Του Θοδωρή Λαΐνα
Πριν από λίγα 24ωρα η NASA ανακοίνωσε την οριστική της συμφωνία της με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) για την υλοποίηση του προγράμματος Mars Sample Return που αφορά τη λήψη δειγμάτων του εδάφους (κυρίως δειγμάτων πετρωμάτων) από τον Άρη και την μεταφορά τους στη Γη για ανάλυση. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σύνθετη και φιλόδοξη αποστολή η οποία αν ολοκληρωθεί με επιτυχία, αν φτάσουν δηλαδή στα επιστημονικά εργαστήρια τα δείγματα, είναι βέβαιο ότι θα αποκαλυφθούν πολλά σημαντικά στοιχεία για την γεωατμοσφαιρική ιστορία και κατάσταση του Άρη και ίσως ανακαλύψουμε στοιχεία για την πιθανή παρουσία της ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Παράλληλα οι τεχνολογίες και μέθοδοι που θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο του MSR θα ανοίξουν τον δρόμο για την οργάνωση νέων εξίσου ή και περισσότερο φιλόδοξων αποστολών τόσο στον Άρη όσο γενικότερα στο ηλιακό μας σύστημα.
Ο μηχανικός Παντελής Πουλάκης τα τελευταία 12 χρόνια αναλαμβάνει την οργάνωση και εκτέλεση των πιο δύσκολων ρομποτικών πρότζεκτ στην ESA, ήταν εκ των επικεφαλής της αποστολής ExoMars και συμμετέχει πλέον στο πρόγραμμα MSR ως στέλεχος της Διεύθυνσης Διαστημικής Πτήσης και Ρομποτικής Εξερεύνησης στο Τμήμα Εξερεύνησης του Άρη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Ο κ. Πουλάκης μιλά στο Naftemporiki.gr για το πώς θα έρθουν στη Γη τα δείγματα από τον Άρη και γιατί είναι πολύ σημαντική η μεταφορά τους στον πλανήτη μας.
Σε ποιο στάδιο υλοποίηση βρίσκεται η αποστολή αυτή τη στιγμή;
To Mars Sample Return (MSR) είναι στην ουσία είναι μια καμπάνια που αποτελείται από μια σειρά αποστολών. Η πρώτη MSR αποστολή είναι το Perseverance ρόβερ της NASA και βρίσκεται στον Άρη ήδη εδώ και ένα χρόνο και μαζεύει τα δείγματα που θα επιστρέψουν στη Γη. Οι επόμενες δύο MSR αποστολές είναι το Sample Return Lander (SRL) και το Earth Return Orbiter (ERO) και είναι στο στάδιο του σχεδιασμού και υλοποίησης από τη NASA και την ESA αντίστοιχα. Το Sample Return Lander θα υποδεχτεί τα δείγματα από το Perseverance ροβερ και θα τα εκτοξεύσει και θα τα θέσει σε τροχιά γύρω από τον Άρη. To διαστημικό σκάφος Earth Return Orbiter, έχει ως αποστολή να συλλέξει τα δείγματα από την τροχιά του Άρη και να τα επιστρέψει στη Γη. H εκτόξευση το ERO και του SRL από τη Γη είναι προγραμματισμένες για το 2027 και 2028 αντίστοιχα, με στόχο τα δείγματα να έχουν επιστρέψει το 2033.
Πρόκειται για μια από τις πιο πολυσύνθετες αποστολές. Πόσο εύκολο είναι να συνεργάζονται τόσες διαφορετικές ομάδες σε διαφορετικές χώρες;
Το Mars Sample Return είναι πραγματικά μια εξαιρετικά περίπλοκη προσπάθεια, και η συνεργασία πολλαπλών ομάδων στην Ευρώπη και στην Αμερική είναι από τις βασικές προκλήσεις. Όμως υπάρχει αρκετή εμπειρία και από τις δύο πλευρές στη διαχείριση πολύπλοκων αποστολών από την πολυετή συνεργασία στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Επίσης σημαντικό μέρος του ρόλου της NASA και της ESA είναι η διαχείριση αυτής της πολυπλοκότητάς της συνεργασίας μέσω ειδικών τεχνικών επιτροπών και ανταλλαγής πληροφορίών μέσω προσυμφωνημένων διαύλων και διαδικασιών.
NASA/JPL–CALTECH
Γραφιστική απεικόνιση της διαδικασίας συλλογής και επιστροφής των δειγμάτων του Άρη στη Γη.
Γιατί είναι σημαντικό να έρθουν τα δείγματα στη Γη και τι προσδοκούμε να μάθουμε από αυτά; Η μεταφορά δειγμάτων του Άρη στη Γη θα επιτρέψει σε επιστήμονες σε όλο τον κόσμο να εξετάσουν τα δείγματα χρησιμοποιώντας εξελιγμένα όργανα, τα οποία είναι πολύ μεγάλα και πολύ περίπλοκα για να σταλούν στον Άρη. Επίσης η διατήρηση και επιμέλεια των δειγμάτων θα επιτρέψει σε μελλοντικές γενιές να τα μελετήσουν, χρησιμοποιώντας νέες θεωρίες και μοντέλα -τα οποία δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμα, όπως συνέβη με τα δείγματα που επιστράφηκαν από τη Σελήνη εδώ και δεκαετίες. Τέλος, επιτυχία της αποστολής θα σηματοδοτήσει τo πρώτο ταξίδι μετ’ επιστροφής στον Άρη, κάτι το οποίο θα είναι το πρώτο βήμα για την αποστολή αστροναυτών στον Κόκκινο Πλανήτη.
Naftemporiki.gr
