ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που διακόπηκε. Βρισκόμαστε εδώ στους μάρτυρες του κ. Παπαναστασίου. Ο κ. Παπαδόπουλος Σοφρώνης.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, θα σας κάνω ένα σχολιασμό με το 328. Δύο λέξεις γι’ αυτό που είπα για να είμαι εντάξει προς το Δικαστήριο σας για τη σύγκριση αυτή των δαχτυλικών αποτυπωμάτων. Ξέρετε την αιτίαση μας, σας την είχα πει και προηγούμενα, ότι δεν έχουν πληρότητα αυτές οι καταχωρήσεις.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τα είπαμε αυτά.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Για την ώρα, να σας φέρω όλη τη σειρά ?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να μας τα φέρετε τότε που πρέπει για να τα βάλουμε εκεί στο μυαλό μας τότε που πρέπει. ¶στε καλύτερα να τελειώνουμε με τους μάρτυρες.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Ένα λεπτό, μη φοβόσαστε, δεν θα στενοχωρηθούμε, ταχύτατα. Εδώ έχω αυτή την περίπτωση που σας είπα, όπου το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών έκρινε αθώους τους κατηγορούμενους γιατί δεν ήταν επαρκές το δαχτυλικό αποτύπωμα το οποίο ευρέθη σε ορισμένα αντικείμενα.
Τα αντικείμενα αυτά βρέθηκαν μέσα σε κρησφύγετο της Οργάνωσης «Αντικρατικής Πάλης› στην οδό Ναυαρίνου όπου έγινε έκρηξη και είχαμε τον βαρύτατο τραυματισμό ενός κατηγορούμενου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι γνωστά.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι οι οποίοι έμειναν προσωρινώς κρατούμενοι, Μπουκετσίδης κλπ. βρέθηκαν αποτυπώματα σε κινητά αντικείμενα εκεί μέσα του Μπουκετσίδη. Ορίστε η έκθεση. Πια είναι πλήρης έκθεση αποτυπωμάτων. Είναι τα ευρήματα φωτογραφημένα. Αυτά είναι από τον φάκελο της δικογραφίας. Το βιβλίο στο οποίο βρέθηκαν τα αποτυπώματα, αυτό το βιβλίο με την σχετική εγγραφή επάνω και ακολουθεί το δεύτερο, μια προκήρυξη που βρέθηκαν άλλα αποτυπώματα και γίνεται η σύγκριση.
Η σύγκριση γίνεται με τους συγκεκριμένους, Μπουκετσίδη, Αρβανίτη, που βλέπετε το δελτίο όπως υπήρχε συν τα αποτυπώματα όπως βρέθηκαν, συν η συγκριτική έρευνα, η οποία λέει ότι από πόσα σημεία -εδώ έχει 14, 14 στο όριο αυτό- έχει βρει. Και την έχει την έρευνα αυτή και τη δίδει.
Και περαιτέρω κάνει την ανάλυση και για τους υπολοίπους, κάνει την ανάλυση την οποία λέει «έκθεση διαπιστώσεως δαχτυλικών αποτυπωμάτων› και κάνει την ανάλυση πως τα βρήκα, τα συνέκρινα, με ποια μεθοδολογία και καταλήγω ότι αυτά των κατηγορούμενων βρέθηκαν έτσι.
Αυτή είναι μια πλήρης έκθεση πραγματογνωμοσύνης για τα ευρήματα, η οποία δεν είναι ταυτόσημη με τα δικά σας στοιχεία που έχετε εδώ. Εδώ έχει την έννοια αυτοψίας. Βρήκα στον χώρο αυτά και λέω ότι ταυτίζονται. Έκθεση πραγματογνωμοσύνης πρέπει να γίνει με αυτά τα δεδομένα. Εμείς αμφισβητήσαμε τότε αν μπορεί να γίνει, δεν προσεβλήθησαν όμως ως πλαστά.
Αυτά πού ευρέθησαν; Ευρέθησαν σε κινητά αντικείμενα, προκήρυξη της Οργανώσεως, το βιβλίο «Αγαπώ τα όπλα› το οποίο ήταν τεράστιο βιβλίο που είχε όλες τις αναλύσεις οπλικών συστημάτων και σε άλλα αντικείμενα, πάλι εσωτερικό καταστατικό της Οργανώσεως «Κανόνες Ασφαλείας›.
Τι είπε τότε ομοφώνως το Εφετείο με διακεκριμένο δικαστή; Όχι της αίθουσας των δικαστηρίων σας, το Εφετείο τότε. Είπε ότι αυτά που τώρα λέμε μόνα τους δεν μπορούν να αποδείξουν τη συμμετοχή των κατηγορουμένων στο έγκλημα της συστάσεως συμμορίας, κατοχής.
???.: Κύριε Πρόεδρε, ας διατυπώσει την ένσταση εγγράφως για να πάρει την απάντηση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όχι, δεν κάνει ένσταση.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εγώ δεν κάνω ένσταση. Εγώ σας λέω τι είπαν τα Δικαστήρια.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι όμως τώρα το στάδιο αυτό. Είναι στάδιο αποδείξεων, δεν είναι στάδιο αξιολόγησης.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Μη στενοχωρείστε, δεν θα σας πω τίποτα άλλο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι να με στενοχωρήσετε; Μου έχετε δημιουργήσει άσχημες καταστάσεις εδώ πέρα. Αφήστε να τελειώσουν οι μάρτυρες και μετά λέτε ό,τι σας αρέσει. Δεν πρόκειται εγώ να σας διακόψω ποτέ. Δεν θα σας διακόψω καθόλου. Αλλά τώρα είναι η ώρα των μαρτύρων. Αφήστε τον Πρόεδρο να καθορίζει τη σειρά.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Να με συγχωρείτε. Εντάξει, το καταλαβαίνω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας παρακαλώ πολύ λοιπόν. Δεν θα τελειώσουμε ούτε τον κόκκινο Απρίλη.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Θα τελειώσουμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πότε θα τελειώσουμε; Δεν θα τελειώσουμε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Σε μια βδομάδα τελειώνετε τους μάρτυρες.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έτσι λέτε; Αλλά λέγατε τέλη Μαίου, τώρα τελικά γίνεται τέλη Ιουλίου. Αφήστε τον Πρόεδρο να κάνει τη δουλειά του.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Ακούστε με σας παρακαλώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ακούσαμε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Να διακόπτεται ο συνήγορος ?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μα δεν είναι θέμα της στιγμής.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Μα είναι εκτός θέματος όταν ?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βεβαίως είναι εκτός θέματος. Ο μάρτυς δεν είπε τίποτα για αποτυπώματα ούτε ήξερε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Δεν έκανε τη σύγκριση;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο μάρτυρας;
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Ναι, έκανε μια σύγκριση. Αυτό ακριβώς σας λέω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λυπάμαι πάρα πολύ. Αν ο μάρτυρας έκανε σύγκριση, εγώ τότε δεν καταλαβαίνω. Μήπως πρέπει να πάω σε άλλου είδους γιατρό τώρα εδώ μέσα. Για όνομα, σας παρακαλώ πολύ δηλαδή. Μη με τρελάνετε.
