Αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων και ενίσχυση του αυτοδιοίκητου των Ιδρυμάτων, με μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Υπουργείο στα Ιδρύματα και ταυτόχρονη λειτουργία θεσμών λογοδοσίας και ελέγχου, προβλέπει, μεταξύ άλλων, το νέο σχέδιο του Υπουργείου Παιδείας για τα Πανεπιστήμια, το οποίο έλαβε το «πράσινο» φως από το άτυπο υπουργικό συμβούλιο.
Η υπουργός Παιδείας παρουσίασε τους πυλώνες των αλλαγών που σχεδιάζονται και έχουν ως εξής:
* η αυτοδιοίκηση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων,
* η εξασφάλιση της δημόσιας χρηματοδότησης και η κατανομή της με βάση την ποιότητα της λειτουργίας κάθε ιδρύματος και τις εθνικές προτεραιότητες
* η αξιολόγηση και κοινωνική λογοδοσία παντού,
* η αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών για κάθε φοιτητή
* η σύγχρονη και αποτελεσματική διοίκηση
* η επιστημονική αριστεία σε διεθνές επίπεδο
* η διεθνοποίηση της λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και η τόνωση της εξωστρέφειας,
* η σύνδεσή τους με την κοινωνία και την οικονομία και η απάντηση τους στις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές που φέρει η παγκοσμιοποίηση,
* η πρόοδος της τεχνολογίας και στην Κοινωνία της Γνώσης.
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων, σύμφωνα με την εισήγηση της υπουργού, η δημόσια χρηματοδότηση (τακτικός προϋπολογισμός, Π.Δ.Ε. και νέες θέσεις προσωπικού) θα κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση αντικειμενικά κριτήρια και δείκτες και διακρίνεται σε δύο μέρη.
Το πρώτο μέρος θα κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή, ενώ το υπόλοιπο θα κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων και σύμφωνα με τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των ιδρυμάτων.
Για το άσυλο, η κ. Διαμαντοπούλου ανέφερε ότι θα υπάρξει πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ, απομάκρυνση από το μοντέλου χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου.
Επιπλέον, εισάγεται ο θεσμός του Συμβουλίου Ιδρύματος. Οι βασικές του αρμοδιότητες θα είναι ελεγκτικές και εγκριτικές συγκεκριμένων πράξεων της διοίκησης του ιδρύματος. Παράλληλα, το Συμβούλιο θα έχει την τελική έγκριση του στρατηγικού πλαισίου ανάπτυξης των ιδρυμάτων.
Το Συμβούλιο κάθε ιδρύματος θα αποτελείται από επτά καθηγητές, εκλεγμένους για τετραετή θητεία από τους καθηγητές του ιδρύματος, επτά εξωτερικά μέλη που θα επιλέγονται για τετραετή θητεία από τους εκλεγμένους καθηγητές του Συμβουλίου και ένα φοιτητή εκλεγμένο από ενιαίο ψηφοδέλτιο για ετήσια θητεία, με καθολική ψηφοφορία των ενεργών φοιτητών του τμήματος.
To Συμβούλιο του Ιδρύματος, ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, θα εκλέγει τον/την πρύτανη/πρόεδρο ΤΕΙ για τριετή θητεία.
Όσον αφορά στους εκπαιδευτικούς, προτείνεται η απλοποίηση του εσωτερικού συστήματος των ΑΕΙ, με τη θέσπιση τριών ακαδημαϊκών βαθμίδων. Το διδακτικό και ερευνητικό έργο στα ΑΕΙ θα ασκείται από καθηγητές, οι οποίοι διακρίνονται σε καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές και επίκουρους καθηγητές. Οι καθηγητές και αναπληρωτές θα εκλέγονται ως μόνιμοι.
Παράλληλα, κάθε σχολή θα οργανώνει διαφορετικά προγράμματα σπουδών, και θα απονέμει τα αντίστοιχα πτυχία. Οι σχολές θα μπορούν επίσης να οργανώνουν ενιαίο πρόγραμμα σπουδών στο πρώτο έτος, ώστε να εισάγονται οι φοιτητές σε σχολές και να εντάσσονται στα προγράμματα σπουδών μετά το πρώτο έτος.
Οι σχολές θα διοικούνται από τον κοσμήτορα/διευθυντή, την κοσμητεία/διεύθυνση της σχολής και τη γενική συνέλευση. Η κοσμητεία/διεύθυνση θα αποτελείται από τον κοσμήτορα, τους διευθυντές των προγραμμάτων σπουδών της σχολής και έναν εκλεγμένο εκπρόσωπο των φοιτητών.
Οι σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση θα οργανώνονται στους τρεις κύκλους του ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης. Ο πρώτος κύκλος συνίσταται στην παρακολούθηση ενός προγράμματος σπουδών και θα περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον σε 180 ακαδημαϊκές μονάδες (α.μ.). Ένα έτος θα αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 60 α.μ.
Ένα ίδρυμα μπορεί θα οργανώνει και προγράμματα σύντομου κύκλου σπουδών, ως μέρος του πρώτου κύκλου σπουδών ή συνδεδεμένα με αυτόν, που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά ανώτατο όριο σε 120 α.μ. και οδηγούν στην απονομή διπλώματος σύντομου κύκλου.
Ο δεύτερος κύκλος συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών και θα περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ.
Ο τρίτος κύκλος θα είναι οι διδακτορικές σπουδές. Θα μπορεί να περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ. καθώς και την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
Η φοιτητική ιδιότητα θα διατηρείται με την εγγραφή των φοιτητών σε κάθε εξάμηνο και θα χάνεται σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα. Οι φοιτητές που αποδεδειγμένα εργάζονται θα δύνανται να εγγράφονται με καθεστώς μερικής φοίτησης.
Οι εκπρόσωποι των φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ιδρυμάτων θα εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο με άμεση, καθολική, ταξινομική και μυστική ψηφοφορία από το σύνολο των ενεργών φοιτητών.
Με υπουργική απόφαση θα ορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άτοκων δανείων σε φοιτητές (πρώτου κύκλου) ή σε ορισμένες άλλες κατηγορίες φοιτητών, από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας, με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και δυνατότητα τμηματικής αποπληρωμής του δανείου μετά την έναρξη απασχόλησής τους ή την απόκτηση ατομικού εισοδήματος.
«Η αλλαγή που προτείνεται σήμερα είναι σύμφωνα με τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις και αφορά στο μοντέλο διοίκησης, στην οργάνωση σπουδών και στη διεθνοποίηση των Ανώτατων Ιδρυμάτων μας, με τελικό στόχο ένα Πανεπιστήμιο ανοιχτό στον κόσμο και στην κοινωνία, με υψηλή ποιότητα σπουδών και αξιοκρατία», δήλωσε η κ. Διαμαντοπούλου.
