Επιστολή με τα επίσημα στοιχεία που αφορούν τον εξορθολογισμό της λειτουργίας και των οικονομικών της αυτοδιοίκησης, ένα χρόνο μετά την ψήφιση του Προγράμματος «Καλλικράτης» απέστειλε στους πολιτικούς αρχηγούς ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης.
Μεταξύ άλλων στην επιστολή αναφέρει ότι «σε καμία περίπτωση δεν υφίσταται θέμα υποχρηματοδότησης των δήμων και των περιφερειών», καθώς [...] τα σταθερά τους έσοδα «υπερκαλύπτουν τις δαπάνες για τη λειτουργία και άσκηση των αρμοδιοτήτων τους».
Ο κ. Ραγκούσης σημειώνει ακόμα ότι η νομοθέτηση του «Καλλικράτη» συνοδεύτηκε από εξοικονόμηση κατά 25% της χρηματοδότησης της Τ.Α. σε σχέση με το κόστος του 2009 «ως αποτέλεσμα του νέου μοντέλου οικονομικής διαχείρισης, της συγκέντρωσης δυνάμεων, των περιορισμών των δαπανών και των οικονομιών κλίμακας της αυτοδιοίκησης».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επιστολής:
«Ένα χρόνο μετά την ψήφιση του Ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης», αλλά και έχοντας υπόψη τους πρώτους μήνες εφαρμογής του, κρίναμε απαραίτητο να θέσουμε σε γνώση σας το σύνολο των επίσημων στοιχείων που προκύπτουν σχετικά με τον εξορθολογισμό της λειτουργίας και των οικονομικών της αυτοδιοίκησης.
Με την δημιουργία κι ενεργοποίηση της Κεντρικής Βάσης Δεδομένων, η οποία στηρίζεται σε ένα εξαιρετικά προηγμένο σύστημα , όπως αναγνώρισε και η Eurostat, έχουμε πλέον τη δυνατότητα να διαθέτουμε ακριβή και έγκυρα στοιχεία - που από την ίδια την αυτοδιοίκηση τεκμηριωμένα παρουσιάζονται - και τα οποία μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε για πρώτη φορά τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη των Δήμων και των Περιφερειών.
Όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που σας αποστέλλουμε, σε καμία περίπτωση δεν υφίσταται θέμα υποχρηματοδότησης των δήμων και των περιφερειών: τα σταθερά έσοδα των ΟΤΑ υπολογισμένα με τον πιο ασφαλή τρόπο, στη βάση των τρεχουσών αποδόσεων της κρατικής χρηματοδότησης, ανέρχονται σε ύψος 4 δις € για τους δήμους και 670εκ. € για τις περιφέρειες και υπερκαλύπτουν τις δαπάνες για την λειτουργία και άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, όπως αυτές υπολογίστηκαν σε συνολικό ύψος 3,8 δις € για τους δήμους και 582 εκ. € για τις περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένου δε του κόστους εξυπηρέτησης του δανεισμού τους.
Η πλήρης κάλυψη της χρηματοδότησης της λειτουργίας των ΟΤΑ, όπως προαναφέρθηκε, είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονιστεί ότι διασφαλίζεται ταυτόχρονα με εξοικονομήσεις που έχουν επιτευχθεί για τον κρατικό προϋπολογισμό και οι οποίες προκύπτουν από τη σύγκριση του κόστους της αυτοδιοίκησης το 2009 με το σημερινό: το 2009 το κόστος της αυτοδιοίκησης για τον κρατικό προϋπολογισμό ανήλθε συνολικά, όπως προκύπτει από τα επίσημα συνημμένα στοιχεία, σε 4,8 δις, μετά τον Καλλικράτη, περιορίζεται στα 3,6 δις, δηλαδή μειωμένο κατά 1,2 δις. Έτσι, η νομοθέτηση της Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, συνοδεύτηκε από εξοικονόμηση της τάξης του 25% σε σχέση με το κόστος του 2009 ως αποτέλεσμα του νέου μοντέλου οικονομικής διαχείρισης, της συγκέντρωσης δυνάμεων, των περιορισμών των δαπανών και των οικονομιών κλίμακας της αυτοδιοίκησης. Δημοσιονομικό όφελος που έχει μόνιμο χαρακτήρα και ελαφρύνει την επιβάρυνση των φορολογούμενων πολιτών και επιχειρήσεων. Έτσι καθίσταται προφανές γιατί η έγκαιρη θέσπιση της μεταρρύθμισης του Καλλικράτη αφενός εξασφάλισε οικονομικά την αυτοδιοίκηση σε συνθήκες κρίσης, αφετέρου της έδωσε τη δυνατότητα να συμβάλλει αποφασιστικά στη δημοσιονομική προσπάθεια της χώρας, αναλογικά περισσότερο ίσως από κάθε άλλο χώρο του δημόσιου τομέα.
Η συμβολή αυτή κατέστη εφικτή καταρχήν λόγω του δραστικού περιορισμού των δομών και των φορέων που προέβλεψε ο Καλλικράτης. Συγκεκριμένα:
1. των 1034 δήμων και κοινοτήτων σε 325 δήμους (ποσοστό μείωσης φορέων 70%)
2. η διαδικασία συγχωνεύσεων και καταργήσεων περίπου 6.000 νομικών προσώπων και επιχειρήσεων της αυτοδιοίκησης σε λιγότερα από 1.500 (ποσοστό μείωσης φορέων 75%)
3. η συνένωση των 57 οργανισμών νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και 19 επαρχείων σε 13 αιρετές περιφέρειες (ποσοστό μείωσης φορέων 83%)
4. Ο περιορισμός των 13 κρατικών Περιφερειών σε 7 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις (ποσοστό μείωσης φορέων 46%),
5. καθώς και των 8500 περίπου σχολικών επιτροπών (ΝΠΔΔ) σε κάτω από 1.000, όπως προέβλεψε ο Καλλικράτης (ποσοστό μείωσης 90%)
συνιστά χωρίς αμφιβολία τον ιστορικά μεγαλύτερο σε έκταση και βάθος περιορισμό του κράτους και των δομών του στις απολύτως αναγκαίες.