Σας παρακαλώ να ρωτήσουμε τον μάρτυρα. Κύριε μάρτυς, ορκιστείτε.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Στην συνείδηση μου κ. Πρόεδρε.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Όχι παρακαλώ, θα τελειώσω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τι να κάνω; Από ότι βλέπω θα τελειώσετε θέλω δεν θέλω εγώ δηλαδή.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εγώ σας τα είπα αυτά για να δείτε πως εκτιμήθηκαν.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πολύ έκανε το άλλο Δικαστήριο. Έχει τη δική του συνείδηση, εμείς έχουμε τη δική μας. Θέλετε ως νομολογία να τη παρουσιάσετε φέρτε. Δεν θα μου φέρετε εμένα ό,τι είπε ένα Δικαστήριο πάει τελείωσε. Ήταν άλλες οι συνθήκες, άλλα τα αποδεικτικά μέσα. Αφήστε να προχωρήσει η διαδικασία.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Για μας έχει μια αξιόλογη ?
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για σας έχει και για μας έχει, αλλά είναι στην ώρα της. Όχι τώρα.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Η ώρα της είναι τώρα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Για σας τώρα είναι.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Το συζητήσαμε σε σύγκριση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εντάξει. Αφού το λέτε εσείς, έτσι θα είναι. Εγώ απλώς δεν καταλαβαίνω φαίνεται καθόλου. Είμαι από άλλο πλανήτη. Φαίνεται ότι δεν καταλαβαίνω τι μου γίνεται. Έτσι φαίνεται. Δεν καταλαβαίνω καθόλου.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Εγώ έκρινα ότι αυτή η ώρα είναι κατάλληλη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εσείς θα κρίνετε ό,τι ώρα θέλετε να μου λέτε, ότι είναι μεσάνυχτα, ότι είναι, αλλά εγώ δεν θα σας αφήνω.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Στην συνείδηση μου κ. Πρόεδρε. Είμαι άπιστος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Στη συνείδηση του ορκίζεται. Ρωτήστε τον ό,τι θέλετε. Ο κ. Παπαδόπουλος Σοφρώνιος. Είναι ο 12ος του καταλόγου. Αυτή είναι η δουλειά μας τώρα. Η δουλειά μας είναι να εξετάσουμε τους μάρτυρες.
Π. ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ: Κύριε Παπαδόπουλε, εσείς ξέρετε τον Νίκο Παπαναστασίου και πως τον ξέρετε;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Η γνωριμία μου με τον Νίκο Παπαναστασίου αρχίζει από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Αυτός ήταν βέβαια τότε πρωτοετής φοιτητής. Εγώ ήμουν ο Πρόεδρος της Εργατικής Συνέλευσης του Πολυτεχνείου και μέλος της Εργατικής Επιτροπής. Μετά εγώ πήγα εξορία και ουσιαστικά η γνωριμία μας αρχίζει από τότε που και ο Νίκος γυρίζει από τη Γερμανία. Αυτός άρχισε και πάλι να εργάζεται και ταυτόχρονα συνέχισε τη σχολή του.
Ήταν ένας νέος που ασχολούταν με τον συνδικαλισμό, ανεξάρτητος συνδικαλιστής, πολιτικοποιημένος αλλά όχι κομματικοποιημένος, με το κομμάτι αυτό του συνδικαλισμού που δεν ανήκε στα Κόμματα ή στις επίσημες ηγεσίες. Συναντιόμασταν σε αρκετές εκδηλώσεις αυτού του χαρακτήρα, δηλαδή με τα συνδικάτα και τότε προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε έναν άλλου είδους συνδικαλισμό.
Αυτή την χρονική περίοδο, μέχρι περίπου και το 1981 που πηγαίνει στρατιώτης, δεν θυμάμαι ποτέ ο Νίκος να ήταν άνθρωπος ακραίος ή να εξέφραζε οποιαδήποτε ακραία άποψη γύρω από τα συνδικαλιστικά πράγματα, που εκείνη την εποχή λιγάκι επειδή ήταν τα πράγματα αρκετά έντονα και θερμά θα μπορούσα να πω ακούγονταν αρκετές τέτοιες κουβέντες.
Όταν απολύθηκε από τον στρατό, που ουσιαστικά γνωρίζεται τότε και με την νυν σύζυγο του την Φωτεινή, αλλάζει επάγγελμα και ασχολείται με την κεραμική από το ’84 περίπου και από το 1986 επαγγελματικά ασχολείται με αυτό το πράγμα με την κεραμική, πρώτα εκεί στην 3ης Σεπτεμβρίου, αργότερα στην Πετρούπολη κλπ. κλπ.
Τότε επειδή πολλές φορές συζητούσαμε όταν βρισκόμασταν σε πολιτικές συγκεντρώσεις γενικού χαρακτήρα και όχι εξειδικευμένου χαρακτήρα όπως ήταν στην πρώτη φάση με τον συνδικαλισμό, δεν θυμάμαι ποτέ ο Νίκος να είχε εκφραστεί, όταν συνέβαιναν αυτά τα γνωστά γεγονότα με τη 17Ν, δεν θυμάμαι να είχε εκφραστεί ποτέ ευνοϊκά για πράξεις της 17Ν.
Ούτε επίσης όταν του έδινα την εφημερίδα που εκδίδαμε τότε και που εκδίδαμε τώρα, την «Εργατική Πάλη› δηλαδή, η οποία έχει μια κάθετη αντίθεση απέναντι και στην πολιτική αλλά και κυρίως στις μεθόδους που χρησιμοποιούσε η 17Ν, δεν θυμάμαι ποτέ να μου είπε μια αντίθετη κουβέντα, ότι εν πάση περιπτώσει βρε αδερφέ κάπως πρέπει να δούμε κι αυτές τις μεθόδους πάλης κλπ. κλπ.
Έχω την βαθιά πεποίθηση ότι επειδή ήμουν ένας άνθρωπος που είχε μια εμπιστοσύνη, δεύτερον είμαι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει περάσει αρκετά από αυτές τις ιστορίες, από παρανομίες, από Ασφάλειες κλπ. κλπ. δεν θα μου διέφευγε της προσοχής αν έστω αυτός ο άνθρωπος, ο Νίκος που εγώ ήξερα, μου έκρυβε κάτι. Αυτός ήταν ακριβώς ο λόγος που εγώ μόλις ακούστηκε το όνομα του μπλεγμένο στην υπόθεση της 17Ν έσπευσα να βρω τους δικούς του για να καταθέσω αυτή την πεποίθηση μου.
Αυτή είναι η κατάθεση μου για τον Νίκο Παπαναστασίου κ. Πρόεδρε.
