Συχνά διαβάζουμε ότι ένα είδος πέρασε στην ιστορία ή για λίστες ειδών που απειλούνται με αφανισμό εξαιτίας και της παγκόσμιας υπερθέρμανσης. Ποιος είναι όμως ο μηχανισμός που συνδέει την κλιματική αλλαγή με την απώλεια της βιολογικής ποικιλότητας;
Τα συμπεράσματα Αμερικανών επιστημόνων είναι αποθαρρυντικά: παρότι πολλοί οργανισμοί δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε υψηλότερες θερμοκρασίες, αυτές δεν αποτελούν το βασικό παράγοντα που τα οδηγεί στον αφανισμό. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι οι γνώσεις πάνω στο θέμα είναι «ανησυχητικά περιορισμένες».
Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Στόουνι Μπρουκ, η κλιματική αλλαγή φαίνεται πως ευθύνεται για τον αφανισμό ειδών, αλλά με πιο περίπλοκο και έμμεσο τρόπο, π.χ. περιορίζοντας τα αποθέματα τροφής, συμβάλλοντας στην εκκόλαψη ασθενειών ή επηρεάζοντας την αλληλεπίδραση ειδών. Επιπλέον, πολλά ζώα ή φυτά ενδέχεται να αφανιστούν πολύ πριν φτάσουν να απειλούνται από την αδυναμία προσαρμογής τους στις υψηλότερες θερμοκρασίες.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν 136 μελέτες, οι οποίες κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η κλιματική αλλαγή συνδέεται με τον αφανισμό ειδών ή τη συρρίκνωση πληθυσμών σε τοπικό επίπεδο. Μόνο σε επτά από αυτές οι συντάκτες είχαν καταλήξει σε συγκεκριμένη αιτία αφανισμού. Ακόμη και από αυτές ωστόσο, καμία δεν έδειχνε άμεση σχέση του αφανισμού με την αύξηση της θερμοκρασίας. Από τις περισσότερες διαφαινόταν ότι αιτία για την εξαφάνιση του εκάστοτε είδους ήταν ο περιορισμός των θηραμάτων ή η ταχεία εξάπλωση ασθενειών.
Ενδεικτικά, ένα είδος βατράχου που ζει στην κεντρική και Νότιο Αμερική είναι σήμερα πιο ευάλωτο σε μύκητα, ο οποίος εξαπλώνεται πιο εύκολα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι γκρίζες κίσσες του Καναδά έχουν λιγότερες πιθανότητες επιβίωσης το χειμώνα - και αναπαραγωγής, την επόμενη χρονιά- καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου κάνουν την τροφή τους να σαπίζει.
«Δεκάδες μελέτες αφορούν τοπικούς αφανισμούς και συρρικνώσεις που μοιάζουν να συνδέονται με την πρόσφατη ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή», σημειώνει ο συντάκτης της έκθεσης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B. «Στις περισσότερες περιπτώσεις, η βασική αιτία των συρρικνώσεων δεν εντοπίζεται, κάτι που υπογραμμίζει τις ανησυχητικά περιορισμένες γνώσεις μας πάνω σε αυτό το κρίσιμης σημασίας ζήτημα».