Πέραν του περιορισμού των δομών, αποφασιστικής σημασίας ήταν η θεσμική επαναθεμελίωση της αυτοδιοίκησης, που στο χώρο της οικονομικής διαχείρισης μεταξύ άλλων, συμπεριλαμβάνει για πρώτη φορά τις παρακάτω ριζικές αλλαγές που ήδη εφαρμόζονται:
1. την υπαγωγή κάθε δαπάνης των ΟΤΑ, όλων των νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και του συνόλου των επιχειρήσεων τους, χωρίς εξαίρεση στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου,
2. τον έλεγχο της πορείας είσπραξης των εσόδων των ΟΤΑ από το Ελεγκτικό Συνέδριο
3. τον προσυμβατικό έλεγχο συμβάσεων άνω των 100χιλ ευρώ,
4. την ενίσχυση των εσόδων των ΟΤΑ με μέτρα όπως η δημοτική ενημερότητα,
5. τη διασφάλιση ισοσκελισμένων πλέον προϋπολογισμών χωρίς ελλείμματα,
6. τον περιορισμό του δανεισμού των ΟΤΑ και την απαγόρευση δανεισμού για λειτουργικές δαπάνες,
7. την υπαγωγή κάθε απόφασης των οργάνων της αυτοδιοίκησης στην υποχρεωτική ανάρτηση στο διαδίκτυο, στο πλαίσιο της Δι@ύγειας,
8. την απαγόρευση κάθε δυνατότητας πρόσληψης ή σύμβασης εκτός ΑΣΕΠ,
9. την κατάργηση ψευδεπίγραφων συμβάσεων και καταχρηστικών μονιμοποιήσεων,
10. τον περιορισμό του προσωπικού και την καλύτερη αξιοποίηση του μέσω μετατάξεων.
11. την ενεργοποίηση του προβλεπόμενου από το νόμο προγράμματος εξυγίανσης, με τη συνεργασία του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, προκείμενου να διασφαλιστεί με τρόπο μόνιμο και ενιαίο η οικονομική βιωσιμότητα κάθε ΟΤΑ που αντιμετωπίζει πρόβλημα της υπερχρέωσης.
Οι παραπάνω αλλαγές διαμορφώνουν ένα νέο θεσμικό και λειτουργικό περιβάλλον και θεμελιώνουν ένα νέο πρότυπο διακυβέρνησης και οικονομικής διαχείρισης που διασφαλίζει τις προϋποθέσεις αποτελεσματικότητας, διαφάνειας και ελέγχου αλλά και εξοικονομήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, μετά την προετοιμασία της απρόσκοπτης έναρξης του Καλλικράτη, με την έγκαιρη, εντός του 2010, εκπόνηση του Οδικού Χάρτη, την έκδοση 21 Προεδρικών διαταγμάτων, 42 υπουργικών αποφάσεων και 67 Εγκυκλίων, ολοκληρώθηκε ήδη η θέσπιση των θεσμικών παρεμβάσεων που διαπιστώθηκε, μετά τους πρώτους μήνες εφαρμογής, ότι είναι αναγκαίες, ώστε να είμαστε πράγματι σε θέση σήμερα να έχουμε στη διάθεση της αυτοδιοίκησης το σύνολο των απαραίτητων θεμελιωδών θεσμικών και οικονομικών προϋποθέσεων για την εύρυθμη λειτουργία της. Πέραν αυτού, είμαστε σε θέση μετά την παρέλευση της εξάμηνης μεταβατικής περιόδου προετοιμασίας, που ο ίδιος νόμος προέβλεψε, να προχωρήσουμε, από την 1η Ιουλίου 2011 στη μεταβίβαση στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση κρίσιμων, ιδίως αναπτυξιακών αρμοδιοτήτων, όπως τη διαχείριση του περιφερειακού σκέλους του ΕΣΠΑ.
Στη νέα περίοδο που ανοίγεται μπροστά μας, θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό να είμαστε όλοι μαζί ενεργοί και σταθεροί συμπαραστάτες στη νέα αρχή της αυτοδιοίκησης, δίπλα στους αιρετούς της, στους οποίους εναπόκειται τώρα, να αξιοποιήσουν τις νέες αυτές δυνατότητες του Καλλικράτη και να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των πολιτών, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και της χώρας.
Θα ήθελα με την ευκαιρία να τονίσω ότι οι νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές συνέβαλαν - και μάλιστα ανεξάρτητα από κομματική προέλευση ή στήριξη- ήδη αποφασιστικά στη δύσκολη περίοδο της μετάβασης της αυτοδιοίκησης στη νέα της εποχή, ανταποκρινόμενοι με επάρκεια και ταχύτητα στον καταιγιστικό ρυθμό των αλλαγών.
Για όλα τα παραπάνω θέματα το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και οι υπηρεσίες του είναι στη διάθεσή σας για την παροχή κάθε συμπληρωματικής ή διευκρινιστικής πληροφορίας τυχόν χρειαστείτε».