Π. ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ: Εγώ καλύφθηκα κ. Πρόεδρε. Δεν έχω να ρωτήσω τίποτα άλλο. Νομίζω ότι μας κάλυψε ο κ. Παπαδόπουλος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Ζώτος έχει το λόγο.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Όπως είδατε τον κ. Παπαδόπουλο, είναι ο υπ’ αριθμόν 1 μάρτυρας του καταλόγου του κ. Ψαραδέλλη. Απλώς είχα ενημερωθεί από τους συναδέλφους ότι τον είχαν προτείνει κι αυτοί.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εντάξει, δεν πειράζει. Ρωτήστε τον.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Κύριε Παπαδόπουλε, πείτε μου. Τον κ. Ψαραδέλλη τον γνωρίζετε κι αν ναι από που;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Με τον σύντροφο Ψαραδέλλη γνωρίζομαι περίπου 40 χρόνια. Έχουμε μια κοινή σε γενικές γραμμές πολιτική πορεία, που αρχίζει από το ΄63 από την Νεολαία Λαμπράκη και περίπου την ίδια χρονολογία ’63-΄64 περνάμε και οι δύο στον τροτσκισμό.
Αργότερα συλλαμβανόμαστε λόγω της αντιδικτατορικής μας δράσης και οι δύο, καταδικαζόμαστε. Εγώ έχω καταδικαστεί σε ισόβια και 5 χρόνια. Καταδικαζόμαστε από τη χούντα και έχουμε μια παράλληλη ζωή μέσα στην φυλακή και επανασυνδεόμαστε μετά από τα χρόνια εκεί.
Ως γνωστόν ο σύντροφος Ψαραδέλλης είναι ένα πρόσωπο μυθιστορηματικό με τις αποδράσεις του, με όλα αυτά που έχει τραβήξει, με την παράδοση του από το σταλινικό καθεστώς της Βουλγαρίας, τη χούντα κ.ο.κ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Οι σύντροφοι τον παρέδωσαν.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Το σταλινικό καθεστώς της Βουλγαρίας κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ναι. Σοσιαλιστές όμως κι αυτοί, σύντροφοι δεν είναι;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν νομίζω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι αυτοί σύντροφοι;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν είναι η ώρα τώρα κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν τα βρίσκετε πρώτα μεταξύ σας και μετά να μας πείτε κι εμάς τι θέλετε να καταλάβουμε; Εγώ δεν έχω καταλάβει εδώ μέσα. Ξέρετε, με πέρασαν από πολλά σεμινάρια εδώ οι μάρτυρες, αλλά δεν έχω καταλάβει τις αποκλίσεις, τις παρεκκλίσεις, το ένα, το άλλο.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Όταν θα μπω στο ουσιαστικό σημείο το τι ακριβώς είναι ο Ψαραδέλλης, θα μπορέσετε να καταλάβετε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πέστε για τον κ. Ψαραδέλλη για ποιο λόγο ο κ. Ψαραδέλλης δεν μπορεί να έχει καμιά σχέση με αυτή την Οργάνωση.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Να συνεχίσω κ. Πρόεδρε την ερώτηση. Ας μας πει αυτό που λέει για το τι ήταν ο Ψαραδέλλης για να μπορέσουμε να καταλάβουμε.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Και να μπορέσετε κι εσείς για την ερώτηση που μου κάνετε. Ο Ψαραδέλλης είναι ένας εργάτης που ποτέ δεν θέλησε να ξεχωριστεί από την τάξη για την οποία αισθανόταν υπερήφανος. Ένα δεύτερο, είναι ένας αγωνιστής σεμνός, άδολος και που ποτέ δεν εξαργύρωσε τίποτα, γι’ αυτό ίσως και είναι άγνωστος. Είναι από αυτούς τους μεγάλους της πρόσφατης ιστορίας που έμεινε άγνωστος γιατί ποτέ δεν θέλησε να εξαργυρώσει τίποτα.
Και το τρίτο σημείο που θέλω να πω κ. Πρόεδρε, είναι ένας μαρξιστής, αρκετά καταρτισμένος στον τροτσκισμό βεβαίως, σ’ αυτή την πλευρά του όλου θέματος που πιστεύει στη μαζική δράση των εργαζομένων, που πιστεύει στην ίδια την αυτοδημιουργία και την αυτοσυνείδηση της εργατικής τάξης και που πιστεύει σ’ έναν σοσιαλισμό που είναι έργο των ίδιων των εργαζομένων. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με πράξεις βίας.
Ο Ψαραδέλλης ήταν ένας άνθρωπος που πάλεψε για να φύγει η βία μέσα από τις γραμμές του εργατικού κινήματος, που ξέρετε ότι άλλες τάσεις του εργατικού κινήματος είχαν εισαγάγει όπως ο σταλινισμός που με ρωτήσατε προηγούμενα ή η σοσιαλδημοκρατία επίσης.
Για τον Ψαραδέλλη θα ήθελα να πω ακόμα 2-3 σημεία. Κατ’ αρχήν είναι τιμή για μένα που καταθέτω γι’ αυτόν τον αγωνιστή, αλλά πιστεύω όμως ότι και γενικότερα ο τόπος αυτός οφείλει αρκετά σ’ αυτόν τον άνθρωπο. Και για τα δημοκρατικά δικαιώματα που κατοχυρώθηκαν μετά την μεταπολίτευση και για τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης και για τις πολιτικές και ηθικές αξίες και αν θέλετε ακόμα - ακόμα και για ένα είδος πολιτισμού που επικράτησε μετά από μια ορισμένη περίοδο στην ελληνική κοινωνία.
Μου είναι αδύνατον να πιστέψω επειδή τον ξέρω πάρα πολύ καλά ότι αυτός ο άνθρωπος, που αν βρεθεί εδώ σ’ αυτή τη χώρα ένας άνθρωπος και να πει ότι πάτησε ένα μυρμήγκι τότε θα έχετε το δικαίωμα να τον καταδικάσετε. Αν βρεθεί ένας άνθρωπος και πει ότι ο Ψαραδέλλης χρησιμοποίησε βία απέναντι σε κάποιον, τότε ίσως να τον καταδικάσετε. Αλλά δεν θα βρεθεί κανένας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν βρεθεί όμως ο ίδιος και πει ότι «πήγα σε μια ληστειούλα εκεί πέρα›; Ο ίδιος άμα βρεθεί. Όχι άλλος. Εγώ δεν λέω τους άλλους.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Σε σχέση μ’ αυτό κ. Πρόεδρε, πιστεύω ότι ήταν μια επιπολαιότητα του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή το μυρμήγκι το προσέχουμε λιγάκι, αλλά εκεί δεν προσέξαμε; Επιπολαιότητα σημαίνει δεν πρόσεξα.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Συνολικά θα κρίνουμε τον άνθρωπο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λέτε ας πούμε ότι πάτησε κι ένα μυρμήγκι. Το μυρμήγκι μπορεί να το πατήσουμε χωρίς να το καταλάβουμε. Αλλά η ληστεία είναι πράξη που θέλει δόλο. Αφαίρεση ιδιωτικής περιουσίας.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Ο Ψαραδέλλης δεν μπορούσε να έχει δόλο. Ο Ψαραδέλλης μπορούσε να έχει το πάθος του -δεν είναι άποψη αυτό- το πάθος του για να υπηρετήσει την εργατική τάξη γιατί την γνώριζε από μέσα, γιατί είχε πάντοτε αυτή την έφεση να μορφώσει ο ίδιος την εργατική τάξη, όπως και ο ίδιος μορφώθηκε μέσα στις φυλακές και μέσα από την τάξη του Εργατικού Κινήματος.
Ήταν ο πρώτος που παρακολουθούσε γραμματική, ήθελε να μάθει γραμματική στα μαθήματα που κάναμε εκεί, αριθμητική και πάει λέγοντας. Αυτός ίσως είναι ο μοναδικός λόγος που ο Ψαραδέλλης έκανε αυτή την πράξη. Αν την έκανε εν πάση περιπτώσει αλλά αφού το δέχεται. Αλλά σε καμία περίπτωση ο Ψαραδέλλης δεν θα συμμετείχε σε μια πράξη που γνώριζε ότι αυτή συνδέεται με άλλα πράγματα. Αυτό κ. Πρόεδρε πρέπει κι εσείς νομίζω να το δεχτείτε και το σεβαστό σας Δικαστήριο.
Ο Ψαραδέλλης δεν είναι ένας άνθρωπος που θα σχετιζόταν με μία Οργάνωση η οποία χρησιμοποιούσε για την επίτευξη των σκοπών της τέτοιες μεθόδους.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εμείς τώρα δεν είμαστε ο Ψαραδέλλης, είμαστε η 17Ν. Να το πάρουμε από την πλευρά της 17Ν. Θα έπαιρνε εξωτερικούς συνεργάτες η 17Ν να κάνει μια ληστεία;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν νομίζω ότι θα ήταν ο Ψαραδέλλης το πρόσωπο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αποκλείετε να το έκανε.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Εγώ το αποκλείω.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Αυτό που ενδιαφέρει μετά το ΄74, γιατί είχαμε μείνει στην κοινή σας πορεία μέχρι το ’74, αυτό που με ενδιαφέρει γιατί αναφερθήκατε πριν σε μια εφημερίδα που βγάζατε εσείς ως Οργάνωση, στην ίδια Οργάνωση ήταν ενταγμένος ο Ψαραδέλλης;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Βεβαίως.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Πως την έλεγαν αυτή την Οργάνωση;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Οργάνωση Κομμουνιστικών Διεθνιστών Ελλάδας.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Τι θέση είχε σ’ αυτή η Οργάνωση; Θέλω να πω ήταν απλώς ένας οπαδός ή ήταν οργανικά ενταγμένος και αυτή την πολιτική υπηρετούσε καθημερινά; Πως το έκανε αυτό;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι μόνο υπηρετούσε αυτή την πολιτική καθημερινά. Ο Ψαραδέλλης στα διάφορα που κάναμε εκεί ή απέναντι στις μεθόδους που χρησιμοποιεί ένα Κόμμα για να φτάσει στην εξουσία κλπ., ήταν αυτός που έλεγε απέναντι στις πράξεις της ατομικής τρομοκρατίας ότι δεν οδηγούν πουθενά, ότι εν πάση περιπτώσει συνήθως γυρίζουν στο αντίθετο τους, ότι δεν συνδυάζονται με το όραμα μας, το σοσιαλισμό κλπ. κλπ. γιατί η μέθοδος που χρησιμοποιεί κανένας σχετίζεται με τι κοινωνία θέλει να φτιάξει. Είχε μια πολιτική αντίθεση δηλαδή.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Με ενδιαφέρουν οι πολιτικές του απόψεις και όχι μόνο οι πολιτικές απόψεις αλλά και μέσα από ποιο σχήμα τις πάλευε αυτές τις πολιτικές απόψεις, κυρίως σε σχέση με την κατηγορία που αντιμετωπίζει ο Ψαραδέλλης ότι ήταν μέλος στην Οργάνωση της 17Ν, ότι είχε ενταχθεί και σε μια άλλη Οργάνωση.
Ενώ μου λέτε εσείς ότι ήταν στην δική σας Οργάνωση την «Εργατική Πάλη› πως την είπατε, την Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών, ήταν ταυτόχρονα και σε μια άλλη Οργάνωση. Αυτό ήταν δυνατόν να γίνει; Αυτό θέλω να πείτε.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό το πράγμα αποκλείεται. Εγώ τώρα δεν θα ασχοληθώ εδώ πέρα με πολιτικολογίες. Θα επαναλάβω αυτό που είπα. Αν βρεθεί άνθρωπος και πει ότι πάτησε ο Ψαραδέλλης ένα μυρμήγκι, εγώ θα πέσω κάτω. Αν βρεθεί ένας άνθρωπος, πέρα από τις ιδεολογίες γιατί εν πάση περιπτώσει, αν βρεθεί ένας άνθρωπος και πει ότι ο Ψαραδέλλης χρησιμοποίησε ποτέ βία απέναντι σε κάποιον άνθρωπο, τότε τι να πω;
Σ. ΖΩΤΟΣ: Μια τελευταία ερώτηση κ. Πρόεδρε. Αυτή την εφημερίδα που λέγατε πριν ότι εκδίδετε και την πουλάγατε ως Οργάνωση, αυτή προπαγάνδιζε τις απόψεις τις δικές σας, του Κόμματος και της Οργάνωσης;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Βεβαίως.
Σ. ΖΩΤΟΣ: Αυτή την εφημερίδα διακινούσε και ο Ψαραδέλλης;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Βεβαίως, αλίμονο. Και όχι μόνο, ο ίδιος έκανε και το μοντάζ επειδή είναι και η ειδικότητα του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είστε πολλοί τροτσκιστές κλπ. που λέμε; Γιατί εδώ μέσα μαθαίνω 4η Διεθνής κλπ.
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Είμαστε αρκετοί κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πόσοι;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Τι εννοείτε πόσοι; Αριθμητικά; Είναι αρκετοί τώρα, εντάξει. Μερικές χιλιάδες είναι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εκατό χιλιάδες;
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι. Μερικές χιλιάδες.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μερικές είναι από δύο μέχρι ?
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Είμαστε μειοψηφία, αρκετά μικρή μειοψηφία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μειοψηφία αλλά εγώ ξέρω έστω κι ένας να υπάρχει ?
Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: απλά επειδή με ρωτάτε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αρκεί να μην υπάρχει παράνομη πράξη.
Να προσέλθει ο κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος. Είστε ο κ. Νίκος Παναγιωτόπουλος του Χρήστου, καθηγητής αγγλικών, κάτοικος Αιγάλεω. Που γεννηθήκατε;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Στον Πειραιά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: «Ορκίζομαι να πω την αλήθεια›.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ορκίζομαι.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Πέστε μου κ. Παναγιωτόπουλε πως και από πότε ξέρετε τον Νίκο Παπαναστασίου.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Περίπου από τα τέλη του ’78 τον ξέρω. Τον γνώρισα στους χώρους που κινιόταν πολύς κόσμος τότε και από τότε είμαστε φίλοι.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Για πόσο χρονικό διάστημα τον βλέπατε και ποιες είναι οι σχέσεις σας και μέχρι σήμερα.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Όταν τον γνώρισα ήξερα ότι ήταν παντρεμένος. Μετά από λίγο καιρό γεννήθηκε το παιδί του. Συμμετείχαμε σε διάφορες συζητήσεις, ήμασταν και οι δύο άτομα που ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα για την πολιτική.
