Ο Βίκτορ Γιουστσένκο δεν είναι καλός ρήτορας. Κι όμως, τα πλήθη κρέμονται από τα χείλη του. Οι εμφανίσεις του αρχηγού της ουκρανικής αντιπολίτευσης κάνουν τον κόσμο να κλαίει. «Για μένα, ο Γιουστσένκο σημαίνει ελευθερία και ανεξαρτησία, και μια ευκαιρία για μας να κυβερνήσουμε τη χώρα μας», λέει η Λιλιάνα Κουζιουτίνα, μια υπάλληλος γραφείου από το Κίεβο που κατεβαίνει κάθε μέρα στην Πλατεία Ανεξαρτησίας.
Οι οπαδοί του Γιουστσένκο λένε ότι τον υποστηρίζουν λόγω της τιμιότητάς του. Θέλουν να τερματιστεί η διεφθαρμένη διοίκηση του απερχόμενου προέδρου Κούτσμα ύστερα από δύο θητείες, και δεν έχουν εμπιστοσύνη στον πρωθυπουργό Βίκτορ Γιανουκόβιτς, έναν άνθρωπο που ήταν κρατούμενος δύο φορές τη σοβιετική περίοδο για βίαια εγκλήματα.
Για πολύ καιρό, ο Γιουστσένκο απέφευγε να επικρίνει ευθέως τον Κούτσμα, φοβούμενος τις συνέπειες, ακόμη και για τη ζωή του. Σε αυτή την προεκλογική περίοδο, όμως, δεν δίστασε να χαρακτηρίσει την κυβέρνηση «συμμορία απατεώνων» και τον Γιανουκόβιτς «Κούτσμα ΙΙΙ».
Γιος δασκάλων, ο Γιουστσένκο γεννήθηκε το 1954 στη βορειοανατολική Ουκρανία, κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία. Σπούδασε Οικονομικά και μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, το 1993, έγινε διοικητής της κεντρικής τράπεζας. Οι ικανότητές του οδήγησαν τον πρόεδρο Κούτσμα να τον διορίσει πρωθυπουργό το 1999 για να δώσει τέλος στη σοβαρή οικονομική ύφεση που διερχόταν η χώρα. Οι φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις του έδωσαν γρήγορα αποτελέσματα.
Οπως δείχνουν όμως μυστικές ηχογραφήσεις ορισμένων συζητήσεων, ο Κούτσμα ζήλευε τη δημοτικότητά του και τον υπονόμευε -παρόλο που ο Γιουστσένκο τον υποστήριξε όταν ο πρόεδρος κατηγορήθηκε για το θάνατο ενός δημοσιογράφου της αντιπολίτευσης, του Γκεόργκι Γκονγκάτζε.
Δεκαέξι μήνες αργότερα, όταν οι ολιγάρχες γύρω από τον Κούτσμα έκριναν ότι ο πρωθυπουργός απειλούσε τα συμφέροντά τους, ο Γιουστσένκο αποπέμφθηκε, και ίδρυσε αμέσως τον συνασπισμό «Η Ουκρανία μας», που κατέβηκε στις βουλευτικές εκλογές του 2002 και τα πήγε αρκετά καλά.
Το περασμένο καλοκαίρι, ο Γιουστσένκο εξαπέλυσε την ολομέτωπη επίθεσή του. Δούλεψε σκληρά, παρά τη δηλητηρίαση που του προκάλεσαν -όπως λέει- οι «αρχές».
Χάρη σ' αυτόν, άνθρωποι που φοβόντουσαν να μιλήσουν βρήκαν το θάρρος να φωνάξουν το όνομά του σε συγκεντρώσεις. Η ομάδα του Γιουστσένκο έδειξε όμως και οργανωτικές ικανότητες, ακολουθώντας τα πρότυπα άλλων κινημάτων της ανατολικής Ευρώπης, όπως η «Αλληλεγγύη» της Πολωνίας.
Ο Γιουστσένκο αντιμετωπίζει τώρα δύο προκλήσεις: να διατηρήσει τη σημερινή δυναμική, εμποδίζοντας τους υποστηρικτές του να καταφύγουν στη βία, και να χρησιμοποιήσει όλα τα πολιτικά και νομικά μέσα για μια ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας. Αντίθετα με τον Λεχ Βαλέσα της «Αλληλεγγύης», δεν ζει σε μια ενωμένη χώρα. Ο αντίπαλός του έλαβε στις εκλογές 42% με βάση τα δυτικά exit polls, και 49% με βάση τα επίσημα αποτελέσματα. Οι οπαδοί του Γιανουκόβιτς ζουν στο Ντονιέτσκ, τη βιομηχανική ραχοκοκαλιά της Ουκρανίας, καθώς και σε άλλες περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας, και απειλούν ανοιχτά με απόσχιση.
Ο Γιουστσένκο θα αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες αν κληθεί να κυβερνήσει την Ουκρανία σε αντιπαράθεση με το Ντονιέτσκ και τη Μόσχα, που στηρίζει τον Γιανουκόβιτς. Πρώτα όμως πρέπει να κερδίσει την εξουσία στο Κίεβο.
Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ
