Την κωμική όπερα «Η Κρητικοπούλα» του Σπύρου Σαμάρα, στην πρώτη πλήρη σκηνική αναβίωσή της μετά από 80 χρόνια, παρουσιάζει - από το Σάββατο 12 Νοεμβρίου- ο σκηνοθέτης Πέτρος Ζούλιας στην πρώτη του συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή.
Πρόκειται για ένα ξεχασμένο αριστούργημα, το οποίο ανακαλύφθηκε και αποκαταστάθηκε πρόσφατα. Με απλά υλικά, η κωμική αυτή όπερα μιλά για τον έρωτα και την επανάσταση στα χρόνια της ενετοκρατίας. Μέσα από εκπυρσοκροτήσεις, έρωτες, τραγούδια και πεντοζάλη, η Μεγαλόνησος πανηγυρίζει την επανάστασή της και οι πρωταγωνιστές την ένωσή τους.
«Η Κρητικοπούλα», το κύκνειο άσμα του Σαμάρα, γραμμένη έναν περίπου χρόνο πριν από το θάνατό του, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1916 στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών και όπως έχει καταγραφεί στον τύπο της εποχής σημείωσε εξαιρετική επιτυχία, με τον συνθέτη να επευφημείται στο κατάμεστο θέατρο. Μάλιστα, την πρεμιέρα είχε παρακολουθήσει και ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Υπόθεση
Το έργο διαδραματίζεται στην ενετοκρατούμενη Κρήτη (1211-1715), όμως θεωρείται ότι αφορμή για την σύνθεση του στάθηκαν οι κρητικές επαναστάσεις στα τέλη του 19ου αιώνα, η ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας (1896-1913) και, τελικά, η ένωση της μεγαλονήσου με την υπόλοιπη Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913. Κεντρικό πρόσωπο της υπόθεσης του έργου είναι η όμορφη κρητικοπούλα Αρετή, η οποία ντύνεται Μανωλιός για τις ανάγκες του αγώνα και επιτυγχάνει να αποσπάσει από τον Ενετό Δούκα της Κρήτης προνόμια για τους συμπατριώτες της. Με φόντο την «πολιτική» αυτή διάσταση, σε πρώτο επίπεδο πλέκεται ένα γαϊτανάκι από αισθηματικές ιστορίες κάθε είδους, που έχει ως συνέπεια κωμικές καταστάσεις.
Ο σκηνοθέτης
Ο Πέτρος Ζούλιας, ο οποίος έχει σημειώσει μεγάλες επιτυχίες στο θέατρο τα τελευταία χρόνια, κλήθηκε από τη Λυρική Σκηνή για να αναδείξει τα κωμικά στοιχεία της ιστορίας και τις ιδιαίτερες αποχρώσεις της κωμικής αυτής όπερας. Όπως ο ίδιος σημειώνει: «Πρόκειται για μια πολύ σημαντική και άγνωστη κωμική όπερα, που φιλοδοξούμε ότι μετά το ανέβασμα της θα εντάσσεται συχνά στο ρεπερτόριο της Ε.Λ.Σ. Η παράσταση θα προσπαθήσει να τονίσει το κωμικό στοιχείο της σχεδόν σαιξπηρικής της πλοκής, τη νεανικότητα και τη φρεσκάδα της ιστορίας της, με απόλυτο σεβασμό στην ελληνικότητα της ταυτότητάς της. Ναι, “η Κρητικοπούλα” αυθαιρετεί, γιατί περνά πάνω απ' την ιστορία της ενετοκρατίας. Δε μπαίνει σ' αυτήν. Περνά σα συννεφάκι πάνω από τη δύσκολη ιστορική περίοδο και ψάχνει το φως ενός λαμπρού ήλιου. Έχει όπλο της το χιούμορ και σαν την ηρωίδα της, που είναι κορίτσι ντυμένη αγόρι, φοράει στο δράμα της ρούχα κωμικά».
Ο συνθέτης
Ο Κερκυραίος Σπυρίδων - Φιλίσκος Σαμάρας προκειμένου να σκιαγραφήσει τη σχέση Ελλήνων-Ενετών αντιπαραβάλει δύο διαφορετικά μουσικά ιδιώματα: το «ελληνικό» με το «ευρωπαϊκό». Το ζεύγμα «ελληνικότητα-κοσμοπολιτισμός» κυριαρχεί στις αρχές του αιώνα στο χώρο της λογοτεχνίας, των τεχνών γενικότερα, αλλά και στο χώρο της ιδεολογίας και της πολιτικής. Ο Σαμάρας, ως εκφραστής του κοινωνικού περίγυρου καταφέρνει να παντρέψει αρμονικά και τα δύο αυτά στοιχεία. Τα πρώτα χορωδιακά είναι γραμμένα στο ρυθμό του πεντοζάλη, καθορίζοντας το χώρο -κρητική ύπαιθρος-, αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Κρητικών: λεβεντιά, ηρωισμό, πατριωτισμό, πόθο για ελευθερία και έρωτα. Το «ευρωπαϊκό» ιδίωμα χαρακτηρίζεται από τη χρήση εμβατηριακών και χορευτικών ρυθμών, κυρίως του βαλς και της πόλκας, οι οποίοι αποτελούν το βασικό ρυθμικό στοιχείο της βιεννέζικης οπερέτας.
Ταυτότητα
Μουσική διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης, σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας, σκηνικά – κοστούμια: Αναστασία Αρσένη, φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη, διεύθυνση χορωδίας: Νίκος Βασιλείου, επιμέλεια μουσικού κειμένου: Γιάννης Τσελίκας . Ερμηνεύουν οι: Γεωργία Ηλιοπούλου, Ελένη Βουδουράκη, Μαρία Μητσοπούλου, Σοφία Κυανίδου, Γιώργος Ματθαιακάκης, Διονύσης Τσαντίνης, Τζούλια Σουγλάκου, Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη, Γιάννης Χριστόπουλος, Νίκος Στεφάνου, Δημήτρης Σιγαλός, Δημήτρης Ναλμπάντης, Κωστής Ρασιδάκης, Ζαφείρης Κουτελιέρης, Παύλος Μαρόπουλος, Παύλος Σαμψάκης.
Πληροφορίες
Θέατρο Ολύμπια, Ακαδημίας 59-61, Αθήνα. Ημερομηνίες παραστάσεων: 12, 13, 19, 20 Νοεμβρίου, 1, 4 Δεκεμβρίου και 20, 21, 22, 29 Απριλίου 2012. Ώρα έναρξης: 20.00. Τιμές εισιτηρίων 40, 30,25, 15, παιδικό, φοιτητικό 15 ευρώ. Τηλ. πωλήσεις: 210 3662 100, 210 3612 461, 210 3643 725.