Μετά βλεπόμασταν συχνά μέχρι κάποια στιγμή που έφυγε για Θεσσαλονίκη. Μετά επειδή σπούδαζα κι εγώ στη Θεσσαλονίκη τον είχα δει κι εκεί κανά δυο φορές.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Βρισκόσασταν και στη Θεσσαλονίκη δηλαδή.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι πολύ συχνά γιατί δεν ήμουν συνέχεια εγώ εκεί.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Εκείνος εργαζόταν στη Θεσσαλονίκη;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι εργαζόταν.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Θυμάστε ποια περίοδο περίπου έγινε αυτό;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Γύρω στο ’80.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Στη συνέχεια;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Στη συνέχεια βρισκόμασταν πάλι στην Αθήνα, μετά όμως έφυγε για το στρατό. Τότε τον είδα μια δυο φορές αυτό το διάστημα, γιατί ήταν μακριά, ήταν κάπου στην Ήπειρο.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Δηλαδή ’80 με ’83 περίπου ήταν στο στρατό και στη Θεσσαλονίκη;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Στην αρχή ήταν στη Θεσσαλονίκη εργαζόμενος, μετά όταν γυρίσαμε στην Αθήνα έδινε στο Πανεπιστήμιο εξετάσεις.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Είπατε ότι κάνατε διάφορες πολιτικές συζητήσεις. Ποια ήταν η πολιτική άποψή του σε σχέση με τα δρώμενα εκείνης της εποχής;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Και οι δύο κινούμασταν σε αυτό που λεγόταν εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, αλλά σίγουρα δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να είναι εδώ, γιατί ποτέ δεν είχε εκφράσει άποψη που να υιοθετεί βία.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Θεωρείτε δηλαδή ότι η εμπλοκή του εδώ δεν έχει καμία σχέση με τη πράγματι υπάρχουσα κατάσταση;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ακριβώς. Και αυτό το λέω γιατί δεν τελείωσε τότε το ’83 η σχέση μας, δηλαδή πέρσι ήταν η τελευταία μας πολιτική συζήτηση.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Εξακολουθούσατε να βλέπεστε δηλαδή.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Βέβαια.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Από πότε μέχρι πότε;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Το ’85 – ’86 έλειπα εγώ στο εξωτερικό, μετά οι σχέσεις μας ήταν πιο κοντινές.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Γιατί λείψατε;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Εργαζόμουν.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Μετά οι σχέσεις σας;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ήταν πολύ συχνές οι επαφές, αλλά ο Νίκος δούλευε από τα ξημερώματα μέχρι τα μεσάνυχτα. Δηλαδή Σαββατοκύριακα. Η πολιτική του θέση τα τελευταία από τις κουβέντες που κάναμε, ψήφιζε Κόμμα το οποίο κυβερνά δηλαδή. Δεν είχαμε ακριβώς την ίδια θέση, εγώ είχα αντίθεση μαζί του γιατί ψήφιζε Κόμμα το οποίο είναι στην Κυβέρνηση.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Δηλαδή έφυγε από την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Πέρσι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εντάχθηκε δηλαδή στο πολιτικό σύστημα.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Και το άλλο είναι πολιτικό σύστημα και η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά είναι πολιτικό σύστημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το ένα μέρος της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς δέχεται το πολιτικό σύστημα και ένα άλλο μέρος θέλει να το ανατρέψει.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Μην ξεχνάτε κ. Πρόεδρε ότι κατεβαίνουν στις εκλογές οι περισσότερες από αυτές τις ομάδες.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Η 17Ν δεν κατέβαινε.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Από πότε ψηφίζει Κόμμα εξουσίας;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Στις τελευταίες εκλογές σίγουρα.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Έγινε επιχειρηματίας!
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Επιχειρηματίας είναι πολλά χρόνια.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Εισαγγελεύς δεν στερείστε ούτε στιγμή του χιούμορ!
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κύριε Εισαγγελεύς ο Χέμπερτ Μαρκούζε στο «Μονοδιάστατο άνθρωπο› γράφει ότι «Όλοι οι επαναστάτες είναι οι φοιτητές, αλλά μετά εντάσσονται πλέον στην παραγωγή και τους χάσαμε. Ψάχνουμε για άλλους πιο νεότερους›. Έτσι είναι.
(Διαλογικές συζητήσεις)
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Επειδή έγινε μια συζήτηση ότι πράγματι από ένα συγκεκριμένο σημείο και μετά, εμένα με ενδιαφέρει το νωρίτερο χρονικό διάστημα. Στο νωρίτερα χρονικό διάστημα είπατε ότι ήσασταν σε χώρους φύλα προσκείμενους προς την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά.
Οι χώροι αυτοί -στους οποίους ήσασταν εσείς κι εκείνος, εκείνος με ενδιαφέρει, δεν με ενδιαφέρει για σας- ήταν χώροι οι οποίοι προσπαθούσαν να μαζικοποιήσουν το Κίνημα, ή ήταν χώροι οι οποίοι δεν ενδιαφέρονταν για τη μαζικοποίηση;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ενώ ήμασταν φοιτητές η γραμμή που υπήρχε, ήταν να ενταχθούμε στο εργατικό Κίνημα.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Να το ανδρώσετε δηλαδή;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ναι.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Να το ανδρώσετε μέσα από διαδικασίες πειθούς της κοινής γνώμης;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Σαφώς.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Ή μέσα από διαδικασίες που θα ήταν με βάση κάποιες ενέργειες όπως αυτές της 17Ν;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Σε καμία περίπτωση.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Γιατί εδώ παρεξηγήθηκαν κάποια θέματα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Μα έπαιρναν μέρος στις εκλογές. Απλά δεν έβγαζαν βουλευτές.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και θεωρούμε όλους τους άλλους Έλληνες που βγάζουν βουλευτές ότι είναι μειωμένης αντίληψης συνήθως, όταν είμαστε ακροαριστεροί. Γιατί έχω ακούσει πολλούς που με καταφρόνηση μιλάνε για μας τους άλλους. Τέλος πάντων. Εγώ όμως δεν μιλώ για καταφρόνηση με κανέναν, απεναντίας σέβομαι και τον τελευταίο ο οποίος έχει τελείως αντίθετη άποψη από τη δική μου.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Ας αφήσουμε να μας τα πουν οι ίδιοι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να μας τα πουν, αλλά ξέρετε εδώ μέσα μπήκαν πάρα πολλά και είμαι υποχρεωμένος κι εγώ να μην τα αφήνω έτσι.
