Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα από τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου και την απόσχισή του από τη Σερβία.

Ωστόσο, η ψευδαίσθηση που καλλιεργούσαν οι πολιτικοί ότι η ανεξαρτησία θα έδινε γρήγορα τέλος στην οικονομική και κοινωνική δυστυχία διαλύθηκε και η πλειονότητα των Αλβανών κατοίκων της περιοχής ζει τη σκληρή πραγματικότητα.

Μέχρι στιγμής την ανεξαρτησία έχουν αναγνωρίσει 54 χώρες συμπεριλαμβανομένων των δυτικών δυνάμεων, ενώ πριν από ένα χρόνο αναμένονταν περισσότερες.

Η αποστολή του ΟΗΕ στο Κόσοβο, η UΝMIK που διοικεί την περιοχή από το 1999, εξακολουθεί να έχει ενεργή συμμετοχή στη διοίκηση, μαζί πλέον με την ευρωπαϊκή EULEX, την ώρα που η Δύση ευελπιστούσε ότι η δεύτερη θα αναλάμβανε το ρόλο του οδηγού.

Η οικονομία εξακολουθεί να περιμένει ουσιαστική ξένη βοήθεια, με την ανεργία να έχει ξεπεράσει για τα καλά το 40% και τους κατοίκους να εξαρτώνται από τη βοήθεια των συγγενών τους που δουλεύουν στο εξωτερικό.

Αν και δισεκατομμύρια έχουν διοχετευθεί στο Κόσοβο μετά από τον πόλεμο, το μόνο λαμπερό έργο είναι τα λίγα χιλιόμετρα του αυτοκινητόδρομου προς την Αλβανία και η ασφαλτόστρωση ορισμένων δρόμων από τους ειρηνευτές του ΝΑΤΟ.

Εάν η δέσμευση που είχε αναλάβει ο πρωθυπουργός Χασίμ Θάτσι επιβιώσει της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, το Κόσοβο θα υπογράψει φέτος συμβόλαιο για την κατασκευή μίας μονάδας, συνολικού κόστους 3,5 δισ. ευρώ, για να αντιμετωπιστεί η δραματική ενεργειακή κατάσταση.

Νομοθετικά υπάρχει δικαιοδοτική σύγχυση ανάμεσα στην UNMIK και στην EULEX, η οποία βοηθά τη σερβική μειονότητα στο βορρά, όπου είναι κυρίαρχη, να αψηφά την εξουσία της Πρίστινα. Αποτέλεσμα είναι στο βόρειο τμήμα να επικρατεί πλήρης ανομία την οποία εκμεταλλεύονται οι τοπικοί λαθρέμποροι που διακινούν τα πάντα, από πετρέλαιο έως ανθρώπους, ενώ παράλληλα ενισχύεται και η διαφθορά, η οποία δεν αγγίζει μόνο τους τοπικούς πολιτικούς, αλλά και τους καλοπληρωμένους διεθνείς αξιωματούχους.

Η μεγάλη διεθνής παρουσία έχει δημιουργήσει και εσωτερικές ανισορροπίες στο εργασιακό σύστημα με χαρακτηριστικό παράδειγμα το γεγονός ότι ένας καθηγητής πανεπιστημίου αμείβεται με 450 ευρώ και ένας οδηγός ενός διεθνούς οργανισμού με 600 έως 800€.

Το χειρότερο είναι ότι πολλοί εκτιμούν ότι το Κοσοβο έχασε τη θέση του στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας από τη στιγμή που ο κίνδυνος μιας νέας αιματοχυσίας έχει απομακρυνθεί.

Πολλοί παρατηρητές υποστηρίζουν ότι καμία διεθνής δύναμη δεν είναι πρόθυμη να καταβάλει προσπάθειες για μία τελική διευθέτηση στο Κόσοβο.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι 22 από τις 27 χώρες-μέλη έχουν αναγνωρίσει την ανεξαρτησία, υπάρχει διάσταση απόψεων. Ο Γερμανός υπουργός εξωτερικών χαρακτήρισε την απόσχιση του Κοσόβου από τη Σερβία «ευρωπαϊκή επιτυχία», ενώ ο Ισπανός ομόλογός του έκανε λόγο για «παραβίαση του διεθνούς δικαίου».

Πέρυσι τον Ιούλιο στις Βρυξέλλες, στη διάσκεψη των δωρητών, οι 65 συμμετέχοντες υποσχέθηκαν 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 500 εκατομμύρια ακόμη δεν έχουν διατεθεί από τον προϋπολογισμό της Ένωσης και άλλα 300 εκατομμύρια δεν έχουν βγει από τα ταμεία των κρατών μελών.

Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη της EULEX, που έγινε μόλις το Δεκέμβριο, οφείλεται σε πολιτικούς λόγους, καθώς τα 205 εκατομμύρια ευρώ που ήταν απαραίτητα για την αποστολή των 1900 δικαστών, εισαγγελέων, αστυνομικών και τελωνειακών, ήταν μεν εξασφαλισμένα αλλά η Ε.Ε. χρειάστηκε μήνες για να βρει τη φόρμουλα που θα επέτρεπε τη συνύπαρξη της UNMIK με την EULEX, δεδομένου ότι η Ρωσία απειλούσε με βέτο στο συμβούλιο ασφαλείας, εάν υπήρχε πλήρης αντικατάσταση της UNMIK.

Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης, Χαβιέ Σολάνα, και οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες δείχνουν πεπεισμένοι ότι η ανεξαρτησία είναι η μόνη διέξοδος αλλά στο εσωτερικό υπάρχει δυσαρέσκεια.

«Η ζωή μου δεν άλλαξε μετά από την ανεξαρτησία, εξακολουθώ να είμαι άνεργος και αποδείχθηκε ότι όλα όσα μας έλεγαν ήταν απλά ιστορίες», σημειώνει ένας 25χρονος οικονομολόγος, Αλβανός στην καταγωγή, ο πατέρας του οποίου είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο και αμείβεται με 300 ευρώ, ενώ ένας άλλος νεαρός συμπληρώνει ότι «χρειάζεται μέσο στους γραφειοκράτες για μία δουλειά και εξακολουθεί να μετρά με ποιο κόμμα συνδέεσαι και όχι τι ικανότητες έχεις».

Για τους πολίτες σερβικής καταγωγής στο βόρειο τμήμα της περιοχής, η κατάσταση είναι πιο δύσκολη καθώς αντιμετωπίζουν περισσότερη αβεβαιότητα από τη στιγμή που απέναντι τους δεν έχουν μόνο τη φτώχεια και την ακρίβεια, αλλά και το δύσκολο αγώνα να κρατήσουν μακριά την επέκταση της επιρροής της Πρίστινα στην καθημερινότητά τους.

«To Kόσοβο δεν μπορεί να γίνει ισότιμο ευρωπαϊκό κράτος»

«Το Κοσσυφοπέδιο παρά το γεγονός ότι διαθέτει εθνικά σύμβολα, σημαία και ύμνο, δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει ισότιμο, ευρωπαϊκό κράτος, όπως π.χ. η Δανία ή η Βουλγαρία - στην πραγματικότητα μάλιστα ουδείς απαιτεί κάτι τέτοιο», σημειώνει η γερμανική εφημερίδα Berliner Zeitung με αφορμή την συμπλήρωση ενός χρόνου από την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου.

«Στην καλύτερη περίπτωση το πολύ σε δέκα χρόνια θα καταστεί μια αυτοδιοικούμενη, ευρωπαϊκή επαρχία, αλλά όλες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται στις Βρυξέλλες και θα διοχετεύονται από αυτές».

«Το Κοσσυφοπέδιο είναι λοιπόν ανεξάρτητο μόνον από τη Σερβία. Επομένως δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτοδύναμο, διότι δεν συνιστά βιώσιμη κρατική οντότητα, ούτε υφίσταται η προοπτική μιας έδρας στα ΗΕ.

Πρόκειται δηλαδή για ένα τυπικά αυτοδιοικούμενο, αλλά γι' αυτό ακριβώς εξαρτημένο ψευδοκράτος που μπορεί όμως να αποποιείται της ευθύνης του στα κοινωνικά προβλήματα.

Εάν το Κοσσυφοπέδιο θα παραμείνει μια ευρωπαϊκή επαρχία ή εάν μετατραπεί σε ένα είδος 'Μπαντουστάν', εξαρτάται από μια σειρά αθόρυβες αλλαγές στα υψηλά κλιμάκια της ΕΕ».

Λονδίνο: Τεράστια πρόοδος

Η Μεγάλη Βρετανία χαιρέτισε πάντως τις «τεράστιες προόδους» που πραγματοποίησε το Κοσσυφοπέδιο από την κήρυξη της ανεξαρτησίας του, στις 17 Φεβρουαρίου 2008, διαβεβαίωσε όμως το Βελιγράδι ότι θα παραμείνει εξαιρετικά προσεκτική σε ό,τι αφορά στην κατάσταση της σερβικής μειονότητας υπό την εξουσία των Κοσοβάρων.

Μιλώντας επ' ευκαιρία της πρώτης επετείου από την κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Μίλιμπαντ, εξέφρασε επίσης την υποστήριξη του Λονδίνου στις φιλοδοξίες του Κοσσυφοπεδίου και των άλλων Βαλκανικών χωρών να ενταχθούν στην Ε.Ε.

«Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, πριν από ένα χρόνο, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του. (...) Στο χρόνο που πέρασε σημειώθηκε τεράστια πρόοδος. Οι Κοσοβάροι ιθύνοντες εγκαθίδρυσαν σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς», τόνισε, σε ανακοίνωσή του.

Ο Ντ. Μίλιμπαντ, του οποίου η χώρα ήταν ένας από τους κύριους μοχλούς προώθησης της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι ο αριθμός των χωρών που αναγνώρισαν το Κοσσυφοπέδιο «συνεχίζει να αυξάνεται».

Η ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου έχει αναγνωριστεί από 54 χώρες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ και 22 από τα 27 μέλη της Ε.Ε.

Ο Βρετανός υπουργός σημείωσε, ωστόσο, πως «συνειδητοποιώ ότι η επέτειος αυτή προκαλεί διαφορετικά συναισθήματα για ορισμένους στο Κοσσυφοπέδιο και στην περιοχή». «Θέλω να διαβεβαιώσω τη σερβική κυβέρνηση ότι αναγνωρίζουμε το νόμιμο και συνεχές ενδιαφέρον της για την ευημερία της σερβικής κοινότητας στο Κοσσυφοπέδιο, από την ηγεσία του οποίου ζητώ να εντείνει τις προσπάθειες της για εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη όλων των κοινοτήτων», πρόσθεσε.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Deutsche Welle, Γαλλικό Πρακτορείο