα καλύτερα, duente;».
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, μετάφραση: Μαρία Σκαφτούρα, σκηνοθεσία - μουσική επιμέλεια - φωτισμοί: Ένκε Φεζολλάρι, δραματολογική επεξεργασία: Ναταλί Μηνιώτη, κοστούμια - επιμέλεια σκηνικού χώρου: Χριστίνα Κωστέα, βοηθός σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου, φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου, κομμώσεις: Τάσος Καστανιάς, επιμέλεια μακιγιάζ: Make up lab by Yannis Marketakis, παραγωγή: People Entertainment. Ερμηνεύουν: Δώρα Στυλιανέση, Μαρία Σκαφτούρα, Αντιγόνη Κουλουκάκου, Ελεονώρα Αντωνιάδου, Δανάη Παπουτσή, Βέφη Ρέδη (Vefi Redhi), Φρύνη Θετάκη, Ξανθή Κρανίδη.
Πληροφορίες
Χώρος τέχνης και δράσης Βρυσάκι: Bρυσακίου 17 - Πλάκα, τηλ. κρατήσεων: 210 3210179. Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 10 ευρώ, μειωμένο (φοιτητές, σπουδαστές): 5 ευρώ. [email protected]
