Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με σημερινή της ανακοίνωση χαιρετίζει την έκδοση της οδηγίας για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα με την οποία θα επιτευχθεί καθαρότερος αέρας για την Ευρώπη.
Η οδηγία αντικατοπτρίζει πιστά την πρόταση της Επιτροπής του Σεπτεμβρίου 2005 και δείχνει την ισχυρή δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να επιτευχθεί βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα στην ΕΕ με τη θέσπιση δεσμευτικών προτύπων για τα λεπτά σωματίδια PM2.5.
Ο αρμόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος κ. Σταύρος Δήμας δήλωσε τα εξής: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε σήμερα ένα αποφασιστικό βήμα για την αντιμετώπιση μιας σημαντικής πηγής προβλημάτων για το περιβάλλον και την υγεία. Οι ευρωπαίοι πολίτες ανησυχούν για τη ρύπανση της ατμόσφαιρας. Η νέα οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα αντιμετωπίζει την ανησυχία αυτή με την πρόβλεψη φιλόδοξων αλλά ρεαλιστικών προτύπων για τη ρύπανση από τα λεπτά σωματίδια PM2.5 στην Ευρωπαϊκή Ένωση.»
Ορισμός προτύπων για τη μείωση των συγκεντρώσεων λεπτών σωματιδίων
Το κείμενο που συμφωνήθηκε σήμερα ενοποιεί τέσσερις οδηγίες και μία απόφαση του Συμβουλίου σε μία ενιαία οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Η οδηγία θεσπίζει πρότυπα και ορίζει επιδιωκόμενα χρονοδιαγράμματα για τη μείωση των συγκεντρώσεων λεπτών σωματιδίων, τα οποία μαζί με τα αδρότερα σωματίδια που είναι γνωστά ως PM10 και αποτελούν ήδη αντικείμενο νομοθετικών ρυθμίσεων, συγκαταλέγονται στους πλέον επικίνδυνους για την ανθρώπινη υγεία ρύπους.
Βάσει της οδηγίας, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να μειώσουν την έκθεση του πληθυσμού των αστικών περιοχών στα PM2.5 κατά μέσον όρο κατά 20% έως το έτος 2020 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2010. Σύμφωνα με την οδηγία, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να μειώσουν τα επίπεδα έκθεσης κάτω των 20 μικρογραμμαρίων/m³ στις εν λόγω περιοχές μέχρι το 2015. Τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν στο σύνολο της επικράτειάς τους την οριακή τιμή για τα PM2.5, η οποία καθορίζεται σε 25 μικρογραμμάρια/m³. Η τιμή αυτή πρέπει να έχει επιτευχθεί μέχρι το 2015 ή, εφόσον είναι δυνατόν, μέχρι το 2010.
Μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την τήρηση των προτύπων ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα
Η νέα οδηγία καθιερώνει νέους στόχους για τα λεπτά σωματίδια PM2.5, αλλά δεν μεταβάλλει τα ισχύοντα πρότυπα για την ποιότητα του αέρα. Ωστόσο, παρέχει στα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την τήρηση ορισμένων εκ των προτύπων αυτών σε περιοχές στις οποίες η τήρησή τους είναι προβληματική. Πράγματι, η τήρηση των οριακών τιμών για τα σωματίδια PM10 αποδεικνύεται δυσχερής για τα 25 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, στα οποία σημειώνεται υπέρβαση των εν λόγω ορίων τουλάχιστον σε τμήμα της επικράτειάς τους.
Οι προθεσμίες συμμόρφωσης προς τα πρότυπα για τα PM10 είναι δυνατόν να παραταθούν για μία τριετία μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας (μέσα του 2011) ή για πενταετή περίοδο κατ’ ανώτατο όριο για το διοξείδιο του αζώτου και το βενζόλιο (2010-2015), υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζεται πλήρως η σχετική κοινοτική νομοθεσία, όπως εκείνη που αφορά την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης από τις βιομηχανίες, και ότι λαμβάνονται όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για τη μείωση της ρύπανσης αυτής. Η οδηγία προβλέπει κατάλογο των μέτρων που πρέπει να εξεταστούν.
Ιστορικό
Η νέα οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα αποτελεί ένα από τα καίριας σημασίας μέτρα που περιγράφηκαν στην θεματική στρατηγική 2005 για την ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία εγκρίθηκε από την Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2005 (IP/05/1170). Με την οδηγία θεσπίζονται φιλόδοξοι, οικονομικώς συμφέροντες στόχοι για τη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου και της ποιότητας του περιβάλλοντος στο χρονικό διάστημα έως το 2020.
Η οδηγία θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ τον Μάιο του 2008, παράλληλα με δήλωση της Επιτροπής σχετικά με την συντελεσθείσα πρόοδο όσον αφορά τη μελέτη και θέσπιση περαιτέρω μέτρων για την αντιμετώπιση των εκπομπών από διάφορες πηγές.
Ήδη υπάρχει ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τις εκπομπές καυσαερίων από τα ελαφρά οχήματα, όμως τον Δεκέμβριο του 2007 η Επιτροπή παρουσίασε νομοθετική πρόταση για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις εκπομπές ρύπων από τις βιομηχανίες και μία ακόμη πρόταση σχετικά με τον περιορισμό των εκπομπών καυσαερίων από τους κινητήρες βαρέων οχημάτων.
Διεθνώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρακολουθεί με ενδιαφέρον την συντελούμενη πρόοδο από το Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO) με αντικείμενο την μείωση της ανώτατης επιτρεπόμενης περιεκτικότητας σε θείο των καυσίμων για μηχανές θαλάσσης.
