Οι μαθητές που μελετούν μέχρι τελευταία στιγμή για τα διαγωνίσματα και αναπόφευκτα έχουν στρες, κάνουν μάλλον καλό στον εαυτό τους, επειδή το άγχος παράγει ορμόνες που βοηθούν τον εγκέφαλο να αποθηκεύσει καλύτερα τα διάφορα δεδομένα. Βασική προϋπόθεση όμως είναι το στρες να μην ξεπερνά ένα λογικό όριο.

Βρετανοί ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή νευροεπιστήμης Χανς Ρόιλ του πανεπιστημίου του Μπρίστολ, διαπίστωσαν ότι οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, προκαλούν μεταβολές στα γονίδια στο εσωτερικό των εγκεφαλικών κυττάρων (των νευρώνων), με συνέπεια την αποτελεσματικότερη αποθήκευση και τη βελτίωση της ικανότητας μάθησης.

Όπως υποστηρίζουν, το διάβασμα υπό ψυχολογική πίεση φαίνεται πως «αναπρογραμματίζει» το DNA του εγκεφάλου, μέσα από την λεγόμενη «επιγενετική» διαδικασία (αλλαγές στα γονίδια υπό την επίδραση του εξωτερικού περιβάλλοντος), με αποτέλεσμα είτε να αυξάνεται, είτε να μειώνεται η «έκφραση» ορισμένων γονιδίων.

«Δεν είναι τυχαίο ότι γενικότερα οι δυσάρεστες αναμνήσεις διαρκούν περισσότερο από τις ευχάριστες, πράγμα που οφείλεται στο ρόλο του στρες», δήλωσε ο Ρόιλ και πρόσθεσε πως «από βιολογική άποψη, το στρες είναι σημαντικό, γιατί μας βοηθάει να θυμόμαστε κάτι που μας πλήγωσε ή μας απειλεί».

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ορμόνες του στρες που απελευθερώνονται στο αίμα, αλλάζουν τις λειτουργίες των γονιδίων και στη συνέχεια τα εγκεφαλικά κύτταρα, ιδίως του ιππόκαμπου, δηλαδή του κέντρου όπου γίνεται η επεξεργασία της μνήμης και της μάθησης, μεγαλώνουν και αναπτύσσουν περισσότερες διασυνδέσεις μεταξύ τους. Αυτή η αυξημένη «δικτύωση» και επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων, υπό το καθεστώς του άγχους, είναι που «αποτυπώνει» στην μνήμη τις αναμνήσεις (άρα και τα μαθήματα).

Στην ανθρώπινη εξελικτική ιστορία, αυτός ο μηχανισμός βοήθησε τους προγόνους μας να ξεφεύγουν από επικίνδυνες καταστάσεις και να βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση στο μέλλον για ανάλογες περιπτώσεις.

Πάντως, οι Βρετανοί ερευνητές προειδοποίησαν ότι ενώ το στρες με μέτρο μπορεί να αποβεί ωφέλιμο σε ένα μαθητή, το υπερβολικό στρες μπορεί κάλλιστα να είναι επιζήμιο και να γυρίσει «μπούμερανγκ» (να μη θυμάται τίποτε τη στιγμή του διαγωνίσματος). «Όταν είμαστε υπερβολικά στρεσαρισμένοι, δεν είναι δυνατό να αφομοιώσουμε νέες πληροφορίες, με συνέπεια η μνήμη να μην δουλεύει σωστά», τόνισε ο Ρόιλ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