Συνεχίστε.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Αυτές ήταν οι πολιτικές αντιλήψεις. Οι πολιτικές του αντιλήψεις μπορούσαν ποτέ να τον οδηγήσουν να ενταχθεί στη 17Ν;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Σε καμία περίπτωση και γι’ αυτό είμαι εδώ αυτή τη στιγμή.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Σαν χαρακτήρας τι ήταν; Είναι άνθρωπος σκληρός; Είναι βίαιος; Θέλω να μου πείτε τον χαρακτήρα του γιατί εσείς τον ξέρετε και από ό,τι μου λέτε είστε από αυτούς που τον ξέρουν από 1978 μέχρι σήμερα. Κάνατε συνεχώς παρέα;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Με κάποια διαλείμματα.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Πέστε μου λοιπόν τι χαρακτήρας είναι;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ιδιαίτερα ήπιος, δηλαδή ως και φοβιτσιάρης θα έλεγα. Θέλετε να αναφέρω κάποιο περιστατικό;
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Αν έχετε.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Μέχρι πρόσφατα κάπου είχαμε πάει, μπήκαμε σ’ ένα σπίτι και ήταν ποντίκι και έβαλε ένα μικρό παιδί μπροστά του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο ίδιος φοβήθηκε δηλαδή το ποντίκι.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Έκανε πίσω. Δεν είναι καθόλου βίαιος άνθρωπος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι πολύ μαλακός άνθρωπος.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Είναι ιδιαίτερα ήπιος, μειλίχιος, δεν είναι βίαιος.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Πέστε μου λίγο για τη ζωή του ως επιχειρηματίας.
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Είναι εργασιομανής. Εδώ και πολλά χρόνια από το ’85 περίπου δουλεύει μόνιμα, δηλαδή δεν έχει ωράρια, δουλεύει τουλάχιστον δύο 8ωρα την ημέρα.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Η οικονομική του κατάσταση είναι καλή;
Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Αρκετά καλή. Δεν είναι σπάταλος άνθρωπος να κάνει επίδειξη πλούτου, αλλά δεν φαντάζομαι ότι είχε δυσκολίες, μια χαρά πήγαινε.
Φ. ΚΟΤΕΑΣ: Δεν θέλω τίποτα άλλο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ευχαριστούμε κ. μάρτυς. Πηγαίνετε στο καλό.
Ο κ. Ζαϊρης έχει τον λόγο για να ρωτήσει τον κ. Παπαναστασίου.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Μέχρι το 1985 είχατε γνωρίσει κάποιον ή κάποιους από τους κυρίους κατηγορουμένους;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Είχα γνωρίσει το ’74 τον Γιάννη και τον Παύλο Σερίφη στη Δυτική Γερμανία, στη Στουτγάρδη συγκεκριμένα και γύρω στο ’83 ή το ’84 είχα γνωρίσει τον Χριστόδουλο Ξηρό σε μαζικούς χώρους.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Κάνατε συζητήσεις για διάφορα θέματα π.χ. συνδικαλιστικά;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Βεβαίως. Και με τον Χριστόδουλο και με τον Παύλο αν θυμάμαι καλά, κάναμε συζητήσεις και στη Γερμανία. Γιατί ήταν εργάτης ο Παύλος και λέγαμε διάφορα θέματα.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Στις συζητήσεις αυτές ήταν ελεύθερη η χρήση των κυρίων ονομάτων και των επωνύμων, όσων συμμετείχαν;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Αναφέρεστε βέβαια στην απολογία που έχω κάνει στον κ. ανακριτή.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Ναι.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Είχα βρεθεί σε κάποιο χώρο μετά από κάποια διαδήλωση αν θυμάμαι καλά, ίσως ήταν Πρωτομαγιά, όπου με είχαν προσκαλέσει δυο - τρία άτομα να συνευρεθώ κι εγώ να συζητήσουμε κάποια θέματα του καιρού εκείνου, δηλαδή πολιτικά θέματα και απλώς απέφευγαν να λένε τα ονόματά τους. Τίποτα παραπάνω.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Σε οποιαδήποτε από αυτές τις συναντήσεις ευθέως συμμετείχε ο κ. Γιωτόπουλος;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Υπήρχε ένας άνθρωπος μεγάλος, που μετά σκέφτηκα ότι μπορεί να ήταν ο κ. Γιωτόπουλος. Δεν μπορώ να είμαι καθόλου σίγουρος γι’ αυτό. Καθόλου.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Δηλαδή έχετε σήμερα επιφυλάξεις;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Βεβαίως έχω επιφυλάξεις.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Στον κ. ανακριτή διατυπώσατε παρόμοιες επιφυλάξεις για το πρόσωπο του κ. Γιωτόπουλου;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Ναι από την αρχή το είπα αυτό. Απλώς σε μια ερώτηση στην απολογία μου, το βάζει σαν δεδομένο εκεί που ήταν και ο Γιωτόπουλος και εγώ συνεχίζω την απάντησή μου.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Πότε τον γνωρίσατε για πρώτη φορά;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Ποιον;
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Τον κ. Γιωτόπουλο;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Σας λέω αν ήταν, το φθινόπωρο του ’83 ή αρχές του ’84.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Μπορώ να χρησιμοποιήσω από την απολογία σας «Πόσες φορές έχετε συναντήσει τον κ. Γιωτόπουλο;›. Απάντηση «Μόνο μία φορά›.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Πρώτα είπα εγώ ότι πιθανό να έχω γνωρίσει τον κ. Γιωτόπουλο και μετά έρχεται ο κ. ανακριτής και λέει «Πόσες φορές συναντήσατε τον κ. Γιωτόπουλο›, ενώ προηγούμενα υπάρχει αμφιβολία από εμένα ήδη και μετά απλώς λέω «μία φορά›. Καταλάβατε;
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Την περίοδο ’90 – ’91 είχατε το κατάστημα με τα πήλινα στην 3η Σεπτεμβρίου;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Όχι. Ήταν βιοτεχνία και κατάστημα από το ’86, μάλιστα από το φθινόπωρο του ’85 μέχρι και το ’88. Μετά έγινε αποκλειστικά βιοτεχνία μέχρι το ’88 στην 3η Σεπτεμβρίου. Μετά πήγαμε στην Πετρούπολη.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Ο κ. Τσελέντης ήξερε αν είχατε κατάστημα στην 3η Σεπτεμβρίου με πήλινα;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Εγώ τον κ. Τσελέντη δεν γνώριζα.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Το χρησιμοποιώ, επειδή το λέει στην απολογία του.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Δεν ξέρω.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Το ’90 – ’91 είχατε κατάστημα με πήλινα.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Ο κ. Τσελέντης το είπε;
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Ναι.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Δεν το ξέρω αυτό το πράγμα.
