O διάσημος μηχανισμός των Αντικυθήρων, η συσκευή αστρονομικών υπολογισμών των αρχαίων Ελλήνων που χρονολογείται από τον δεύτερο αιώνα προ Χριστού, επέτρεπε στους Έλληνες να προβλέπουν τις εκλείψεις με μεγάλη ακρίβεια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα στην επιθεώρηση Nature.
Οι εκλείψεις οι οποίες επαναλαμβάνονται σύμφωνα με τον κύκλο του Σάρος, που διαρκεί σχεδόν 19 χρόνια, σημειώνονται πάνω σε έναν μεγάλο οδοντωτό τροχό.
Δηλώνουν στον χρήστη αν είναι ηλιακές ή σεληνιακές και τι ώρα θα επαναληφθούν, ανακάλυψαν επιστήμονες του Ερευνητικού Προγράμματος για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων.
Οι εκλείψεις είναι μετατοπισμένες κατά οκτώ ώρες, δηλαδή κατά 120 μοίρες.
«Ο μηχανισμός περιλαμβάνει επίσης έναν μικρό οδοντωτό τροχό που δείχνει στον χρήστη πώς λειτουργεί αυτή η χρονική ρύθμιση», εξηγεί ο Τζον Στιλ, ένας από τους συντάκτες της μελέτης.
«Γνωρίζαμε ότι αυτός ο αρχαιοελληνικός μηχανισμός, ηλικίας 2.100 ετών, υπολόγιζε σύνθετους κύκλους μαθηματικής αστρονομίας. Εκπλαγήκαμε όταν διαπιστώσαμε ότι έδειχνε επίσης έναν τετραετή κύκλο των αγώνων που διεξάγονταν στην αρχαία Ελλάδα, μεταξύ τους και οι Ολυμπιακοί Αγώνες», προσθέτει ο Τόνι Φριθ, άλλος συντάκτης της μελέτης.
Κάνοντας χρήση εικόνων που λήφθηκαν με τρισδιάστατες ακτίνες Χ, οι επιστήμονες κατάφεραν να αποκωδικοποιήσουν τα ονόματα όλων των μηνών στο πίσω μέρος του μηχανισμού που αποτελείται από μια σύνθετη συσκευή με τουλάχιστον 30 γρανάζια ακρίβειας.
Η κακή κατάσταση στην οποία βρέθηκε το όργανο αυτό στις αρχές του 20ου αιώνα από σφουγγαράδες είχε εμποδίσει να φανούν οι λειτουργίες του.
«Αυτή η τεχνολογία είναι εξαιρετική. Κάθε φορά που την εξερευνούμε λίγο περισσότερο, βρίσκουμε κάτι πιο σύνθετο», εξηγεί ο Φριθ.
Το Πάσχα του 1900, σφουγγαράδες από τη Σύμη, που βούτηξαν στα βάθη της θάλασσας των Αντικυθήρων, ανακάλυψαν το ναυάγιο με το θησαυρό του. Λίγα χρόνια αργότερα ξεκίνησε η προσπάθεια εξήγησης του μυστηριώδους ευρήματος, που κίνησε το ενδιαφέρον κάθε είδους ερευνητών της αρχαιότητας.
Η πρώτη συνολική προσπάθεια ερμηνείας έγινε το 1974, όταν ο Αγγλος ιστορικός της επιστήμης Ντέρεκ Πράις με τον Ελληνα ακτινοφυσικό του «Δημόκριτου» Χαράλαμπο Καράκαλο είδαν για πρώτη φορά την εσωτερική δομή του Μηχανισμού.
Η διεθνής ομάδα που συγκροτήθηκε πρόσφατα για την εξ υπαρχής μελέτη του Μηχανισμού είχε ως εφόδιά της τις προγενέστερες μελέτες αλλά και τη μοναδική βοήθεια των πλέον καινοτόμων τεχνολογιών, που έδιναν θεαματικά αποτελέσματα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ, Γαλλικό Πρακτορείο
