O Mπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να αναθερμάνει τις ειρηνευτικές συνομιλίες πιέζοντας το Ισραήλ να σταματήσει τον εποικισμό, τους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και τον μουσουλμανικό κόσμο να δείξει ενδιαφέρον. Η προσπάθεια αυτή απέτυχε. Ο Ομπάμα έχασε φίλους στο Ισραήλ και ο ηγέτης των Παλαιστινίων έφτασε στα πρόθυρα της παραίτησης.
Είναι σαφές ότι έγιναν τακτικά λάθη, όπως η αποδοχή από την αμερικανική πλευρά της αυτοσυγκράτησης του Ισραήλ στο θέμα των οικισμών, και όχι η επιμονή να σταματήσουν εντελώς. Το βαθύτερο λάθος όμως, γράφει ο Ρότζερ Κόεν στη Herald Tribune, είναι στρατηγικό: η πεποίθηση του Ομπάμα ότι μπορούσε να πάρει το νήμα εκεί που το άφησε ο Κλίντον το 2000 και να συνεχίσει την πολιτική «γη έναντι ειρήνης» στο πλαίσιο των δύο κρατών.
Η προσέγγιση αυτή αγνοεί τα βαθιά τραύματα που έχει αφήσει η τελευταία δεκαετία. Τον φόνο 992 Ισραηλινών και 3.399 Παλαιστινίων από το τέλος της δεύτερης ιντιφάντα, το 2000, μέχρι το 2006. Την ανακατάληψη του μεγαλύτερου μέρους της Δυτικής Οχθης από τον ισραηλινό στρατό και την εντυπωσιακή επέκταση των οικισμών. Την ανάληψη της εξουσίας στη Γάζα από τη Χαμάς. Την κατασκευή ενός τείχους 400 χιλιομέτρων που, σύμφωνα με τον ισραηλινό δικηγόρο Μάικλ Σφαρντ, αποτελεί «συστατικό τμήμα του σχεδίου εποικισμού της Δυτικής Οχθης».
Οι εξελίξεις αυτές έχουν αλλάξει την όψη της Μέσης Ανατολής και την ψυχολογία των πρωταγωνιστών της. Οι Ισραηλινοί έχουν απομονωθεί από τους Παλαιστίνιους και δεν επιθυμούν πια μια συμφωνία μ' ένα λαό που ουσιαστικά δεν βλέπουν.
Αλλά και οι Παλαιστίνιοι, που εξευτελίζονται καθημερινά από τους ελέγχους των Ισραηλινών, δεν είναι πια διατεθειμένοι να υποχωρήσουν ούτε στο ελάχιστο.
Η απόφαση του Ομπάμα να καταπιαστεί με τους οικισμούς ήταν καταρχήν λογική. Τίποτα δεν εξοργίζει τους Παλαιστίνιους περισσότερο από τη συνεχιζόμενη ροή εποίκων στην ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Δυτική Οχθη. Τόσο το Οσλο (1993) όσο και ο Οδικός Χάρτης (2003) προέβλεπαν τη διακοπή του εποικισμού. Παρά ταύτα, ο αριθμός των εποίκων δεν σταμάτησε να αυξάνεται, για να φτάσει σήμερα τους 450.000.
Οι οικισμοί συνεχίστηκαν, όπως και η κατασκευή του τείχους, που ο σκοπός του ήταν να προστατευθούν και οι οικισμοί. Το τείχος αυτό, που προβλέπεται να φτάσει τα 650 χιλιόμετρα, «προσαρτά» στο Ισραήλ το 12% περίπου της Δυτικής Οχθης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ενέκριναν την κατασκευή αυτού του τείχους. Και φυσικά το τείχος αυτό δεν πρόκειται να γκρεμιστεί, τουλάχιστον στο προσεχές μέλλον. Ομως ειρήνη και τείχη δεν πηγαίνουν μαζί. Το καλύτερο που μπορεί να επιτευχθεί αυτή τη στιγμή είναι ανακωχή και τείχη.
«Ενα μη βίαιο στάτους κβο είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητικό, αλλά δεν είναι κακό», λέει ο πολιτικός επιστήμονας Σλόμο Αβινέρι. «Η Κύπρος δεν είναι κακή».
Κάποτε ο Αβινέρι ονειρευόταν την ειρήνη. Αυτά τελείωσαν. Η τελευταία δεκαετία διέλυσε τις ψευδαισθήσεις. Οι θαρραλέοι έφυγαν από τη Μέση Ανατολή. Η ειρήνη των γενναίων πρέπει να δώσει τη θέση της στην ανακωχή των μετρίων, μέχρι τουλάχιστον να αλλάξει η ψυχολογία των Ισραηλινών. «Εχουμε δεκάδες ατομικές βόμβες, τανκς και αεροπλάνα και αντιμετωπίζουμε ανθρώπους που δεν έχουν τίποτα», γράφει ο Νταβίντ Γκροσμάν. «Παρά ταύτα, εξακολουθούμε να θεωρούμε τον εαυτό μας θύμα. Η ανικανότητά μας να δούμε τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους είναι η μεγαλύτερη αδυναμία μας».
Πηγή: International Herald Tribune, ΑΠΕ-ΜΠΕ