Π. ΤΣΕΛΕΝΤΗΣ: Όχι δεν λέω τέτοιο πράγμα εγώ. Ούτε το ’90 – ’91 τον έχω δει, ούτε γνώριζα την επαγγελματική του δραστηριότητα.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Το έχω σημειώσει και θα δείτε ότι έχω δίκιο. Αν δεν έχω δίκιο θα το παραδεχτώ.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Έχω την εντύπωση ότι κάποιος άλλος κατηγορούμενος λέει ότι εγώ είχα κεραμικά.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Οι σχέσεις σας με τον κ. Παύλο Σερίφη ποιες ήταν;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Για εκείνο τον καιρό που τον γνώρισα το ’74, φιλικές. Δεν βλεπόμασταν και κάθε μέρα, για λίγο, κάποιους μήνες.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Η τελευταία ερώτησή μου. Τον θεωρείτε ικανό για αυτά τα οποία αναφέρεται στο πρόσωπό σας;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Δεν κατάλαβα.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Τον θεωρείτε ικανό τον κ. Παύλο Σερίφη για όσα έχει καταθέσει σε βάρος σας;
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Αν είναι ικανός να καταθέσει για μένα;
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Ναι αυτά εις βάρος σας. Να καταθέσει ψευδή και συκοφαντικά.
Ν. ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: Εγώ στην αρχή τα θεώρησα ότι έγιναν για να κερδίσει ο Παύλος τις συγκεκριμένες διατάξεις του νόμου, οι οποίες τον ευνοούν. Μετά ο ίδιος λέει ότι δεν τα είπε. Εγώ δέχομαι αυτό που λέει τώρα. Δεν ξέρω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Να προσέλθει ο κ. Φάρας. Είστε ο Ναπολέων Φάρας του Σπυρίδωνος, πρώην Δήμαρχος Μαργαριτίου.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Και κάτοίκος Μαργαριτίου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επάγγελμα;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Εργοδηγός.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: «Ορκίζομαι να πω την αλήθεια›.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Ορκίζομαι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Σταμούλης έχει τον λόγο.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Θα παρακαλέσω να πείτε στο δικαστήριο πως έχετε γνωρίσει τον κ. Κωστάρη, αλλά και τον κ. Καρατσώλη και τον κ. Παύλο Σερίφη. Εξηγήστε τι σχέσεις είχατε και πως τους γνωρίσατε.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι εγώ έρχομαι βέβαια με την ιδιότητα του Δημάρχου, διότι είναι γεγονός ότι τα όσα συνέβησαν πέρσι εκεί στην περιοχή μας, μας δημιούργησαν μια αγανάκτηση, μια θλίψη αλλά και αναστάτωση.
Βέβαια θεωρώ ότι ήταν απαραίτητη με αυτή την έννοια η δική μου παρουσία σήμερα όχι βέβαια ότι διαθέτω αυτά τα στοιχείς της στήριξης των παιδιών κλπ., αλλά βέβαια όσον αφορά την προσωπικότητά τους, όσον αφορά τη συμπεριφορά τους, τα γνωρίζω πάρα πολύ καλά. Μέσα στην τοπική κοινωνία ήταν αγαπητά παιδιά όλα, αυτό το γνωρίζω ο ίδιος από στοιχεία, τα έχω ζήσει και ο ίδιος, είναι όλοι φίλοι μου.
Όσον αφορά τον Κωστάρη επειδή με συνδέουν πάρα πολλοί και πολύχρονοι αγώνες, χρόνια φίλοι και οικογενειακοί με πολλές συζητήσεις πάνω σε θέματα τοπικής Αυτοδιοίκησης γιατί ασχολήθηκα κι εγώ αρκετά χρόνια με αυτά τα ζητήματα και βέβαια το ενδιαφέρον του για τα κοινά, για την τοπική Αυτοδιοίκηση, για την ανάπτυξη, για την προοπτική με εντυπωσίασε. Αυτό ήταν το χαρακτηριστικό του που θα το θυμάμαι και το θυμάμαι πάντα.
Επίσης γνωρίζω και τους γονείς και των άλλων παιδιών. Βέβαια δεν είχα ακριβώς την ίδια σχέση που είχα με τον Κωστάρη και με τον Παύλο και με τον Θωμά, αλλά είχα πάρα πολύ καλές σχέσεις με τους γονείς του και οικογενειακές.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Σε ό,τι αφορά την επαγγελματική δραστηριότητα του Ηρακλή τι έχετε υπόψη σας; Εργάστηκε στο χωριό;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Από ότι θυμάμαι γιατί έχουμε μια διαφορά ηλικίας τουλάχιστον 12 – 13 χρόνια, τον θυμάμαι από το γυμνάσιο από την Πάργα, από εκεί και πέρα χάθηκε για ένα διάστημα για τη θητεία του. Είχα συνεχείς επικοινωνίες και εδώ στην Αθήνα, αλλά και στην περιοχή μας όταν ερχόταν με την οικογένειά του κάναμε την παρέα που λέμε. Είχε την απασχόλησή του σε ένα μεσιτικό γραφείο.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Από την ιδιότητα την οποία είπατε ότι είχατε στο δικαστήριο, εγγράφη και προεβλήθη από τα ΜΜΕ ότι στα χωριά του Δήμου σας, εκεί που είστε δήμαρχος βρέθηκαν στις εκλογές ψηφοδέλτια με το έμβλημα της 17Ν. Μπορείτε να πείτε στο δικαστήριο αν αυτό είναι αληθές;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Μπορώ να απαντήσω αρνητικά. Πράγματι μετά από έρευνα που έκανε μετά τα γεγονότα του καλοκαιριού, δεν διαπιστώθηκε κάτι τέτοιο. Πιστεύω ότι όλα τα δημοσιεύματα ήταν ψευδή.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Φανταστικά δηλαδή.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Φανταστικά.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Μήπως έχετε την υποψία ότι ήταν και υπαγορευμένα και από ποιον; Γιατί η φαντασία ενός δημοσιογράφου είναι άλλο θέμα και το να περάσει....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν θέλω βολές κατά δημοσιογράφων εδώ μέσα. Οι άνθρωποι κάνουν τη δουλειά τους.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Δεν είπα αυτό κ. Πρόεδρε. Το θέμα είναι ότι αν είναι υποβολιμαία δεν υπάρχει υπαινιγμός κατά των δημοσιογράφων.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όχι όλα οι δημοσιογράφοι!
