Η μεξικανή δημοσιογράφος και συγγραφέας, Έλενα Πονιατόφσκα, τιμήθηκε χθες με το βραβείο Θερβάντες, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο στον ισπανόφωνο κόσμο.
Η επιτροπή την βράβευσε για τη «λογοτεχνική της διαδρομή σε διάφορα είδη, κυρίως στο διήγημα, και για την υποδειγματική αφοσίωσή της στη δημοσιογραφία, από το χρονικό στο δοκίμιο», υπογράμμισε ο ισπανός υπουργός Πολιτισμού, Χοσέ Ιγκνάθιο Βερτ.
«Το Μεξικό βιώνει μια δύσκολη περίοδο. Είμαστε διχασμένοι από τις εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις και από τη βία των καρτέλ των ναρκωτικών», δήλωσε η βραβευμένη δημοσιογράφος και συγγραφέας, η οποία το 2006 υποστήριξε τον υποψήφιο της αριστεράς Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραντόρ.
Η Έλενα Πονιατόφσκα (ολόκληρο το όνομά της Helene Elizabeth Louise Amelie Paula Dolores) γεννήθηκε στο Παρίσι, το 1932. Ο πατέρας της, απόγονος πολωνών ευγενών, και η μεξικανικής καταγωγής μητέρα της, μετανάστευσαν στο Μεξικό το 1942, όταν η μελλοντική συγγραφέας ήταν μόλις δέκα χρονών. Εκεί μεγάλωσε, αλλά αργότερα σπούδασε στη Γαλλία, τις ΗΠΑ και φυσικά στη δεύτερη πατρίδα της.
Από το 1954 ασχολείται με τη δημοσιογραφία, θεωρώντας την όχι επάγγελμα, αλλά κοινωνικό λειτούργημα. Παράλληλα, συνέγραφε και πολλά βιβλία (μυθιστορήματα, δοκίμια, ρεπορτάζ, διηγήματα και θεατρικά έργα), ενώ για ένα διάστημα δίδαξε και σε Πανεπιστήμια του Μεξικού.
Το πρώτο της μυθιστόρημα εκδόθηκε το 1969 («Hasta no verte Jesus mio») και βασιζόταν στις διηγήσεις του Χεσού Παλάνκο, ενός εργάτη γης που είχε συμμετάσχει στον μεξικανικό εμφύλιο πόλεμο, στις αρχές του 20ού αιώνα.
Το επόμενο βιβλίο της ήταν το «La noche de Tlatelolco» (1971) και βασιζόταν στη σφαγή των φοιτητών, στην πόλη του Μεξικού, την οποία διέταξαν ο τότε πρόεδρος της χώρας Ντιάς Ορτάζ και ο υπουργός του των Εσωτερικών (και κατοπινός πρόεδρος) Λουίς Ετσεβερία, στις 2 Οκτωβρίου του 1968. Το μακελειό εκείνο (η βρετανική εφημερίδα Guardian υπολόγισε σε 350 τους νεκρούς φοιτητές), που σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά, εξακολουθεί ν’ αποτελεί μαύρη κηλίδα στην ιστορία του Μεξικού ως σήμερα, και οι υπεύθυνοί του δεν δικάστηκαν ποτέ. Παρότι γράφτηκαν πολλά βιβλία γι’ αυτό, το συγκεκριμένο έργο της Πονιατόφσκι, ένα από τα δημοφιλέστερά της, αποτέλεσε ορόσημο για τη μεξικανική λογοτεχνία, γιατί χειρίστηκε πολλές και διαφορετικές πηγές στη συγγραφή του (ρεπορτάζ, προφορικές διηγήσεις, μαρτυρίες όσων επέζησαν από τη φοβερή σφαγή, επίσημα έγγραφα, άρθρα εφημερίδων κτλ.) Η Πονιατόφσκα ακολούθησε το ίδιο στιλ και σε άλλα βιβλία της, με θέματα όπως τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο ή τον αγώνα των Ζαπατίστας στην επαρχία Τσιάπας του Μεξικού.
Άλλα έργα της: «Querido Diego, te abraza» (μυθιστόρημα, 1978, βασισμένο σε υποθετικές επιστολές που κάποια γυναίκα στέλνει στον ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα), «La casa de la tierra» (διηγήματα, 1980), «El ultimo guajalote» (δοκίμιο, 1982), «Moletiques y pasiones» (μυθιστόρημα, 1987), «La flor de lis» (μυθιστόρημα, 1988), «Tinisima» (μυθιστόρημα, 1992, βασισμένο στον βίο της Ιταλίδας φωτογράφου Τίνας Μοντότι, που έζησε στο Μεξικό το πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα) κ.ά..
Το 2001, το τελευταίο μυθιστόρημά της, «Το δέρμα του ουρανού» (La piel del cielo), βραβεύτηκε από διεθνή επιτροπή, αποτελούμενη από ισπανόγλωσσους συγγραφείς, με το βραβείο Alfaguara 2001, ξεχωρίζοντας ανάμεσα στα καλύτερα 592 ισπανόγλωσσα μυθιστορήματα του προηγούμενου έτους, επειδή «η συγγραφέας κινεί με πρωτοφανή δύναμη τα πρόσωπα του έργου της».
Η Έλενα Πονιατόφσκα τιμήθηκε, επιπλέον, με το βραβείο «Xavier Villaurrutia», το 1971, αλλά το αποποιήθηκε. Ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Columbia της Νέας Υόρκης, του Sinaloa, της Toluca και του Πανεπιστημίου της Φλόριντα. Επίσης, το 1979 έλαβε το Εθνικό Βραβείο Δημοσιογραφίας του Μεξικού.
naftemporiki.gr 