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Επειδή υπάρχει ένα τεκμήριο ειλικρίνειας από μια κατηγορία ανθρώπων, αν από αυτή την κατηγορία υποβλήθηκε η πληροφορία, αντιλαμβάνεστε ότι θα αρχίσουμε να αμφιβάλλουμε περί της αυθεντίας αυτών των ανθρώπων. Γι’ αυτό ρωτώ τον κ. Δήμαρχο. Ο Δήμαρχος είναι κατ’ εξοχήν αρμόδιος να μας βεβαιώσει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο Δήμαρχος είπε ότι δεν έχει διαπιστώσει.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Δεν έχω διαπιστώσει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή κοιτάξατε τα ψηφοδέλτια;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Πήγαμε στην Εισαγγελία Ηγουμενίτσας και διερευνήσαμε και από εκεί επικοινώνησα και με το Υπουργείο Εσωτερικών. Έγιναν κάποιες κινήσεις τέλος πάντων, εγώ βέβαια δεν είχα όλες τις δυνατότητες για την έρευνα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μπορούσατε να τα βάλατε κάτω ένα – ένα;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Δεν μπορούσαν να γίνουν όλα αυτά μετά από τόσα χρόνια.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μήπως ο δημοσιογράφος είναι πιο χαρτοπόντικας και τα βρήκε; Αυτοί τα βρίσκουν όλα.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Κύριε μάρτυς τα εκλογικά αποτελέσματα δημοσιεύονται. Εάν υπήρχαν άκυρα ψηφοδέλτια αυτά τα άκυρα ψηφοδέλτια υπάρχουν στο αρχείο του Υπουργείου Εσωτερικών. Από εκεί θα μπορούσε να εξακριβωθεί εάν πράγματι, διότι εδώ και το ίδιο το Υπουργείο θα είχε κάποιο λόγο να δημοσιοποιήσει αυτό το φαινόμενο. Μην αφήνουμε υπαινιγμούς έτσι ανεξέλεγκτους! Διότι αν με αυτά τα στοιχεία ερχόμαστε να διαμορφώσουμε κλίμα στη δίκη, καταλαβαίνετε ότι κάνουμε περίπου – περίπου έγκλημα. Για να ξέρουμε τι λέμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βέβαια.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Εάν ήταν δυνατό και το Υπουργείο είχε υπόψη του από τα στοιχεία τα οποία τελικώς σε αυτό περιέρχονται και αυτά δημοσιεύονται και έχει δίκιο ο κ. Εισαγγελεύς που λέει ότι αυτά πάνε στην κατηγορία των άκυρων. Αλλά εάν τα άκυρα έχουν κάποια συγκεκριμένη προέλευση, αυτό θα έπρεπε να δημοσιοποιηθεί επισήμως, για να πληροφορηθεί και το νοήμων κοινό ότι υπάρχει μια Οργάνωση η οποία κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και βάζει στις κάλπες των εκλογών ψηφοδέλτια με το έμβλημά της και να μην βάζει τα ψηφοδέλτια εκείνοι που υπαγόρευσαν στους δημοσιογράφους την είδηση.
Να προχωρήσω περαιτέρω κ. μάρτυς. Μπορείτε να μου πείτε για την οικογένεια του κ. Κωστάρη; Τί δουλειά έκανε ο πατέρας του;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Ήταν ταξιτζής επί σειρά ετών.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Είχε ταξί στο χωριό.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Είχε ταξί στο χωριό, αγοραίο όχημα επί σειρά ετών.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Τί οικογένεια είναι; Πόσα παιδιά είχε;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Δύο.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Τον κατηγορούμενο και την αδελφή του. Πείτε μου από πλευράς θέσεων του Ηρακλή τα πολιτικώς δρώμενα, τα συμβαίνοντα και ειδικότερα την θέση του σε ότι αφορά τις δραστηριότητες της Οργανώσεως.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα που θέσατε, λίγο-πολύ αναφέρθηκα στην αρχική μου τοποθέτηση, ότι είχαμε μία συνεργασία όσον αφορά την προοπτική, την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής δημοκρατικώς με την έννοια ότι είχε ιδέες δημοκρατικές, είχε σωστές, με κάλυπταν απόλυτα και βέβαια αν ήταν δυνατόν να μπορούσα να είχα και μία συνεργασία μαζί του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το επιζητούσα.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Τον θέλατε δηλαδή στο ψηφοδέλτιο;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Τον ήθελα διότι είχε άποψη, είχε πρόταση και ήταν πολύ καλός για τα θέματα που αντιμετωπίζαμε στην μικρή αυτή τοπική κοινωνία.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Εδώ πρέπει να δοθεί μία ερμηνεία, την χρειάζεται το Δικαστήριο πιστεύω αυτή την ερμηνεία, πώς οι καταδιωκτικές αρχές εντόπισαν τρεις συμπολίτες σας για να τους φέρουν εδώ κατηγορουμένους με αυτές τις βαρύτατες κατηγορίες. Μπορείτε να δώσετε κάποια εξήγηση; Από πού είχε την αφορμή η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσίας να στείλει ελικόπτερο επάνω για να τους συλλάβει και να τους φέρει εδώ;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Είναι δύσκολη ερώτηση αυτή και ίσως περικλείει και κινδύνους απάντησης. Είναι δύσκολη απάντηση, ας ήμουν Δήμαρχος βέβαια. Με την ιδιότητα του Δημάρχου είναι δύσκολη να απαντήσω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν μπορείτε να απαντήσετε.
Ν. ΦΑΡΑΣ: Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Έχετε κανέναν άλλον συμπολίτη σας ο οποίος είχε ανάλογο ενδιαφέρον από πλευράς καταδιωκτικών αρχών, πήγε κατηγορούμενος, προφυλακίστηκε για να απαλλαγεί τελικώς;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Εάν ανατρέξω λιγάκι στο χθες και το προχθές βέβαια υπήρχε εκεί πέρα ο κ. Σερίφης Ιωάννης.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Ο οποίος με την γνωστή προϊστορία, είναι γνωστή για να μην την σχολιάζουμε, διότι δεν είναι προς τιμή εκείνων που την δημιούργησαν αυτή την προϊστορία αλλά την συνεχίζουν και σε αυτή την περίπτωση. Έτσι δεν είναι;
Ν. ΦΑΡΑΣ: Εάν μου επιβάλλετε να απαντήσω, με το σκεπτικό το δικό μπορεί να δώσω μία απάντηση.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Κύριε Δήμαρχε, προσέξτε με. Είστε ο καταλληλότερος άνθρωπος να μας πείτε ποια είναι τα πολιτικά πιστεύω και οι δραστηριότητες αυτών των συμπολιτών σας. Είπατε ότι είναι. Εδώ από την άλλη πλευρά υπάρχει προφανώς μία ομάδα των Καταδιωκτικών Αρχών που έχει αντίθετη άποψη. Φέρνει κατηγορουμένους κατ’ επανάληψη?..
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, διαμαρτύρομαι. Δεν πρέπει να ακούγονται αυτά τα πράγματα. Δεν πρέπει να ακούγονται. Είναι εξυβριστικά το λιγότερο διότι αναφέρονται σε Δικαστές αυτό που λέτε. Αναφέρονται σε Δικαστές, σε Εισαγγελέα Εφετών. Ο κ. Γιάννης Σερίφης δεν διώχθηκε από την Αστυνομία. Το ξέρετε.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Από ποιον διώχθηκε; Με συγχωρείτε πάρα πολύ.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Σας παρακαλώ πάρα πολύ. Όσο εγώ είμαι εδώ πέρα δεν μπορώ να τα ακούω.
Ι. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ: Λυπάμαι πάρα πολύ αν δεν μπορείτε να ακούτε. Η δίκη γίνεται για να ακούγονται τα εκατέρωθεν επιχειρήματα.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Αδικούνται κ. Πρόεδρε.
